Γράφει ο Αλέξανδρος Σκούρας
Ο Τζωρτζ Όργουελ, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Βρετανούς λογοτέχνες του προηγούμενου αιώνα, και δικαίως συγκαταλέγεται μεταξύ των σπουδαιότερων επικριτών του ολοκληρωτισμού όλων των εποχών.
Μολονότι ο ίδιος αυτοπροσδιοριζόταν ως δημοκράτης σοσιαλιστής, στα έργα του οι φιλελεύθερες ιδέες είναι ξεκάθαρες - και ακόμη πιο ξεκάθαρη είναι η προειδοποίησή του ως προς το πού οδηγείται μια κοινωνία που αποφασίζει να θυσιάσει την ατομική ελευθερία στο βωμό άλλων στοχεύσεων.
Είναι βεβαίως κλισέ να χαρακτηρίζει κανείς «διαχρονικά επίκαιρα» έργα του Όργουελ όπως το 1984 ή την Φάρμα των Ζωών - κι αυτό όμως γιατί αυτός ο χαρακτηρισμός έφτασε να θεωρείται, και δικαίως, σχεδόν αυτονόητος.
Δείτε για παράδειγμα το παρακάτω απόσπασμα από το 1984: «...κάθε άγαλμα και κτήριο στους δρόμους έχει μετονομαστεί, κάθε ημερομηνία έχει αλλάξει. Και η διαδικασία αυτή συνεχίζεται μέρα με τη μέρα, λεπτό με το λεπτό. Η ιστορία έχει σταματήσει. Τίποτε δεν υπάρχει παρά μόνο ένα ατέρμονο παρόν, στο οποίο το Κόμμα έχει πάντα δίκιο».
Μπορεί, δόξα τω Θεώ, να μην έχουμε σήμερα πολλά παραδείγματα όπου κάποιο Κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία να αξιώνει για τον εαυτό του το αλάνθαστο, όπως κατά κόρον συνέβαινε σε άλλες εποχές, όμως πολλά καμπανάκια χτυπούν: Τα αγάλματα που γκρεμίζονται, ο ιστορικός αναθεωρητισμός, η ποινικοποίηση της ελεύθερης έκφρασης είναι εξελίξεις που πρέπει να προβληματίζουν κάθε φίλο της ελευθερίας.
Κυρίως, γιατί το αίτημα είναι αυτό ακριβώς που περιγράφει ο Όργουελ: το σταμάτημα της ιστορίας, η εγκαθίδρυση ενός ατέρμονου παρόντος βάσει του οποίου θα κρίνονται όλα τα ιστορικά γεγονότα από κριτές μάλιστα των οποίων η κρίση δεν επιδέχεται καμία απολύτως αμφισβήτηση.
Όσο κι αν κάποιοι θα προτιμούσαμε να μην μπούμε σε μια εξαντλητική διαμάχη για το αυτονόητο εναντίον συνομιλητών που αποδεδειγμένα δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν και αθέμιτα μέσα προκειμένου να επικρατήσουν, οφείλουμε να είμαστε σαφείς: Το να γκρεμίζεται το άγαλμα του Τζέφερσον με την κατηγορία του ρατσισμού, το να απορρίπτονται προσωπικότητες που συνέβαλαν καθοριστικά στην προώθηση της ανθρώπινης ελευθερίας επί τη βάσει κριτηρίων που αφορούν το σήμερα, το να αποσιωπάται με κραυγές, απειλές ή και διά του νόμου η αντίθετη άποψη, είναι σημάδια ενός αναδυόμενου ολοκληρωτισμού που, παρά τις ενδεχομένως αγαθές προθέσεις των εκφραστών του, δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε ένα και μόνο αποτέλεσμα:
Στο σκοτάδι που τόσο εύστοχα φώτισε με το έργο του ο Όργουελ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου