“Ω, Πάσχα, λύτρον λύπης!”

Το Πασχαλινό μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου

“Πάσχα ιερόν ημίν σήμερον αναδέδεικται…” Πανηγυρίζουμε κάθε χρόνο με ιερό ενθουσιασμό το Πάσχα, την “εορτήν των εορτών”, “Πάσχα ιερόν ημίν σήμερον αναδέδεικται• Πάσχα καινόν, άγιον• Πάσχα μυστικόν”, ψάλλουμε ευφρόσυνα. 

Η αρχική σημασία της λέξεως πάσχα δεν είναι βεβαία με την πάροδο, πάντως, του χρόνου, κατέληξε να σημαίνει τη διέλευση, το πέρασμα, τη διάβαση, την έξοδο. Η εορτή αυτή έχει την αφετηρία της σε μια ιστορική έξοδο των Ισραηλιτών από τη μακροχρόνια δουλεία στην Αίγυπτο προς την ελευθερία. Έδωσε έμπνευση, αντοχή κι ελπίδα και σε άλλους λαούς σε δύσκολες φάσεις αιχμαλωσίας, για την αποτίναξη ξένου ζυγού και τη διάβαση προς μια νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα.

Αυτή η γιορτή μεταμορφώθηκε και πήρε νέο νόημα στην παγκόσμια ιστορία με τη ζωή, τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού. Ο ίδιος ο Ιησούς δήλωσε ότι πραγμάτωσε ένα νέο Πάσχα, πανανθρώπινης σημασίας, με την εξιλαστήριο προσφορά Του. Ως “άμωμος Αμνός” θυσιάσθηκε χάριν της ανθρωπότητος και εγκαινίασε το “καινόν” Πάσχα, το “άγιον” και “μυστικόν”, με το διηνεκές μήνυμα της θυσίας Του, με τη νικηφόρο ανάστασή Του, την κατανίκηση του θανάτου, την πρόγευση της μελλοντικής εν δυνάμει Παρουσίας Του.

Έτσι, οι Χριστιανοί, στη διάρκεια των 20 αιώνων που πέρασαν, κάθε Πάσχα γιορτάζουμε την καθοριστική διάβαση του ανθρωπίνου γένους “από τον θάνατο στη ζωή”, την απελευθέρωση από την αμαρτία και τη φθορά. Τονώνουμε τη σχέση μας, κοινωνούμε με τον σταυρωθέντα και αναστάντα Χριστό, που μας χαρίζει την αιώνια ζωή και εντείνουμε την προσδοκία μας για την ένδοξη μελλοντική παρουσία Του.

“Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυνθώμεν λαοί• Πάσχα, Κυρίου Πάσχα• εκ γαρ θανάτου προς ζωήν και εκ γης προς ουρανόν, Χριστός ο Θεός ημάς διεβίβασεν, επινίκιον άδοντας”. Με την ανάστασή Του, ο Χριστός συνήγειρε ολόκληρη την ανθρώπινη φύση, για να γίνει ο αιώνιος Λυτρωτής, η δύναμη και η παρηγορία των πιστών.

“Την αγίαν του Πάσχα ημέραν”, γράφει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, “των εκείθεν αγαθών οίδα μυσταγωγίαν, εορτήν ούσαν διαβατήριον” (“την θεωρώ μυσταγωγία στα ουράνια αγαθά, διότι είναι εορτή διαβάσεως”). Διακηρύσσει τη διάβαση από τον θάνατο στη ζωή, από το παροδικό στην αιωνιότητα.

Με την εορτή του Πάσχα η Εκκλησία μας δεν μας καλεί απλώς σε μια επιφανειακή συγκίνηση, που θωπεύει το θρησκευτικό συναίσθημα, αλλά σε μια βιωματική έξοδο: από την ψυχική ραθυμία στην πνευματική εγρήγορση.

Γιορτάζοντας το Πάσχα, καλούμεθα σε μια προσωπική κίνηση εξόδου από την πολύμορφη και συχνά δυσδιάκριτη αμαρτία. Προσδιορίζοντάς την με σύγχρονη ορολογία, θα λέγαμε: Έξοδο από τη διαφθορά, το ψέμμα, την ανομία, την απάτη, που μολύνουν με ποικίλες μορφές κάθε κοινωνική τάξη υπονομεύοντας τη συνοχή του λαού• αποφασιστική επιλογή της αλήθειας και της τιμιότητος. Έξοδο από την αδιαφορία για τη δικαιοσύνη•συστράτευση για την επικράτηση του δικαίου στο περιβάλλον μας και ευρύτερα στην κοινωνία μας.

Το Πάσχα, μας καλεί επίσης να διαβούμε από τον εγωκεντρισμό στη συναδέλφωση. Η κόπωση, η δυσπιστία, η πικρή γεύση της καθημερινότητος μας σπρώχνουν συχνά σε απομονωτισμό.

Στριφογυρίζουμε γύρω από τον εαυτό μας, τα προβλήματα και τα ενδιαφέροντά μας. Επείγει η έξοδος από το φρούριο του “εγώ”•, για να συναντήσουμε τους άλλους με κατανόηση και σεβασμό. “Πάσχα, εν χαρά αλλήλους περιπτυξόμεθα”. Να προσφέρουμε συγγνώμη, συμπόνια αλληλεγγύη και ανεπιτήδευτη αγάπη. “Συγχωρήσωμεν πάντα τη αναστάσει”.

Συγχρόνως, το Πάσχα μας καλεί σε έξοδο από τον χώρο του άγχους, της αποκαρδιώσεως, στην περιοχή της ελπίδος. Έξοδο από τον φόβο, που γεμίζει την ψυχή μας με κατάθλιψη. “Ω, Πάσχα, λύτρον λύπης!”. Το φως της Αναστάσεως πλημμυρίζει με ελπίδα τον νού και η διαβεβαίωση του παθόντος και αναστάντος Χριστού στηρίζει την ψυχή: “Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε• αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον” (Ιω. 16:33).

Για να μη μείνουν όμως αυτά απλές ευχές, χρειάζεται μια άλλη κρίσιμη διάβαση: Από την απιστία ή την ολιγοπιστία, στη ζωντανή πίστη στον Θεό, τη βεβαιότητα για τις συνέπειες του λυτρωτικού έργου του Χριστού και το νόημα της Αναστάσεώς Του. Παρόλο ότι πολλοί είναι βαπτισμένοι και δηλώνουν χριστιανοί, η πίστη τους συχνά φυτοζωεί ή βρίσκεται σε μαρασμό• από πολλές αιτίες: από τη μολυσμένη ατμόσφαιρα στην οποία κινούμεθα, αλλά και από την προσωπική ψυχική ραθυμία.

Βεβαίως, μόνο με τις δικές μας δυνάμεις οι διαβάσεις για τις οποίες μιλούμε είναι ανέφικτες. Μέσα όμως στην Εκκλησία, το μυστικό Σώμα του Χριστού, με τη δύναμη της προσευχής και της χάριτος των μυστηρίων οικειοποιούμεθα τη μεταμορφωτική δύναμη της αναστάσεως του Κυρίου. Και αποκτούμε νέες δυνάμεις για τις λυτρωτικές αυτές εξόδους,

Η εορτή του Πάσχα, αδελφοί μου, μας καλεί και συγχρόνως μας προσφέρει την έμπνευση, για να προχωρήσουμε κι᾽ εμείς σε μια προσωπική, διάβαση, μια έξοδο από τις ποικίλες μορφές καταπιέσεων που απαξιώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη και να εργασθούμε δυναμικά για την ανύψωση της ζωής όλης της κοινωνίας.

Στον χαιρετισμό “Καλό Πάσχα!”, που δεσπόζει στις σχέσεις μας αυτές τις ημέρες, συμπυκνώνεται η πρόσκληση λυτρωτικής εξόδου: Από την υποκρισία και την ανομία, στην αλήθεια και τη δικαιοσύνη. Από την απομόνωση του εγωκεντρισμού, στην ενεργό αλληλεγγύη. Από την αποκαρδίωση και τον φόβο, στην ελπίδα και την ειρηνική χαρά. Από την ολιγοπιστία, στη συνειδητή πίστη.

Το λαμπροφόρο Πάσχα μας καλεί σε μια αποφασιστική έξοδο από αυτό το οποίο είμαστε σ᾽ αυτό που ο αναστάς Κύριος θέλει να γίνουμε: άνθρωποι που θα χαιρόμαστε την αγάπη Του και θα την ακτινοβολούμε.

Καλό Πάσχα! λοιπόν, αδελφοί μου. Χριστός ανέστη!