Η διεθνής της εξουσίας

Γράφει ο Θανάσης Θ. Νιάρχος

Ποιητής, συνεκδότης του περιοδικού «Η Λέξη».

Θα ‘θελε κανείς σε µιαν εποχή που ο λόγος δεινοπαθεί να γινόταν ένα θαύµα και, αντί για το ισχύον, «µια εικόνα ισοδυναµεί µε χίλιες λέξεις», να δέσποζε το «µια λέξη ισοδυναµεί µε χίλιες εικόνες». Οπως και να ‘χει το πράγµα, δηµοσιεύτηκε πρόσφατα µια φωτογραφία που θα ‘λεγες πως την έχει «γεννήσει» η πρώτη εκδοχή – και κάτι παραπάνω.

Δηµοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ»τη Δευτέρα 4 Απριλίου. Οσο και αν προϋπόθεση µιας φωτογραφίας είναι να τη βλέπει κανείς για να καταλαβαίνει περί ποίου πρόκειται, µε µια σύντοµη περιγραφή θα προσπαθήσουµε να αποκαταστήσουµε το σχετικό κενό. Στη φωτογραφία λοιπόν η Μπάρµπαρα Μπερλουσκόνι, η κόρη του πρωθυπουργού της Ιταλίας, µε µια φίλη της, καµαρώνει στο γήπεδο τον «καλό» της που συµβαίνει να είναι ο ποδοσφαιριστής Αλεσάντρε Πάτο.

Ξανθιά, µε το δάχτυλο υψωµένο, µε µεγάλους χαλκάδες στα αυτιά και µε ένα βλέµµα που, ακόµη κι αν σύνολη η ανθρωπότητα έστεκε άφωνη µπροστά στο µεγαλείο αυτής της στιγµής, η ίδια η κόρη του πρωθυπουργού θα το λογάριαζε απολύτως δικαιολογηµένο.

Αναρωτιέται κανείς τι άλλο αποµένει να προσέξουµε µέσα στον κόσµο για να εννοήσουµε πως η εξουσία, µε όλα της τα παρακλάδια, µας έχει όλους τους υπόλοιπους κυριολεκτικά «γραµµένους». Μα γιατί είναι εξουσία η κόρη του Μπερλουσκόνι θα αναρωτηθεί καλοπροαίρετα ο καθηµερινός άνθρωπος. Η εξουσία που κρατάει αλυσοδεµένο έναν ολόκληρο πλανήτη, µε φόβους, αναστολές, θαυµασµούς και αντιπαλότητες, προκαταλήψεις δηλαδή, δεν είναι θέµα αποκλειστικά κρατικών, γραφειοκρατικών µηχανισµών. Είναι πρώτιστα θέµα νοοτροπίας.

Η κόρη του Μπερλουσκόνι, οι γιοι του Καντάφι, οι γιοι του Μουµπάρακ, ο γιος ή οι γιοι του Τσαουσέσκου, οι απόγονοι του Σάχη της Περσίας (αν πιάσετε να υπολογίσετε τον αριθµό τους σε όλον τον πλανήτη, θα σας κυριεύσει ίλιγγος), σε περίπτωση που συναθροίσετε τις φωτογραφίες τους, το ενιαίο τού ύφους τους θα σας δώσει µιαν ανάγλυφη εικόνα γιατί ο κόσµος ουσιαστικά είναι διαιρεµένος σε δύο και µόνο στρατόπεδα: στο θέαµα ενός στρατοπέδου που απολαµβάνει και ενός άλλου που βασανίζεται. Οι υποδιαιρέσεις τους µπορεί να αριθµούνται σε εκατοµµύρια αλλά, χονδροειδώς ή λεπταίσθητα, δεν γίνεται να µη θεωρήσει κανείς υπεύθυνο το ύφος και στη συνέχεια τη νοοτροπία και τη συµπεριφορά της κόρης του Μπερλουσκόνι για τον λαθροµετανάστη που πνίγηκε στα ανοικτά της Σικελίας.

Το ύφος αυτό της περί ης ο λόγος κόρης, συσσωµατούµενο µε άλλα αντίστοιχα ύφη, γίνεται ο αποτρεπτικότερος παράγοντας για κάθε υλική, ηθική και πνευµατική βελτίωση του πλανήτη. Πρόκειται για έναν κόσµο – το µαρτυρούν τα ίδια τα γεγονότα – που οποιαδήποτε δυστυχία, οσοδήποτε µεγάλη, γίνεται µια αµελητέα υπόθεση σε σχέση µε τη δική τους καθηµερινότητα: να υπάρξουµε, να φανούµε, να δοξαστούµε. Μια καθηµερινότητα που, αν και εγωπαθέστατη και µε αποκλειστική προσήλωση στο ίδιον συµφέρον, να φαντάζει για το στρατόπεδο που υποφέρει σαν µια καθηµερινότητα σπουδαία και λαµπερή. 

Στην ουσία πρόκειται για τη θεσµοποίηση µιας χυδαίας ανατροπής. Ενώ η δυστυχία θα έπρεπε να εξαίρεται ως η µεγαλειώδης υπόθεση και η φανταχτερή καθηµερινότητα ως κάτι εντελώς µίζερο, έτσι όπως συνδυάζεται µε εγωισµό, µαταιότητα και αθλιότητα, συµβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Με τη φιλανθρωπία που πασπαλίζει πολύ συχνά τη µιζέρια της φανταχτερής αυτής καθηµερινότητας να τη µεταβάλλει σε ακόµα πιο αηδιαστική καθώς κάνει να αχνοφαίνεται στο βάθος κάθε δυστυχίας µια ελπίδα ανάκαµψης. Τίποτε απατηλότερο και αναληθέστερο.

Το κάθε τι στον κόσµο δροµολογείται σύµφωνα µε µια προϋπάρχουσα παράδοση, είτε πρόκειται για επανάσταση είτε πρόκειται για δικτατορία. Και η παράδοση της φιλανθρωπίας είναι να κοροϊδεύει πως αλλάζει και βελτιώνει τα πράγµατα. Οπως ακριβώς τα αποθηριώνει η εξουσία αφού λωποδύτες του κοινού ποινικού δικαίου αποκτούν την πιο αδιάβλητη πλέον ασυλία: να µεταβάλλονται σε δηµόσια πρόσωπα.