Του ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΚΑΡΓΑΚΟΥ
Η φερόμενη σάν παιδεία, σχολική ἤ πανεπιστημιακή ταλαιπωρία, εἶναι κατά βάθος ἄσκηση δειλίας. Παράγει νέους νωδούς (=χωρίς δόντια) πού ἀπαιτοῦν –καί μάλιστα στριγκλίζοντας– νά τρέφονται ἀπό τό οἰκογενειακό ἤ κρατικό «μπιμπερό». Κατά τή φιλοσοφία πού διδάσκονται, «ἡ δουλειά κάνει κακό· οὐδείς ἀπέθανε ἀπό ὑπερβολική ...ἀνάπαυση»! Ἔτσι, ὅμως πεθαίνουμε ὡς ἔθνος.
Δέν διδάσκεται τίποτε στά παιδιά πού νά ἐξυψώνει τό θάρρος (τό θράσος πάμπολλα), πού νά ἐμπνέει τό θάρρος. Τό τί σημαίνει αὐτό θά τό πῶ μέ τά λόγια κάποιου ξένου διανοητῆ: «Ἀπώλεια χρήματος, μικρή ἀπώλεια. Ἀπώλεια τιμῆς, μεγάλη ἀπώλεια. Ἀπώλεια θάρρους, ὁλοκληρωτική ἀπώλεια».
Ἄν τό σκεφθοῦμε καλά, δύσκολα θά διαφωνήσουμε ὅτι ὁ καθολικός μας καταποντισμός ὀφείλεται στήν ἔλλειψη θάρρους, πού δέν ἔλειψε οὔτε στιγμή ἀπό τούς λιμώττοντες Σκοπιανούς. Ἐμεῖς, ἀντί νά γεμίζουμε τίς ψυχές τῶν παιδιῶν μέ θάρρος, τίς γεμίζουμε μέ μίσος, ἀναξέοντας παλαιότερες πληγές. Οὐσιαστικά ἡ παιδεία –κυρίως ἡ τηλεοπτική– ὅταν δέν εἶναι μάθημα σαχλολογίας, εἶναι μάθημα πτωματολογίας. Κάποιοι τό ξέρουν ὅτι οἱ πυγμαχικοί ἀγῶνες δέν σταματοῦν στόν τρίτο γύρο. Ἔχουν καί τέταρτο ἕως καί δέκατο γύρο. Ὀφείλω ὅμως νά τούς προειδοποιήσω: ὅποιος ξεθάβει νεκρούς ἀπό τό νεκροταφεῖο, ἀνακαλύπτει τούς συγγενεῖς του. Δέν χρειάζεται ἡ γενιά μας πρίν φύγει ἀπό τή ζωή, νά γνωρίζει καινούργιο σφαγεῖο– πού δυστυχῶς τό γνωρίζει κατά δόσεις.
Ὡς παλαιός παιδαγωγός τολμῶ νά ὑψώσω τή φωνή μου πρός τούς κυβερνῶντες καί νά τούς πῶ: βγάλτε τό μίσος ἀπό τό σχολεῖο. Μίσος πρός κάθε τι ἑλληνικό. Μίσος πρός τήν Ἑλλάδα γενικῶς. Ἀκόμη καί ἡ φοροδιαφυγή εἶναι –ἄν τό ἐξετάσει σέ βάθος κανείς– ἀπότοκος τῆς ἀποστροφῆς πρός τήν Ἑλλάδα. Κι ἄν, ἐπί τέλους, πρέπει νά διδάξουμε κάτι ζωτικό στά παιδιά, αὐτό εἶναι τό τρέξιμο. Ὄχι πρός τά πίσω ἀλλά πρός τά μπροστά. Τό μέλλον τρέχει καί φθάνει ἀφάνταστα γρήγορα. Κι ἐμεῖς εἴμαστε οἱ πανταχοῦ βραδυποροῦντες. Τό θεώρημα τῆς χελώνας, τήν ὁποία δέν φθάνει ποτέ ὁ «ὠκύπους» (=ταχύπους) Ἀχιλλεύς, εἶναι de facto ἀκυρωμένο ἀπό τή ζωή.
Οἱ νέοι μας βρίσκονται στό «ἀπυρόβλητο», ἔξω ἀπό τίς μεγάλες ἐκρήξεις (καί μέ αὐτό δέν ἐννοῶ τίς ἐκρήξεις πού κάποιοι ἐπαγγελματίες τοῦ εἴδους προκαλοῦν στίς τράπεζες) πού συντελοῦνται καθημερινά στόν κόσμο τῶν γνώσεων. Στό κεφάλι τούς πλεονάζει ἡ ἄσοφη γνώση καί λείπει ἡ σοφή ἄγνοια. Δέν βρίσκονται σ’ ἐπαφή μέ κανένα μεγάλο πρόβλημα. Ἔτσι μπορεῖ νά γίνονται πλάσματα προβληματικά, ὄχι ὅμως πλάσματα προβληματισμένα, πλάσματα ἐσωτερικῶς καλλιεργημένα.
Γενικώτερα ἀπό τόν προβληματισμό τῶν πολιτικῶν μας ἀπουσίασε (σήμερα ἀπουσιάζει περισσότερο) ὁ ἔρωτας παιδείας καί γι’ αὐτό δέν ὑπῆρξε –οὔτε ὑπάρχει– ὁλόγραμμα παιδείας. Τό ὑπάρχον ἤ τό κατασκευαζόμενο σύστημα εἶναι μιά ἀβληχροποιός παιδεία καί ἀβουκόλητος. Ἀβληχρός εἶναι ὁ ἀσθενής, ὁ ἀδύνατος, ὁ προπονούμενος γιά πτῶμα, καί ἀβουκόλητος εἶναι ὁ ἀποιμάνατος, ὁ ἀκαθοδήγητος. Ἔτσι ὁ ἐξερχόμενος ἀπό τό σχολεῖο νέος εἶναι ἕνα ἀβούλητο, δηλαδή χωρίς βούληση ἄτομο, ἕνα ἐκτροχιασμένο «προϊόν» μιᾶς ἐποχῆς πού μᾶς φέρνει ξανά στήν περίοδο τῶν παγετώνων. Ὁ πάγος γίνεται κοινωνικό πεπρωμένο μας.
Φοβάμαι πώς αὔριο τήν κοινωνική συμπεριφορά τοῦ ἀνθρώπου δέν θά τήν μελετᾶ ἡ κοινωνιολογία, ἀλλά μιά κοινωνική μηχανολογία. Τό σχολεῖο δέν δημιουργεῖ τόν ψυχωμένο μαθητή ἀλλά μιά ἔμψυχη συσκευή. Εἶχα τή φήμη αὐστηροῦ –πολύ αὐστηροῦ– καθηγητοῦ. Δέν ζητοῦσα πολλά. Δέν ἀπαιτοῦσα νά ἔχω παιδιά φρόνιμα ἀλλά παιδιά μέ γενναῖο φρόνημα. Δέν ἤθελα ξερά παιδιά σάν «σβηστόξυλα», ἤθελα δροσερά παιδιά πού νά νιώθουν τήν ἄνοιξη μέσα τους, γιά νά μποροῦν νά σώζουν τό σῶμα, τό πνεῦμα καί τήν ψυχή τους. Ἡ φερόμενη σάν παιδεία πού «σερβίρεται» τώρα, βλάπτει σοβαρά τήν ὑγεία. Κάνει λιγότερα γι’ αὐτά ἀπ’ ὅσα ἔπρεπε νά κάνει σ’ αὐτά γιά νά ἀπαιτεῖ ἀπό αὐτά νά δείχνουν καθημερινά τόν καλύτερο ἑαυτό τους. Μπορεῖ σήμερα τά παιδιά νά μήν ἀποβάλλονται ἀπό τό σχολεῖο. Ἀποβάλλονται ὅμως ἀπό τή ζωή.
Κάποτε γράφαμε τή δόξα μας στήν πέτρα. Σήμερα τή γράφουμε στό νερό. Καί μοιάζει πιά ἡ ζωή μας μέ «εὐκολόσβηστο ἀφρό».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου