Ανοησίες «στρατηγικής σημασίας»

Tου Στεφανου Mανου

Πριν καλά καλά αρχίσει η προσπάθεια περιορισμού του δημοσίου χρέους με την πώληση κρατικής περιουσίας, παρενέβη η υπουργός κ. Κατσέλη για να μας πει ότι υπάρχουν «κόκκινες γραμμές». Δεν θα πουληθούν επιχειρήσεις «στρατηγικής» σημασίας, είπε. 

Είναι φανερό ότι τα χρόνια δεν άγγιξαν, τουλάχιστον, το μυαλό της κ. Κατσέλη. Οι τοποθετήσεις της κρατούν ζωντανές τις ιδεοληψίες της πρώτης κυβέρνησης του Α. Παπανδρέου.Τότε που σε μία τετραετία έπεσε ο σπόρος για όσα υφιστάμεθα έκτοτε: οι παροχές για κατανάλωση με δανεικά, η διάλυση της Δημόσιας Διοίκησης, η «κοινωνικοποίηση» των βιομηχανικών επιχειρήσεων, η υπέρμετρη ενίσχυση των συνδικάτων, η είσοδος του κόμματος (στα πρότυπα της Σοβιετικής Ενωσης) σε όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας ζωής, η ανοχή της ανομίας κ. λπ.

Στους τομείς «στρατηγικής σημασίας» έγινε ανεκτή η παρέμβαση στη διοίκηση των ΔΕΚΟ των κομματοκινούμενων συνδικάτων. Σταδιακά τα συνδικάτα, με τη βοήθεια των διορισμένων ανίκανων κομματικών διοικήσεων, εξελίχθηκαν στα πραγματικά αφεντικά των ΔΕΚΟ. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα ΔΕΚΟ που στην πράξη διοικούνται από τα συνδικάτα είναι τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και η ΔΕΗ.

Η κυβέρνηση του Α. Παπανδρέου αγόρασε τα Nαυπηγεία Σκαραμαγκά από τον Νιάρχο αντί ευτελούς ποσού προκειμένου, όπως αποδείχθηκε, να έχει το δικαίωμα να χάνει κάθε χρόνο απίστευτα λεφτά. Πολλά από τα λεφτά που χάνονταν –για να μη φαίνονται– κρύβονταν σε υπερτιμολογημένες παραγγελίες του Δημοσίου. Επικαλούμενο τη «στρατηγική σημασία» το Δημόσιο αγόραζε στη διπλή τιμή από εκείνη που θα μπορούσε να επιτύχει με δημόσιες διαγωνιστικές διαδικασίες. Κάπως έτσι αγοράστηκαν και τα τέσσερα υποβρύχια της HDW.

Λίγο καιρό μετά τη νίκη του Α. Παπανδρέου στις εκλογές του 1993, εξελίχθηκε στο υπουργείο Βιομηχανίας (υπουργός ο κ. Σημίτης) μια σκηνή ανάλογη με εκείνη που είδαμε προσφάτως στην τηλεόραση, με πρωταγωνιστές τον αρχισυνδικαλιστή της ΔΕΗ και την υπουργό Περιβάλλοντος. Το 1993 πρωταγωνιστούσε ο αρχισυνδικαλιστής των ναυπηγείων και απέναντί του ήταν ο υπουργός Βιομηχανίας, που άκουγε αμήχανος τις απειλές του αρχισυνδικαλιστή. Αργότερα, ο κ. Βενιζέλος, ως υπουργός Βιομηχανίας,... αντιμετώπισε τη ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ ενδίδοντας στην απαίτησή της να ενισχύει ετησίως ο κρατικός προϋπολογισμός το Ταμείο του προσωπικού της ΔΕΗ με το... ευτελές ποσό των 700 εκατ. ευρώ!

Το πρόβλημα με τα «στρατηγικής σημασίας» Nαυπηγεία Σκαραμαγκά δεν είναι μόνο οι τεράστιες ζημίες (φανερές και κρυφές διά υπερτιμολογήσεως) που φορτώθηκαν στις πλάτες των φορολογουμένων, αλλά και το γεγονός ότι μόλυναν και διέφθειραν ολόκληρο τον ναυπηγοεπισκευαστικό κλάδο στην Ελλάδα. Σήμερα δεν υπάρχει πια αυτός ο κλάδος, κατά κύριο λόγο, εξ αιτίας των Nαυπηγείων Σκαραμαγκά. Το σάπιο μήλο σάπισε ένα τσουβάλι καλά μήλα.

Και σήμερα, το κακό με τα ναυπηγεία συνεχίζεται. Εχουν μεν περιέλθει τα ναυπηγεία σε ιδιώτες αλλά, εμμέσως, ο κρατικός έλεγχος παραμένει μέσω κρατικών παραγγελιών που αν είχαν ακολουθήσει διαγωνιστική διαδικασία, θα ήταν σημαντικά φθηνότερες. Με άλλα λόγια, κάποιος ξένος εμφανίζεται ότι διευθύνει τα ναυπηγεία, με τη διαβεβαίωση όμως ότι θα βγάζει λεφτά από υπερτιμολογημένες κρατικές παραγγελίες που θα του ανατίθενται απ’ ευθείας με το «κόλπο» της «στρατηγικής σημασίας», για να μη στενοχωρηθούν οι συνδικαλιστές των ναυπηγείων.

Η Ελλάδα πιέζεται από την Ε. Ε., εδώ και 15 χρόνια, να απελευθερώσει την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας. Η Ελλάδα όμως ανθίσταται διότι δεν επιθυμούν την απελευθέρωση τα συνδικάτα της ΔΕΗ. Ολα όσα επεξεργάζεται η αρμόδια υπουργός για την ενέργεια είναι σε εφαρμογή απαιτήσεων των συνδικάτων και εις βάρος της ελληνικής οικονομίας.

Και χωρίς την αναταραχή στη Μέση Ανατολή, οι τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν τόσο ώστε η παραγωγή ηλεκτρικού από πετρέλαιο να είναι τελείως ασύμφορη. Στην Κρήτη και σε πολλά νησιά η ΔΕΗ παράγει ηλεκτρική ενέργεια μόνο από πετρέλαιο. Οι ζημίες που θα υποστεί η ΔΕΗ από μια τιμή πετρελαίου στα 200 δολάρια θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ ετησίως. Είναι λοιπόν επείγον να γίνουν δύο πράγματα:

1. Πολλές νέες μονάδες από ΑΠΕ (κυρίως ανεμογεννήτριες).

2. Μεγάλες επενδύσεις σε νέα δίκτυα μεταφοράς που θα συνδέσουν την Κρήτη, τα περισσότερα νησιά και τις νέες μονάδες από ΑΠΕ με το εθνικό δίκτυο.

Ηδη, εδώ και δέκα χρόνια, η διαχείριση του δικτύου μεταφοράς έχει περάσει σε ένα, ημιαυτόνομο από τη ΔΕΗ, διαχειριστή: τον ΔΕΣΜΗΕ. Αντί να αυτονομηθεί πλήρως από τη ΔΕΗ ο ΔΕΣΜΗΕ και –εκτός από τη διαχείριση του δικτύου μεταφοράς– να αναλάβει και την ευθύνη για τη δημιουργία των νέων δικτύων μεταφοράς, η κυβέρνηση κατ’ επιταγήν των συνδικάτων της ΔΕΗ αποφάσισε να επιστρέψει τον ΔΕΣΜΗΕ 100% στη ΔΕΗ. Πρόκειται περί εγκληματικής ανοησίας. Η Ελλάδα έχει ανάγκη επενδύσεων. Η ΔΕΗ, στην κατάσταση που βρίσκεται, δεν θα μπορέσει ή πάντως θα δυσκολευτεί πολύ να χρηματοδοτήσει τις επενδύσεις σε νέες μεγάλες μονάδες από ΑΠΕ και τα νέα δίκτυα μεταφοράς. Οι συνθήκες και το επείγον επιβάλλουν περισσότερο από άλλοτε την προσφυγή σε ξένες επενδύσεις. Για το νέο και σύγχρονο δίκτυο μεταφοράς, ο ανεξάρτητος ΔΕΣΜΗΕ θα πρέπει να συνεργαστεί με μεγάλες ξένες επιχειρήσεις. Τις μεγάλες νέες μονάδες από ΑΠΕ θα πρέπει να αναλάβουν αμιγώς ιδιωτικοί φορείς. Κάθε δισταγμός προς την κατεύθυνση αυτή θα είναι εις βάρος της οικονομίας και των καταναλωτών, που θα κληθούν να πληρώσουν τις ανοησίες περί «στρατηγικής σημασίας».

Τα προβλήματα με τις ΔΕΚΟ δεν λύνονται πάντοτε με την ιδιωτικοποίησή τους. Για παράδειγμα ο ΔΕΣΜΗΕ, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να μείνει αμιγώς κρατικός – χωρίς κανένα δεσμό με τη ΔΕΗ. Σε άλλες περιπτώσεις, πρέπει πρώτα να διευκολυνθεί η δημιουργία δυνατών ανταγωνιστών και αργότερα να αντιμετωπιστεί η ιδιωτικοποίηση. Κάπως έτσι θα χειριζόμουν τη ΔΕΗ. Στα ναυπηγεία δεν έχει καμιά θέση το κράτος. Σε πολλές περιπτώσεις (κυρίως μονοπωλίων όπως η ΕΥΔΑΠ) προ της ιδιωτικοποίησης πρέπει να δημιουργηθεί ένα ισχυρό ρυθμιστικό και ελεγκτικό πλαίσιο. Η κυβέρνηση πιέζεται να προχωρήσει σε ιδιωτικοποιήσεις για τη μείωση του χρέους και δυστυχώς, επειδή δεν έχει αποβάλει τις ιδεοληψίες του original ΠΑΣΟΚ, ταλαντεύεται μεταξύ των «κόκκινων γραμμών» της κ. Κατσέλη και βιαστικών λύσεων «fast track» του ύστερου ΠΑΣΟΚ.