Η απειλή του πληθωρισμού στην Κίνα

Του PATRICK CHOVANEC / Bloomberg

Χρήμα, χρήμα παντού. Ετσι μοιάζει η κατάσταση στην Κίνα. Με πολυτελή αυτοκίνητα, μονοκατοικίες και ακριβά κοσμήματα, οι Κινέζοι απολαμβάνουν μια φαινομενικά αστείρευτη ανάπτυξη.  

Ο πληθωρισμός, όμως πρέπει να αποθαρρύνει όσους πιστεύουν πως η οικονομία της Κίνας είναι σε καλό δρόμο. Σε μεγάλο βαθμό οι ιλιγγιώδεις ρυθμοί ανάπτυξης των δύο τελευταίων ετών οφείλονται σε μια ακόμη πιο ιλιγγιώδη αύξηση της προσφοράς χρήματος, της τάξης άνω του 50%. Μέχρι στιγμής οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν μεταμφιεσθεί σε αύξηση των τιμών των ακινήτων, που έχουν διπλασιασθεί στη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Τώρα όλα δείχνουν πως ο πληθωρισμός διοχετεύεται στις τιμές καταναλωτή. Ο σχετικός δείκτης αυξάνεται σταθερά από την αρχή του έτους και η κυβέρνηση εξετάζει την προοπτική αύξησης του στόχου στο 4% ή και ακόμη ψηλότερα. Οι τιμές των τροφίμων σημείωσαν αύξηση 7,5% τον Αύγουστο σε ετήσια βάση. Οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν πως οι μισθοί αυξάνονται με ρυθμό 8%. Και καθώς αποκαλύπτεται ο πληθωρισμός, οι αρχές θα αναγκαστούν να τιθασεύσουν τη ρευστότητα, τερματίζοντας τη ραγδαία ανάπτυξη που οφείλεται στις ροές κεφαλαίων. Τα τελευταία δύο χρόνια οι δείκτες προσφοράς χρήματος έχουν σημειώσει ανάπτυξη πάνω από 50%.

Η χρηματοδότηση των έργων υποδομής για την τόνωση της κινεζικής οικονομίας ήρθε σχεδόν εξ ολοκλήρου από την αύξηση του δανεισμού των κρατικά ελεγχόμενων τραπεζών. Το 2009 οι τράπεζες χορήγησαν νέα δάνεια συνολικού ύψους σχεδόν ενός τρισ. γουάν, ποσό υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο του 2008. Φέτος, ο δανεισμός θα φθάσει μάλλον στα οκτώ τρισ. γουάν, σχεδόν διπλάσιος εκείνου του 2008. 

Από πού προήλθε όλα αυτό το χρήμα; Από τις κινεζικές τράπεζες στις οποίες επετράπη να αντλούν από τα αποθέματά τους. Η έκρηξη δανεισμού στην Κίνα ήταν, στην πράξη, ένα ογκώδες πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης».

Επί χρόνια η Κίνα παρουσίαζε μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα. Για να διατηρήσει τη σύνδεση του γουάν προς το δολάριο, η κεντρική τράπεζα αγοράζει το πλεόνασμα των δολαρίων που κερδίζουν οι εξαγωγικές της εταιρείες, τα αποταμιεύει ως συναλλαγματικά διαθέσιμα και αντ' αυτών εκδίδει γουάν. Τα νεο-εκδοθέντα γουάν προστίθενται στην εγχώρια προσφορά χρήματος και ενισχύουν τον πληθωρισμό. Οι αρχές προσπαθούν να εξουδετερώσουν την πιστωτική επέκταση επιβάλλοντας στις τράπεζες να διατηρούν υψηλότερα αποθεματικά και να αγοράζουν ομόλογα της κεντρικής τράπεζας. Κύριο εργαλείο για την αύξηση των αποθεματικών των τραπεζών ήταν η ετήσια ποσόστωση. Πέρυσι την πέταξε από το παράθυρο και το ποσοστό των αποθεματικών έπεσε από το 21% στο 17%.

Τρισεκατομμύρια γουάν, που είχαν κλειδωθεί στα αποθεματικά των τραπεζών, εισέρρευσαν στην οικονομία. Το ποσό των γουάν που δημιουργήθηκε υπερβαίνει κατά πολύ ακόμη και την ονομαστική αύξηση που σημείωνε το κινεζικό ΑΕΠ εκείνη την περίοδο. Και όταν δημιουργείται χρήμα με ρυθμό ταχύτερο της ανάπτυξης το αποτέλεσμα είναι πληθωρισμός.  

Επισήμως η αύξηση των τιμών καταναλωτή είναι μόλις λίγο πάνω από 3%. Στην πραγματικότητα, όμως, ο πληθωρισμός καλπάζει και εκδηλώνεται μόνον στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων. Ο πληθωρισμός αυτός δεν γίνεται αισθητός. Οταν διπλασιάζεται η τιμή του ψωμιού, φαίνεται πιο δύσκολο να τα βγάλει πέρα κανείς. Οταν διπλασιάζονται οι τιμές των κατοικιών φαίνεται να πλουτίζουν οι έξυπνοι επενδυτές. Αλλά είναι θέμα χρόνου το πότε θα διοχετευθεί ο πληθωρισμός αυτός στην υπόλοιπη οικονομία και αυτό προβληματίζει τους ιθύνοντες στην Κίνα.