"Οργισμένος πλούτος"...

Αρθρο ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Του PAUL KRUGMAN / THE NEW YORK TIMES

O θυμός κατακλύζει τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Δεν είναι γενικευμένο φαινόμενο, αλλά υπάρχει μια μειοψηφία θυμωμένων ανθρώπων οι οποίοι θεωρούν ότι κάποιοι άλλοι τους στερούν όλα τα προνόμια που έκαναν τόσο καιρό να κατακτήσουν. Και ζητούν εκδίκηση. Δεν μιλάω για τους φτωχούς ούτε για τους υποψηφίους του υπερσυντηρητικού κινήματος «Τea Ρarty». Μιλάω για τους έχοντες και τους κατέχοντες. Μιλάω για τους πλουσίους αυτής της χώρας.

Ζούμε σήμερα φοβερές εποχές. Η Αμερική ταλανίζεται από φτώχεια, με εκατομμύρια ανθρώπους να έχουν χάσει τις περιουσίες και τα σπίτια τους. Οι νέοι, πάλι, δεν μπορούν να βρουν δουλειά, ενώ οι απολυμένοι μεσήλικοι φοβούνται μήπως δεν καταφέρουν να εργαστούν ξανά.

Αν κάποιος όμως θέλει να εντοπίσει τους κοινωνικούς πυρήνες όπου ξεχειλίζει αυτή η οργή, δεν θα τους βρει στους φτωχούς και στερημένους Αμερικανούς. Διότι αυτοί που συγκρίνουν τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα με τον Αδόλφο Χίτλερ και τον κατηγορούν για εθνική προδοσία είναι όλοι τους προνομιούχοι, εύποροι, άνθρωποι που δεν φοβούνται μήπως χάσουν τη δουλειά τους ή την ασφάλισή τους.  

Και όμως, αυτοί οι άνθρωποι δηλώνουν εξοργισμένοι επειδή καλούνται να πληρώσουν κάποιους, ελάχιστα προσαυξημένους, φόρους στο κράτος.  

Η οργή των πλουσίων κατά την έναρξη της θητείας του κ. Ομπάμα περιοριζόταν στους διαδρόμους της Γουόλ Στριτ. Κατόπιν, όταν ο αμερικανός πρόεδρος μίλησε ανοικτά για φορολόγηση των εισηγμένων επιχειρήσεων, βγήκε αυτοπροσώπως ο πρόεδρος του χρηματοπιστωτικού κολοσσού Βlackstone, ο εκατομμυριούχος Στίβεν Σβάρτσμαν, και δεν δίστασε να συγκρίνει το σχέδιο του κ. Ομπάμα με την εισβολή των ναζιστών στην Πολωνία! Γιατί; Μα επειδή η νέα φορολογική ρύθμιση την οποία πρότεινε ο πρόεδρος θα έκλεινε ένα «παραθυράκι» που τόσα χρόνια αποτελούσε τον οικονομικό αιμοδότη για αρκετούς μάνατζερ όπως ο κ. Σβάρτσμαν.

Και ξαφνικά όλη αυτή η τρέλα πήρε τεράστιες διαστάσεις, ώσπου έγινε υπόθεση καθημερινή. Είναι άλλο πράγμα ένας εκατομμυριούχος να «κράζει» δημοσίως τον πρόεδρο και εντελώς άλλο πράγμα το περιοδικό «Forbes» να δημοσιεύει ένα εμπρηστικό άρθρο όπως αυτό στο τελευταίο του τεύχος. 

Το κείμενο, το οποίο υπογράφεται από τον Συντηρητικό καθηγητή Ντινές Ντ΄ Σούζα, υποστηρίζει ότι ο πρόεδρος Ομπάμα θέλει να εφαρμόσει στην Αμερική αυτά που πίστευε ο πατέρας του πριν από 50 χρόνια για την Κένυα: ένα μείγμα σοσιαλισμού και αντι-αποικιοκρατισμού. Αυτά συμβαίνουν όταν πρέπει να υπερασπίσουμε τα συμφέροντα των πλούσιων: φαίνεται πως καταρρέουν οι παραδοσιακοί κανόνες του πολιτισμένου (και λογικού) διαλόγου.

Την ίδια στιγμή είναι απολύτως αποδεκτή, σχεδόν «της μόδας», η αυτολύπηση ανάμεσα στους προνομιούχους. Οι θιασώτες της λογικής «μειώστε τους φόρους» ισχυρίζονται ότι το κύριο μέλημά τους είναι η μέση αμερικανική οικογένεια. Υποτίθεται ότι οι φοροελαφρύνσεις για τους πλουσίους θα «μετακυλισθούν» στη μεσαία τάξη και θα κάνουν την οικονομία πιο ισχυρή για όλους.

Ακούγονται ακόμη και απόψεις ότι άνθρωποι με ετήσιο εισόδημα 400.000 ή 500.000 δολάρια «δεν είναι δα και τόσο πλούσιοι»! Εχουν, λέει, έξοδα: επαύλεις να συντηρήσουν, παιδιά να στείλουν σε πανάκριβα σχολεία κ.ά. Οι αναμφίβολα πλούσιοι έχουν μια αντίληψη επικυριαρχίας ανάμεικτη με την αντίληψη ότι αδικούνται: ότι δηλαδή κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τους πάρει τα χρήματα που με κόπο και ιδρώτα απέκτησαν. 

Μάλλον δεν άκουσαν ποτέ αυτό που είχε πει κάποτε ο μεγάλος αῶερικανός δικαστής Ολιβερ Γουέντελ Χολμς, ότι « οι φόροι που πληρώνουμε είναι το αντίτιμό μας ώστε να ζούμε σε μια πολιτισμένη κοινωνία» - ίσως επειδή έτυχε να το πει κάπου 150 χρόνια πριν.  

Οι πλούσιοι όμως της χώρας αυτής ας μην ανησυχούν. Είναι γραφτό, στο τέλος, να περάσει το δικό τους. Βλέπετε, οι εκατομμυριούχοι είναι σε ένα πράγμα διαφορετικοί από εσάς κι από εμένα: διαθέτουν μεγαλύτερη επιρροή. Ακριβώς επειδή συνεισφέρουν μεγάλα χρηματικά ποσά σε προεκλογικές εκστρατείες υποψηφίων και κομμάτων, καταφέρουν να βρίσκονται σε πολύ στενή επαφή με σημαντικά πολιτικά πρόσωπα. Οταν λοιπόν οι πλούσιοι αυτής της χώρας βρίσκονται ενώπιον της ζοφερής οικονομικής προοπτικής τού να πληρώσουν ένα επιπλέον ποσοστό 3% ή 4% επί του προσωπικού τους εισοδήματος σε φόρους, οι πολιτικοί σπεύδουν και αφουγκράζονται τον «πόνο» τους. Και όμως, όταν κοπάσει όλος αυτός ο πόλεμος σχετικά με τα νέα φορολογικά μέτρα, να είστε σίγουροι ότι οι ίδιοι αυτοί πολιτικοί που συμπάσχουν με τις οικονομικές έγνοιες των πλουσίων, υπερασπιζόμενοι με σθένος τα εισοδήματά τους, θα απαιτήσουν μειώσεις στις ασφαλιστικές παροχές και στην οικονομική βοήθεια στις ασθενέστερες τάξεις. Και μετά θα βγουν και θα δηλώσουν με στόμφο: «Η Αμερική πρέπει να κάνει θυσίες».

Σύμφωνοι, όπως το λένε, «όλοι εμείς πρέπει να κάνουμε κάποιες θυσίες». Με τη διάφορα ότι όταν αυτοί οι άνθρωποι λένε «εμείς», εννοούν «εσείς». Διότι τις θυσίες δεν τις κάνουν οι πλούσιοι μιας χώρας, αλλά ο απλός λαός.