Τρένα και νταλίκες

Tου Σταυρου Tζιμα

Το σύνθημα, μισοσβησμένο, σε τοίχο κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης, πληροφορούσε ότι «τα τρένα δεν υπάρχουν πια τα πάτησε η νταλίκα». Είχε γραφεί πιθανότατα από κάποιον εργαζόμενο στον ΟΣΕ ή σχετιζόμενο με τον σιδηρόδρομο, με αφορμή, προφανώς, τη σχεδιαζόμενη πώληση του ΟΣΕ σε ιδιώτες και την «εξέγερση» των νταλικιέρηδων.

Σ’ αυτόν τον παραφρασμένο στίχο του γνωστού λαϊκού άσματος, ο άγνωστος συμπύκνωσε γλαφυρά τον θάνατο του ελληνικού σιδηρόδρομου, με δράστη το φορτηγό. 

Οταν στην υπόλοιπη Ευρώπη, μετά τον πόλεμο, το τρένο αναδεικνυόταν σε ραχοκοκαλιά στον τομέα των μεταφορών, ως το πιο σίγουρο, ασφαλές, φτηνό και φιλικό προς το περιβάλλον μέσο, εμείς στην Ελλάδα επενδύσαμε στο σύστημα μεταφοράς εμπορευμάτων με νταλίκα. Oι κυβερνώντες ενεθάρρυναν διαχρονικά την ανάπτυξη ενός τεράστιου, από τους μεγαλύτερους αναλογικά στην Ευρώπη, στόλου φορτηγών, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν σήμερα στους δρόμους 1.300.000 Ι.Χ. φορτηγά αυτοκίνητα και 33.000 Δ.Χ. Απίστευτος αριθμός, αλλά αυτό λένε τα στοιχεία του αρμόδιου υπουργείου, και αν τον διαιρέσει κανείς με αυτόν του πληθυσμού, τότε θα διαπιστώσει ότι σε κάθε εφτά Ελληνες αντιστοιχεί μία νταλίκα!

Τι να κάνουμε, το ορεινό ανάγλυφο της Ελλάδας δεν επιτρέπει την ανάπτυξη του σιδηροδρόμου και το φορτηγό ήταν και παραμένει η καλύτερη λύση, υποστηρίζουν κάποιοι. Αδύναμο το επιχείρημα, λένε οι υποστηρικτές του σιδηρόδρομου και παραθέτουν, μεταξύ άλλων, το παράδειγμα της Ιταλίας, που ενώ έχει ορεινό όγκο 32%, όσο και η Ελλάδα, ο σιδηρόδρομος κυριαρχεί στις μεταφορές αγαθών.

Ομως η πολιτική επένδυσε και ρουσφετολογικά στην νταλίκα, αφού εκτός από προϊόντα (μετ)έφερε και ψήφους. Οποιος υπουργός, βουλευτής ή πολιτευτής παλαιότερα ήθελε έναν ισχυρό κομματάρχη στην περιφέρειά του, για να του εξασφαλίζει την εκλογή, δεν είχε παρά να τον «διευκολύνει» να βγάλει μια άδεια φορτηγού. Η πρακτική αυτή απέφερε πολιτικά οφέλη, εξέθρεψε, όμως, μια πανίσχυρη συντεχνία, με επιρροή στα δημόσια πράγματα, που επέβαλε το δικό της καθεστώς στις μεταφορές και το υπερασπίζεται με δυναμικούς τρόπους τώρα που με το άνοιγμα του επαγγέλματος αισθάνεται ότι απειλείται.

Ολα αυτά τα χρόνια που η «οικογένεια της νταλίκας» γιγαντωνόταν, ο σιδηρόδρομος έμενε πίσω, με μόνη και σταθερή επένδυση τις αθρόες κομματικές προσλήψεις και το βόλεμα των ημετέρων, που τον έφεραν στο χείλος του γκρεμού, ενώ οι όποιες προσπάθειες εκσυγχρονισμού του, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 κυρίως, προσέκρουσαν στην παντοδύναμη συντεχνία του «Ελληνα μεταφορέα». 

Τώρα οι νταλικιέρηδες, αφού «πάτησαν» τον μεγάλο ανταγωνιστή τους, το τρένο, φωνάζουν ότι αν ανοίξει το επάγγελμα θα καταστραφούν οι μεταφορές. Μια ματιά στις άλλες χώρες της Ε.Ε., όπου δεν λειτουργούν συντεχνίες του είδους, ωστόσο, καταρρίπτει τον ισχυρισμό τους.