Η Τουρκία κερδίζει οικονομική ισχύ

Του LANDON THOMAS JR. / The New York Times

Για δεκαετίες, η Τουρκία άκουγε ότι δεν ήταν έτοιμη για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς δεν πληρούσε τις απαραίτητες οικονομικές προϋποθέσεις. Αυτό το επιχείρημα δεν φαίνεται να υφίσταται πλέον.

Η Τουρκία αποτελεί μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη οικονομική δύναμη, με ένα πυρήνα διεθνώς ανταγωνιστικών εταιρειών που μετατρέπει τη χώρα σε επιχειρηματικό κόμβο, έχοντας πρόσβαση στις εύπορες αγορές της Ρωσίας και της Μέσης Ανατολής, και προσελκύοντας επενδύσεις δισ. δολαρίων. Την προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι το τουρκικό ΑΕΠ επεκτάθηκε με το εντυπωσιακό 11,4% το α΄ τρίμηνο, πίσω μόνο από την Κίνα.

Πρόκειται για μια εκπληκτική μεταμόρφωση σε μια οικονομία που μόλις πριν από δέκα χρόνια είχε έλλειμμα προϋπολογισμού, που έφτανε στο 16% του ΑΕΠ, και πληθωρισμό της τάξης του 72%. Η εξέλιξη της Τουρκίας είναι τόσο πλήρης που η χώρα βρίσκεται πιο κοντά στην εκπλήρωση των κριτηρίων για την υιοθέτηση του ευρώ, αν ποτέ καταφέρει πρώτα να ενταχθεί στην Ε.Ε., σε σχέση με την πλειοψηφία των προβληματικών οικονομιών της Ευρωζώνης. Συγκεκριμένα, βρίσκεται πολύ πιο κάτω του ανωτάτου ορίου δημοσίου χρέους της τάξεως του 60% του ΑΕΠ (49% του ΑΕΠ), ενώ θα μπορούσε εύκολα να μειώσει το ετήσιο έλλειμμα προϋπολογισμού της κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ. Αυτό αφήνει μόνο τη μείωση του πληθωρισμού, που διαμορφώνεται κοντά στο 8%, ως τον εναπομείναντα βασικό στόχο της οικονομικής πολιτικής.

Οι τουρκικές εξαγωγές ενισχύθηκαν σε ετήσια βάση τον Ιούνιο κατά 13%, με το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης να προέρχεται από χώρες κοντά στα σύνορα της Τουρκίας, όπως το Ιράκ, το Ιράν και τη Ρωσία. Φέτος, ο εθνικός αερομεταφορέας της χώρας, Turkish Airlines, θα έχει τόσες πτήσεις στο Ιράκ ανά ημέρα (3) όσες έχει για τη Γαλλία. Ορισμένες από τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες διαδρομές του είναι προς τη Λιβύη, τη Συρία και τη Ρωσία, η οποία αποτελεί και τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Τουρκίας.

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι οι συγκεκριμένες τάσεις δίνουν στον κ. Ερντογάν τη νομιμότητα, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, να επιτίθεται φραστικά κατά του Ισραήλ και να πραγματοποιεί συμφωνίες πυρηνικής ενέργειας με το Ιράν. Ωστόσο, οι συγκεκριμένες κινήσεις δεν φαίνεται να είναι αποδεκτές από τον μεγαλύτερο σύμμαχο και μακροχρόνιο υποστηρικτή της, τις ΗΠΑ (η Τουρκία έχει εξαγάγει μέχρι στιγμής φέτος προϊόντα αξίας 1,6 δισ. δολαρίων στο Ιράν και τη Συρία, 200 εκατ. δολάρια περισσότερα απ' ό,τι έχει εξαγάγει στις ΗΠΑ).

Δεν είναι λίγοι που ανησυχούν όμως ότι το επιθετικό ύφος κατά του Ισραήλ θέτει σε κίνδυνο το καθοριστικό δόγμα του σύγχρονου ιδρυτή της Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ «ειρήνη στο σπίτι, ειρήνη και στον κόσμο».

Θα ήταν λάθος, όμως, προειδοποιεί ο πρόεδρος της Ομίλου Basari Holding, Φέρντα Γιλντίζ, ο οποίος διαπραγματεύεται με τη Συρία για την κατασκευή εργοστασίου, να παγιδευτούν με μία επέκταση προς ανατολάς, εάν αυτό είναι εις βάρος της μακροχρόνιας τάσης της Τουρκίας να κοιτάει προς τη Δύση για καινοτομίες και έμπνευση. «Χρειάζεται αιώνες για να δημιουργήσεις σχέσεις, αλλά και λεπτά για να τις καταστρέψεις», τονίζει με νόημα ο κ. Γιλντίζ