Της Anjani Trivedi / Bloomberg
Ο Κινέζος καταναλωτής υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους κινητήριους μοχλούς της παγκόσμιας οικονομίας κατά την τελευταία δεκαετία, τροφοδοτώντας τις ελπίδες για παρατεταμένη ανάπτυξη και κέρδη. Αξίζει λοιπόν να δούμε τι συμβαίνει στους ισολογισμούς των νοικοκυριών, καθώς ο κορονοϊός καταστρέφει οικονομικά έναν πληθυσμό που αισθάνεται τώρα το μειονέκτημα της αυξανόμενης ατομικής μόχλευσης από την περίοδο της οικονομικής "έκρηξης".
Στην τελευταία μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση, οι Αμερικανοί με μεγάλο ύψος δαπανών χτυπήθηκαν σκληρά, ωστόσο οι Κινέζοι βρήκαν νέους τρόπους για να ανοίγουν τα πορτοφόλια τους και "έσυραν" μαζί τους την παγκόσμια οικονομία.
Η Κίνα αντιπροσώπευε το 31% της αύξησης της κατανάλωσης των νοικοκυριών από το 2010 έως το 2017, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, αυξάνοντας το μερίδιό της στο περίπου 10% του παγκόσμιου συνόλου.
Το ποσοστό αυτό περιλαμβάνει περίπου το 30% των δαπανών σε αυτοκίνητα, πολυτελή καταστήματα και κινητά τηλέφωνα, καθώς και εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια δαπανών σε ταξίδια και τουρισμό.
Οι Κινέζοι καταναλωτές είναι το "πιο σημαντικό πράγμα στην παγκόσμια οικονομία", ανέφερε ο Jim O'Neill, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs στους Financial Times πέρυσι. Θα μπορούσαν να είναι καθοριστικής σημασίας για τα επόμενα 40 χρόνια ανάπτυξης και είναι απίθανο οποιαδήποτε άλλη χώρα να τους υποκαταστήσει.
Θα μπορέσουν λοιπόν με τα έξοδά τους να απομακρύνουν τη "θλίψη" από την παγκόσμια οικονομία και αυτή τη φορά;
Η αλήθεια είναι ότι τώρα θα έχουν πρώτα να αντιμετωπίσουν τις δικές τους ανησυχίες.
Το τρίμηνο έως και τον Μάρτιο, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε απότομα για πρώτη φορά από - τουλάχιστον - το 2013, δημιουργώντας πίεση στους ισολογισμούς στους οποίους οι νέες μορφές πιστωτικών και χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων διαδραματίζουν μεγαλύτερο ρόλο.
Η καταναλωτική πίστη - από κάρτες έως δανεισμό τύπου P2P και άλλες μορφές δανείων - έχει πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Έρευνα της κεντρικής τράπεζας έδειξε ότι περίπου το 60% των περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών είναι "σταθμευμένα" σε ακίνητα. Περίπου το 97% των υποχρεώσεων συνδέεται με τραπεζικά δάνεια, με τα ενυπόθηκα να αποτελούν σχεδόν το 70% του συνόλου.
Καθώς τα δάνεια και τα εισοδήματα αποκλίνουν, αυξάνεται η πίεση σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο. Συνολικά, τα νοικοκυριά οφείλουν 63 τρισεκατομμύρια γουάν (8 τρισ. δολ.) ή το 65% του κινεζικού ετήσιου ΑΕΠ, σύμφωνα με τους αναλυτές της CLSA.
Η μόχλευση υπερβαίνει το 130% των κερδών του προηγούμενου έτους. Προσαρμοσμένο με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το συγκεκριμένο ποσοστό θέτει την Κίνα μεταξύ των "πρωτοπόρων" σε σχέση με τις υπόλοιπες μεγάλες χώρες και οικονομίες του πλανήτη. Ο δείκτης εξυπηρέτησης χρέους αυξάνεται πολύ πιο γρήγορα σε σύγκριση με τον αντίστοιχο στις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Ιαπωνία.
Τα πρότυπα δαπανών αλλάζουν λόγω των lockdown, των λιγότερων χρημάτων και των αλλαγών στην ψυχολογία των καταναλωτών που προκαλούνται από τον κορονοϊό. Φυσικά, οι διαδικτυακές αγορές έχουν αυξηθεί.
Η ακαθάριστη αξία αγαθών πρώτης ανάγκης και προϊόντων όπως εκείνα του τομέα υγιεινής για το σπίτι έχει αυξηθεί. Έρευνα του UBS Evidence Lab τον Απρίλιο έδειξε ότι, ενώ οι άνθρωποι επέστρεφαν στη δουλειά, το 54% των ερωτηθέντων δήλωνε ότι το εισόδημά του είχε μειωθεί, ενώ το 60% είχε μειώσει τις δαπάνες εκτός Διαδικτύου.
Λιγότεροι από τους μισούς ανέμεναν μια αύξηση μισθών σύντομα και λίγο πάνω από το ένα τέταρτο σχεδίαζε να μειώσει τα επίπεδα χρέους του. Οι αγορές ακινήτων ετίθεντο σε αναστολή.
Αυτή η λιτότητα είναι μάλλον θετική κατεύθυνση. Τα πρώτα "σημάδια" δείχνουν ήδη προβλήματα.
Οι καθυστερήσεις πληρωμών οφειλών πιστωτικών καρτών αυξάνονται. Οι τίτλοι οι οποίοι υποστηρίζονται από καταναλωτικά δάνεια είναι ακόμη πιο αδύναμοι, με τις καθυστερημένες πληρωμές να αυξάνονται απότομα από 6% τον Ιανουάριο σε πάνω από 9% τον Μάρτιο.
Αυτό το στοιχείο δείχνει μια επιδεινούμενη ποιότητα ισολογισμών των νοικοκυριών μεταξύ συνεπών και ασθενέστερων δανειοληπτών. Η μη εξυπηρετούμενη καταναλωτική πίστη αναμένεται να διπλασιαστεί το 2020.
Οι δανειολήπτες που εντάσσονται στη μεσαία τάξη έχουν υπάρξει οι μεγαλύτεροι καταναλωτές στην Κίνα, ωστόσο μεγάλο μέρος της αύξησης επρόκειτο να προέλθει από επίδοξους αγοραστές που προσπαθούσαν να εισέλθουν σε υψηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα. Τώρα, δεν θα τα καταφέρουν. Εάν "πονά" οικονομικά, ποιος θα επιλέξει ξοδέψει;
Οι αναλυτές της Goldman επισημαίνουν ότι, όσον αφορά την Κίνα, δεν είναι μόνο η οριακή τάση αστικά νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος να καταναλώνουν περισσότερο από εργαζόμενους υψηλών εισοδημάτων. Είναι επίσης και η μεγάλη διαφορά μεταξύ των εσωτερικών μεταναστών και των μόνιμων κατοίκων των πόλεων, με τους πρώτους να ξοδεύουν λιγότερα, ακόμη και όταν έχουμε να κάνουμε με παρόμοια επίπεδα εισοδήματος.
Από την εποχή που η Κίνα εισήλθε στη φάση του εκσυγχρονισμού της οικονομίας της, τις τελευταίες δεκαετίες, οι νέες γενιές καταναλωτών δεν αντιμετώπισαν ποτέ καμία συνθήκη που να τους δώσει κάποιο "μάθημα" στη διαχείριση κρίσεων. Το σοκ γι΄ αυτούς μπορεί να είναι μεγαλύτερο σε ορισμένες πτυχές σε σχέση με εκείνο που πέρασαν τα αμερικανικά νοικοκυριά περί το 2008.
Μέχρι στιγμής...
οι καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση δανείων στις ΗΠΑ διατηρούνται σταθερές. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) της Νέας Υόρκης, το εθνικό μη παρέμεινε σε σταθερά επίπεδα, ενώ μειώθηκε όσον αφορά τις πιστωτικές κάρτες.
Έτσι, ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι καταναλωτικές δαπάνες στις ΗΠΑ θα υποστούν πλήγμα, καθώς αυξάνεται η ανασφάλεια για το εισόδημα και η ανεργία, υπάρχει ένα δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας. Η Κίνα παραμένει υποανεπτυγμένη σε πολλά επίπεδα και ένα ιδιαίτερο ζήτημα με την ανεργία αρχίζει να φαίνεται στον ορίζοντα.
Το πώς θα αντιμετωπίσουν οι Κινέζοι αυτές τις πιέσεις θα έχει μεγάλη σημασία για το μέλλον. Σίγουρα, είναι παρηγορητικό ότι ένα μεγάλο μέρος του πλούτου είναι "αποθηκευμένο" σε "σκληρά", υλικά assets στον χώρο των ακινήτων.
Ωστόσο μια αναταραχή όσον αφορά την αποτίμηση ή τις εμπορικές τιμές των ακινήτων δεν επηρεάζει πραγματικά την κατανάλωση διαρκών αγαθών. Τι συμβαίνει όταν οι ταμειακές ροές συρρικνωθούν;
Οι λιανικές δαπάνες τις οποίες πρέπει να αναβιώσει η οικονομία δεν θα υλοποιηθούν για αμέτρητες επιχειρήσεις, τα εισοδήματα θα συνεχίσουν να μειώνονται και ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται. Το πακέτο τόνωσης του Πεκίνου όσον αφορά τα εισοδήματα των νοικοκυριών πρέπει να γίνει πιο ευρύ και γενναιόδωρο.
Όπως και να διαμορφωθεί η νέα "κανονικότητα", ο μεμονωμένος Κινέζος καταναλωτής μπορεί να μην είναι πλέον τόσο αξιόπιστο και σταθερό μέρος της. Όσοι αναζητούν ένα άλμα στην κατανάλωση, πιθανόν να πρέπει να στραφούν αλλού.
Ο Κινέζος καταναλωτής υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους κινητήριους μοχλούς της παγκόσμιας οικονομίας κατά την τελευταία δεκαετία, τροφοδοτώντας τις ελπίδες για παρατεταμένη ανάπτυξη και κέρδη. Αξίζει λοιπόν να δούμε τι συμβαίνει στους ισολογισμούς των νοικοκυριών, καθώς ο κορονοϊός καταστρέφει οικονομικά έναν πληθυσμό που αισθάνεται τώρα το μειονέκτημα της αυξανόμενης ατομικής μόχλευσης από την περίοδο της οικονομικής "έκρηξης".
Στην τελευταία μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση, οι Αμερικανοί με μεγάλο ύψος δαπανών χτυπήθηκαν σκληρά, ωστόσο οι Κινέζοι βρήκαν νέους τρόπους για να ανοίγουν τα πορτοφόλια τους και "έσυραν" μαζί τους την παγκόσμια οικονομία.
Η Κίνα αντιπροσώπευε το 31% της αύξησης της κατανάλωσης των νοικοκυριών από το 2010 έως το 2017, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, αυξάνοντας το μερίδιό της στο περίπου 10% του παγκόσμιου συνόλου.
Το ποσοστό αυτό περιλαμβάνει περίπου το 30% των δαπανών σε αυτοκίνητα, πολυτελή καταστήματα και κινητά τηλέφωνα, καθώς και εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια δαπανών σε ταξίδια και τουρισμό.
Οι Κινέζοι καταναλωτές είναι το "πιο σημαντικό πράγμα στην παγκόσμια οικονομία", ανέφερε ο Jim O'Neill, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs στους Financial Times πέρυσι. Θα μπορούσαν να είναι καθοριστικής σημασίας για τα επόμενα 40 χρόνια ανάπτυξης και είναι απίθανο οποιαδήποτε άλλη χώρα να τους υποκαταστήσει.
Θα μπορέσουν λοιπόν με τα έξοδά τους να απομακρύνουν τη "θλίψη" από την παγκόσμια οικονομία και αυτή τη φορά;
Η αλήθεια είναι ότι τώρα θα έχουν πρώτα να αντιμετωπίσουν τις δικές τους ανησυχίες.
Το τρίμηνο έως και τον Μάρτιο, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε απότομα για πρώτη φορά από - τουλάχιστον - το 2013, δημιουργώντας πίεση στους ισολογισμούς στους οποίους οι νέες μορφές πιστωτικών και χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων διαδραματίζουν μεγαλύτερο ρόλο.
Η καταναλωτική πίστη - από κάρτες έως δανεισμό τύπου P2P και άλλες μορφές δανείων - έχει πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Έρευνα της κεντρικής τράπεζας έδειξε ότι περίπου το 60% των περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών είναι "σταθμευμένα" σε ακίνητα. Περίπου το 97% των υποχρεώσεων συνδέεται με τραπεζικά δάνεια, με τα ενυπόθηκα να αποτελούν σχεδόν το 70% του συνόλου.
Καθώς τα δάνεια και τα εισοδήματα αποκλίνουν, αυξάνεται η πίεση σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο. Συνολικά, τα νοικοκυριά οφείλουν 63 τρισεκατομμύρια γουάν (8 τρισ. δολ.) ή το 65% του κινεζικού ετήσιου ΑΕΠ, σύμφωνα με τους αναλυτές της CLSA.
Η μόχλευση υπερβαίνει το 130% των κερδών του προηγούμενου έτους. Προσαρμοσμένο με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το συγκεκριμένο ποσοστό θέτει την Κίνα μεταξύ των "πρωτοπόρων" σε σχέση με τις υπόλοιπες μεγάλες χώρες και οικονομίες του πλανήτη. Ο δείκτης εξυπηρέτησης χρέους αυξάνεται πολύ πιο γρήγορα σε σύγκριση με τον αντίστοιχο στις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Ιαπωνία.
Τα πρότυπα δαπανών αλλάζουν λόγω των lockdown, των λιγότερων χρημάτων και των αλλαγών στην ψυχολογία των καταναλωτών που προκαλούνται από τον κορονοϊό. Φυσικά, οι διαδικτυακές αγορές έχουν αυξηθεί.
Η ακαθάριστη αξία αγαθών πρώτης ανάγκης και προϊόντων όπως εκείνα του τομέα υγιεινής για το σπίτι έχει αυξηθεί. Έρευνα του UBS Evidence Lab τον Απρίλιο έδειξε ότι, ενώ οι άνθρωποι επέστρεφαν στη δουλειά, το 54% των ερωτηθέντων δήλωνε ότι το εισόδημά του είχε μειωθεί, ενώ το 60% είχε μειώσει τις δαπάνες εκτός Διαδικτύου.
Λιγότεροι από τους μισούς ανέμεναν μια αύξηση μισθών σύντομα και λίγο πάνω από το ένα τέταρτο σχεδίαζε να μειώσει τα επίπεδα χρέους του. Οι αγορές ακινήτων ετίθεντο σε αναστολή.
Αυτή η λιτότητα είναι μάλλον θετική κατεύθυνση. Τα πρώτα "σημάδια" δείχνουν ήδη προβλήματα.
Οι καθυστερήσεις πληρωμών οφειλών πιστωτικών καρτών αυξάνονται. Οι τίτλοι οι οποίοι υποστηρίζονται από καταναλωτικά δάνεια είναι ακόμη πιο αδύναμοι, με τις καθυστερημένες πληρωμές να αυξάνονται απότομα από 6% τον Ιανουάριο σε πάνω από 9% τον Μάρτιο.
Αυτό το στοιχείο δείχνει μια επιδεινούμενη ποιότητα ισολογισμών των νοικοκυριών μεταξύ συνεπών και ασθενέστερων δανειοληπτών. Η μη εξυπηρετούμενη καταναλωτική πίστη αναμένεται να διπλασιαστεί το 2020.
Οι δανειολήπτες που εντάσσονται στη μεσαία τάξη έχουν υπάρξει οι μεγαλύτεροι καταναλωτές στην Κίνα, ωστόσο μεγάλο μέρος της αύξησης επρόκειτο να προέλθει από επίδοξους αγοραστές που προσπαθούσαν να εισέλθουν σε υψηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα. Τώρα, δεν θα τα καταφέρουν. Εάν "πονά" οικονομικά, ποιος θα επιλέξει ξοδέψει;
Οι αναλυτές της Goldman επισημαίνουν ότι, όσον αφορά την Κίνα, δεν είναι μόνο η οριακή τάση αστικά νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος να καταναλώνουν περισσότερο από εργαζόμενους υψηλών εισοδημάτων. Είναι επίσης και η μεγάλη διαφορά μεταξύ των εσωτερικών μεταναστών και των μόνιμων κατοίκων των πόλεων, με τους πρώτους να ξοδεύουν λιγότερα, ακόμη και όταν έχουμε να κάνουμε με παρόμοια επίπεδα εισοδήματος.
Από την εποχή που η Κίνα εισήλθε στη φάση του εκσυγχρονισμού της οικονομίας της, τις τελευταίες δεκαετίες, οι νέες γενιές καταναλωτών δεν αντιμετώπισαν ποτέ καμία συνθήκη που να τους δώσει κάποιο "μάθημα" στη διαχείριση κρίσεων. Το σοκ γι΄ αυτούς μπορεί να είναι μεγαλύτερο σε ορισμένες πτυχές σε σχέση με εκείνο που πέρασαν τα αμερικανικά νοικοκυριά περί το 2008.
Μέχρι στιγμής...
οι καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση δανείων στις ΗΠΑ διατηρούνται σταθερές. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) της Νέας Υόρκης, το εθνικό μη παρέμεινε σε σταθερά επίπεδα, ενώ μειώθηκε όσον αφορά τις πιστωτικές κάρτες.
Έτσι, ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι καταναλωτικές δαπάνες στις ΗΠΑ θα υποστούν πλήγμα, καθώς αυξάνεται η ανασφάλεια για το εισόδημα και η ανεργία, υπάρχει ένα δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας. Η Κίνα παραμένει υποανεπτυγμένη σε πολλά επίπεδα και ένα ιδιαίτερο ζήτημα με την ανεργία αρχίζει να φαίνεται στον ορίζοντα.
Το πώς θα αντιμετωπίσουν οι Κινέζοι αυτές τις πιέσεις θα έχει μεγάλη σημασία για το μέλλον. Σίγουρα, είναι παρηγορητικό ότι ένα μεγάλο μέρος του πλούτου είναι "αποθηκευμένο" σε "σκληρά", υλικά assets στον χώρο των ακινήτων.
Ωστόσο μια αναταραχή όσον αφορά την αποτίμηση ή τις εμπορικές τιμές των ακινήτων δεν επηρεάζει πραγματικά την κατανάλωση διαρκών αγαθών. Τι συμβαίνει όταν οι ταμειακές ροές συρρικνωθούν;
Οι λιανικές δαπάνες τις οποίες πρέπει να αναβιώσει η οικονομία δεν θα υλοποιηθούν για αμέτρητες επιχειρήσεις, τα εισοδήματα θα συνεχίσουν να μειώνονται και ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται. Το πακέτο τόνωσης του Πεκίνου όσον αφορά τα εισοδήματα των νοικοκυριών πρέπει να γίνει πιο ευρύ και γενναιόδωρο.
Όπως και να διαμορφωθεί η νέα "κανονικότητα", ο μεμονωμένος Κινέζος καταναλωτής μπορεί να μην είναι πλέον τόσο αξιόπιστο και σταθερό μέρος της. Όσοι αναζητούν ένα άλμα στην κατανάλωση, πιθανόν να πρέπει να στραφούν αλλού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου