ΤΟΥΡΚΙΑ: Ο Ερντογάν έκανε... ντρίμπλα στον Γκιουλ στη μάχη διαδοχής στο ΑΚΡ

Tης ΜΑΡΙΑΣ ΑΔΑΜΙΔΟΥ

Η γλυκιά «μέθη» της νίκης δεν θα μπορούσε να σταθεί εμπόδιο στην ολοκλήρωση των σχεδίων του Ταγίπ Ερντογάν: για να είναι όντως ο αδιαφιλονίκητος «σουλτάνος» ως πρόεδρος, θα πρέπει να έχει εξασφαλίσει τον πλήρη έλεγχο της κυβέρνησης και του κόμματος προτού παραιτηθεί από αυτό, όπως ορίζει το τουρκικό σύνταγμα, προκειμένου να αναλάβει την προεδρία.

Ο Ερντογάν έχει διευκρινίσει εδώ και αρκετό καιρό ότι δεν πρόκειται να υπάρξει διαρχία στα κορυφαία πόστα και άρα ο νέος αρχηγός του ΑΚΡ θα είναι και ο νέος πρωθυπουργός, τουλάχιστον μέχρι τις επόμενες βουλευτικές εκλογές που είναι προγραμματισμένες για το 2015.

Με τη χθεσινή απόφαση του ΑΚΡ να εκλέξει νέο επικεφαλής στις 27 Αυγούστου, δηλαδή μία ημέρα πριν από τη λήξη της θητείας του Αμπντουλάχ Γκιουλ, ο Ερντογάν κατάφερε να βάλει στο «ψυγείο» τον μεγαλύτερο εσωκομματικό του αντίπαλο, τον Γκιουλ, ο οποίος φαινόταν ότι έχει βάλει πλώρη για την πρωθυπουργία. Οχι άμεσα, καθότι δεν είναι βουλευτής, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για την πρωθυπουργία βάσει συντάγματος, αλλά μετά τις εκλογές. Καθώς όμως στις 27 Αυγούστου θα είναι τυπικά ακόμη πρόεδρος της χώρας, δεν θα έχει το δικαίωμα να καταθέσει υποψηφιότητα στο συνέδριο του κόμματος για την αρχηγία και άρα την -έστω μεταβατική- πρωθυπουργία.

Οι Τούρκοι αναλυτές εκτιμούν ότι θα μπορούσε να παραιτηθεί νωρίτερα, αλλά αυτό θεωρείται μάλλον απίθανο, για να μη γίνει εκρηκτική η ατμόσφαιρα στη χώρα. Χθες ο απερχόμενος πρόεδρος δήλωσε ότι θα επιστρέψει στο ΑΚΡ, διαψεύδοντας επί της ουσίας τα σενάρια που τον θέλουν να ιδρύει νέο κόμμα, και θα έχει όλο το επόμενο διάστημα στη διάθεσή του για τις απαραίτητες ζυμώσεις μέσα στο κόμμα. Ο Γκιουλ ήταν ο υποψήφιος που ο Ερντογάν δεν ήθελε, αλλά δεν μπορούσε να αγνοήσει.

Με την «ντρίμπλα» του ο Ερντογάν «πάγωσε», τουλάχιστον προσωρινά, τις φιλοδοξίες του Γκιουλ, ο οποίος είχε διαφωνήσει ανοιχτά με τον πρωθυπουργό, ωστόσο δυναμιτίζει το κλίμα στο εσωτερικό του κόμματος. Οι διαθέσεις του Ερντογάν απέναντι στον πάλαι ποτέ συνοδοιπόρο και συνιδρυτή του ΑΚΡ είχαν φανεί, εξάλλου, νωρίτερα. Στην πρώτη του ομιλία αμέσως μετά την εκλογική του νίκη δεν έκανε καμία αναφορά στον άνθρωπο τον οποίο πρόκειται να διαδεχθεί, ενώ το επόμενο πρωί η Τουρκία είχε... δύο προέδρους, τουλάχιστον στο Twitter: ο Ερντογάν ανάρτησε στο επίσημο προφίλ του ότι είναι πρόεδρος της Τουρκίας -επισήμως θα αναλάβει καθήκοντα στις 28 Αυγούστου- τη στιγμή που ο Γκιουλ δεν αφαίρεσε την ιδιότητα αυτή από το δικό του. Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ, Χουσεΐν Τσελίκ, διέψευσε κατηγορηματικά ότι υπάρχει κόντρα μεταξύ των δύο ανδρών.

Υποψήφιοι

Με τον Γκιουλ προσωρινά στο περιθώριο, ανοίγει ο δρόμος για τον εκλεκτό του Ερντογάν, που σύμφωνα με εκτιμήσεις είναι ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο υπουργός Εξωτερικών. 

 Ο Νταβούτογλου είναι απολύτως πιστός στον απερχόμενο πρωθυπουργό και διαθέτει αρκετή δύναμη ώστε να συσπειρώσει το κόμμα. Αλλοι υποψήφιοι για την πρωθυπουργία είναι ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Μπουλέντ Αρίντς, οι αντιπρόεδροι του ΑΚΡ, Νουμάν Κουρτουλμούς και Μεχμέτ Αλή Σαχίν, και ο πρώην υπουργός Μεταφορών, Μπινάλι Γιλντιρίμ.

Αχμέτ Νταβούτογλου
Το πλεονέκτημα του Αχμέτ Νταβούτογλου έναντι των υπόλοιπων «μνηστήρων» είναι ότι έχει περιθώριο για ακόμη δύο θητείες στη Βουλή. Επιπλέον, έχει δηλώσει απερίφραστα την πίστη του στον Ερντογάν και μάλιστα σε πολύ κρίσιμες στιγμές. Ως υπουργός Εξωτερικών δεν υπήρξε, πάντως, καθόλου επιτυχημένος, αλλά αυτό είναι... ψιλά γράμματα για τον Ερντογάν, που θεωρεί βασικό προσόν του διαδόχου του στην πρωθυπουργία την «υποταγή» στον πρόεδρο. Ο Νταβούτογλου πιστεύεται ότι έχει την ικανότητα να κινητοποιήσει τις βάσεις του κόμματος και να κρατήσει το ΑΚΡ ενωμένο.

Μπουλέντ Αρίντς:
Το μειονέκτημα του Μπουλέντ Αρίντς είναι η ηλικία του: είναι ήδη 66 ετών και αρκετοί εντός του κυβερνώντος κόμματος θεωρούν ότι βρίσκεται σε ηλικία συνταξιοδότησης, όμως θεωρείται «δυνατό χαρτί» για την περίπτωση μιας μεταβατικής λύσης. Εχει διαφωνήσει δημοσίως με τον Ερντογάν και ταυτόχρονα έχει προκαλέσει κατάπληξη με άκρως συντηρητικές δηλώσεις, όπως όταν είπε πως οι γυναίκες δεν θα έπρεπε να γελούν δυνατά σε δημόσιους χώρους. Πάντως, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης έχει δηλώσει προσηλωμένος στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ

Αμπντουλάχ Γκιουλ

 Παρότι το όνομα του Αμπντουλάχ Γκιουλ ακουγόταν έντονα χθες το πρωί για τη διαδοχή, ο Ερντογάν κατάφερε να τον βάλει στον «πάγο», τουλάχιστον μέχρι τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, με τη διεξαγωγή του έκτακτου συνεδρίου μία ημέρα πριν από τη λήξη της θητείας του Γκιουλ. Ο απερχόμενος πρόεδρος, άλλωστε, δεν μπορούσε να είναι αμέσως υποψήφιος πρωθυπουργός, καθώς δεν είναι βουλευτής. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι ο Γκιουλ παραδίδει τα όπλα. Δήλωσε ότι επιστρέφει στο κόμμα και έχει χρόνο μέχρι τις εκλογές για να κάνει τις δικές του ζυμώσεις.

...τα αουτσάιντερ για την πρωθυπουργία

Ν. Κουρτουλμούς
Ο αντιπρόεδρος του ΑΚΡ είναι ένας χαρισματικός συντηρητικός, τον οποίο ο Ερντογάν κατάφερε να «κλέψει» από ένα άλλο θρησκευτικού χαρακτήρα κόμμα. Αρκετοί θεωρούν ότι θα ήταν ιδανικός μεταβατικός πρωθυπουργός παρά τη μικρή του παραμονή στο κόμμα, για άλλους δεν είναι αρκετά πιστός στον Ερντογάν.

Μ. Αλί Σαχίν
Ως πιθανός υποψήφιος για την πρωθυπουργία εμφανίζεται και ο έτερος αντιπρόεδρος του ΑΚΡ. Κατάγεται από την Κωνσταντινούπολη, όπως ο Ερντογάν, και διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με τον νέο πρόεδρο. Εχει μεγάλη πολιτική εμπειρία, καθώς έχει θητεύσει ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, υπ. Δικαιοσύνης και πρόεδρος της Βουλής.

Μπ. Γιλντιρίμ
Υπήρξε από τα ιδρυτικά στελέχη του ΑΚΡ και βρίσκεται σταθερά στο πλευρό του Ερντογάν. Εχει θητεύσει δύο φορές υπ. Μεταφορών, αλλά τον Δεκέμβριο του 2013 αναγκάστηκε να αποχωρήσει εξαιτίας κατηγοριών για διαφθορά. Δεν είναι χαρισματικός, άρα θα μπορούσε να λειτουργήσει άψογα ως «γλάστρα» για τον Ερντογάν.