Η Τριτοβάθμια Παιδεία και η παιδεία

Γράφει ο Ευάγγελος Ι. Λαζαρίδης

Υφηγητής Πολιτικής Οικονομίας

Εχουμε πρόβλημα ποσοτικό, λογικής: Η Ελλάδα, με πληθυσμό λιγότερο από 11 εκατομμύρια πολίτες, έχει 24 Πανεπιστήμια σε τριάντα έξι πόλεις και χωριά, εγγεγραμμένους φοιτητές περίπου 580.000, οι ενεργοί φοιτητές οι οποίοι παρακολουθούν μαθήματα, τελειώνουν τις σπουδές τους και παίρνουν πτυχίο, είναι 360.000, διαφορά εγγεγραμμένων και αυτών που παρακολουθούν μαθήματα τακτικά 220.000 με δωρεάν σπουδές/παιδεία.

Επειδή, ως φαίνεται, κρίθηκε ότι οι 580.000 εγγεγραμμένοι φοιτητές και σπουδαστές ή οι 360.000 οι οποίοι παρακολουθούν μαθήματα δεν είναι όσους χρειάζεται η οικονομία, η αγορά εργασίας, αυξήσαμε τον αριθμό των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, με μεθόδους της απλής πρακτικής αριθμητικής: υπήρχαν πέντε ανώτερες σχολές ΤΕΙ (με τον ιδρυτικό νόμο λέγονταν ΚΑΤΕ), τις κάναμε 16 ανώτατες σχολές, δια της μεθόδου προαγωγής και τις απλώσαμε σε σαράντα πόλεις, της ελληνικής περιφέρειας!

Μην μείνουν ξενοίκιαστα διαμερίσματα/σπίτια, να κινηθούν τα εστιατόρια, να κινηθεί η αγορά της κάθε πόλης ξεχωριστά και να μάθουν γράμματα τα παιδιά!

Πετύχαμε το ακατόρθωτο: 

Eχουμε 40 ανώτατα πανεπιστημιακά ιδρύματα, 499 σχολές από τις οποίες οι 286 ανήκουν σε πανεπιστήμια και 213 σε ΤΕΙ. Από στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας (περιλαμβάνονται, σίτιση και δαπάνες σπουδών) εκτιμάται το κόστος κάθε πτυχίου σε ευρώ: Ιατρική 95.000, Νομική 9.200, Φιλολογία 8.100 - αφορούν το πανεπιστήμιο Αθηνών. Μεταλλειολόγοι ΕΜΠ 69.000, Ηλεκτρολόγοι 17.000. Για τα ΤΕΙ, τα κοστολόγια είναι: Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης ΤΕΙ Αθήνας, 16.385, Ζωική Παραγωγή ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, 21.700, Διαιοτολογία ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, 11.800, Κλωστοϋφαντουργία ΤΕΙ Πειραιά, 30.000, Βιολογικών Καλλιεργειών και Ανθοκομίας ΤΕΙ Καλαμάτας, 21.500.(Στοιχεία και από την Καθημερινή 20/11/2011).  

Αυτά τα ποσά από τους διαχειριστές της δημόσιας εξουσίας «κρίθηκαν» απαραίτητα για την κάλυψη της ζήτησης της αγοράς εργασίας, για μια χώρα που δεν έχει: βιομηχανία, δεν έχει κλωστοϋφαντουργία, ζωική παραγωγή και ό,τι άλλο θέλει ο κοινός νους του ανθρώπου!

Για το 2010, οι λειτουργικές δαπάνες ανέρχονταν σε 439,0 εκατομμύρια ευρώ, οι μισθοί 1.103,3 εκατομμύρια ευρώ(περιλαμβάνονται, με αναγωγή και οι συντάξεις). Για το 2009, οι λειτουργικές δαπάνες ανέρχονταν σε 460,0 εκατομμύρια ευρώ, μόνο η μισθοδοσία, χωρίς τις συντάξεις, στο ποσό των 994,0 εκατομμυρίων. Δεν περιλαμβάνονται τα ποσά χρηματοδότησης των δαπανών από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων.

Οι πρυτάνεις θέλουν την Πρυτανεία και το Πανεπιστήμιο εκεί που είναι, οι Πρόεδροι την προεδρία των ΤΕΙ και της Σχολές ΤΕΙ εκεί που είναι, το ερώτημα είναι: η Ελλάδα, η οικονομία, το μπορεί, αντέχει;

Να δούμε μερικά οικονομικά στοιχεία, το χρειαζόμαστε, γιατί χωρίς πόρους χρηματοδότησης της λειτουργίας, όλων αυτών των πανεπιστημίων/σχολών, δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί ο σκοπός ύπαρξης τους. 

Διεθνώς, δικαιολογείται ένα Πανεπιστήμιο ανά 1-1.500.000 κατοίκους, εμείς το θέλουμε, Πανεπιστήμιο, ΤΕΙ, ανά 250.000 κατοίκους. Το χρέος του δημοσίου, το οποίο άμεσα συνδέεται με τον τακτικό προϋπολογισμό, αυτός χρηματοδοτεί τις δαπάνες, τρέχει αυξητικά, ήταν: το 2007= 239.00 δισ. ευρώ ή 105,4% του ΑΕΠ, το 2008=262,3 δισ. ευρώ ή 110,7% του ΑΕΠ, το 2009=298,7 δισ. ευρώ ή 127,6% του ΑΕΠ, το 2010 328,5 δισ. ευρώ ή 142,8% του ΑΕΠ. Το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν: το 2007=6,4% του ΑΕΠ, το 2008=9,8% του ΑΕΠ, το 2009=15,4% του ΑΕΠ, το 2010=10,5%.

Δεν είναι βέβαιο αν θα μπορέσει να μειωθεί το έλλειμμα κάτω του 7,5%. Μετά την συμφωνία του Γαλλογερμανικού άξονα, τέθηκε νέος κανόνας δημοσιονομικής σύγκλισης, μέγιστο μέγεθος 3%, θα το μπορέσει η Ελλάδα; Η προοπτική ανάκαμψης απομακρύνεται. Η Ελλάδα έχει αποκλειστεί από τις αγορές χρήματος, δεν έχει ίδιους πόρους, όλα τα μεγέθη της οικονομίας εξελίσσονται αρνητικά, η χώρα εξαρτάται από το πρώτο δάνειο των 110 δις ευρώ, το μεσοπρόθεσμο των 130 δις ευρώ, ενώ θα έπρεπε να είχε εγκριθεί από τον Σεπτέμβριο, καθυστερεί. Η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας δεν είναι η καλή.

Τα spread έχουν εκτιναχτεί σε μεγέθη χωρίς προηγούμενο. Κατωτέρω δίνονται στοιχεία της Eurostat. Ο πρώτος αριθμός αντιστοιχεί στην αρχή του χρόνου μέτρησης 03/01/2011, ο δεύτερος στο χρόνου σύγκρισης της καταγραφής του δείκτη 16/11/2011, σε μονάδες βάσης:

Ελλάδα -969,6/2.885, Τον Οκτώβριο του 2009 το spread δεν ξεπέρασε τις 150 μονάδες βάσης.

Ιταλία -181,2/527,1,

Ισπανία -254,3/471,2,

Πορτογαλία -390,7/977,0

Ιρλανδία -633,8/650,9,

Γαλλία -41,2/189,9,

Βέλγιο -102,2/313,7.

Σημαντικός είναι ο δείκτης ποσοστιαίας κατανομής των απασχολουμένων κατά τομέα της οικονομίας το τρίτο τρίμηνο του 2011. Η τελευταία μέτρηση κατανομής κατά τομείς απασχόλησης της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής 15 Δεκεμβρίου 2011 . Πρωτογενής τομέας 12,4%, Δευτερογενής τομέας 17,8%, Τριτογενής τομέας 69,9%. Δηλαδή, συντηρούμε 40 ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, διάσπαρτα στην ελληνική περιφέρεια, με 580.000 εγγεγραμμένους φοιτητές δωρεάν παιδείας, ανωτάτης παιδείας εξειδίκευσης, για μέγεθος αγοράς εργασίας ,μόλις 30,2% της ζήτησης!

Με αυτά τα δεδομένα, η Ελλάδα δεν μπορεί να έχει αυτό το μέγεθος δαπανών για να χρηματοδότηση εύρυθμης λειτουργίας των Πανεπιστημίων, Σχολών, με διασπορά σε όλη την Ελλάδα, με τεράστιο αριθμό φοιτητών/εκροές.  

Η αγορά εργασίας δεν μπορεί να απορροφήσει εργατικό δυναμικό επιπέδου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ήδη η ανεργία με τα επίσημα στοιχεία ξεπέρασε το 18% ή 900.000 ανέργους, δεν φαίνεται προοπτική ανάκαμψης, ρευστότητας στην αγορά.

Λύσεις: Περιορισμός του αριθμού των Πανεπιστημίων σε 3-5, των ΤΕΙ σε πέντε μονάδες. Μείωση της δαπάνης δωρεάν παιδείας στους αριστεύσαντες, τους φοιτητές/σπουδαστές που δεν έχουν εισόδημα στήριξης των σπουδών τους, υπό την προϋπόθεση δεν θα χάσουν κανένα εξάμηνο σπουδών, θα τελειώσουν τις σπουδές τους στο χρόνο που προβλέπεται για κάθε σχολή κάθε πανεπιστήμιο, τα βιβλία θα τα αγοράζουν από τα βιβλιοπωλεία σε ειδική τιμή μειωμένου κέρδους. 

Όσο θα συντηρείται αυτό το καθεστώς άσκοπων δαπανών: το έλλειμμα θα διευρύνεται, το χρέος θα αυξάνει, χωρίς προοπτική ανάκαμψης, τα ποσά είναι πολύ μεγάλα για τις αντοχές οικονομίας σε κώμα, σε θάλαμο εντατικής, σε πλήρη απομόνωση.