Του Γιώργου Ι. Μαύρου
Πριν από 10 χρόνια η Αργεντινή έγραψε ιστορία με μαύρα γράμματα: έκανε στάση πληρωμών σε χρέος συνολικής αξίας 100 δισ. ευρώ στη μεγαλύτερη χρεοκοπία κράτους που είχε δει ως τότε ο κόσμος.
Το «ρεκόρ» της αντέχει ακόμα, όμως ολοένα και περισσότερες φωνές προειδοποιούν πως πλησιάζει η ώρα που θα καταρριφθεί. Η κρίση κρατικού χρέους στην Ευρωζώνη βρίσκεται στην κρισιμότερη καμπή της, με όλα τα ενδεχόμενα να παραμένουν ανοικτά: ακόμα κι αυτό μιας στάσης πληρωμών πολύ πιο ηχηρής από εκείνη που πραγματοποίησε η Αργεντινή στις 23 Δεκεμβρίου του 2001.
Δυστυχώς, η χώρα που μεταξύ των επενδυτών συγκεντρώνει μακράν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να χρεοκοπήσει είναι η Ελλάδα. Ως εκ τούτου. οι παραλληλισμοί με την Αργεντινή στάθηκαν αναπόφευκτοι: άλλοτε ως παράδειγμα προς αποφυγή, από τους θιασώτες της δημοσιονομικής προσαρμογής και των ριζικών μεταρρυθμίσεων στην ελληνική οικονομία, κι άλλοτε ως παράδειγμα προς μίμηση, από τους πολέμιους του Μνημονίου και τους υποστηρικτές της εξόδου της χώρας από το ευρώ. Αμφότεροι, χρησιμοποίησαν την περίπτωση της Αργεντινής ως ζωντανή απόδειξη της ορθότητας των θέσεών τους. Ωστόσο, η πραγματικότητα που βιώνει σήμερα η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής τους διαψεύδει.
Η σύγκριση με την Ελλάδα
Η Αργεντινή μοιάζει αρκετά με την Ελλάδα στο ότι βίωσε την τραυματική εμπειρία μιας χούντας, μια αρχική ανάταση κατά τη μεταπολίτευση που γρήγορα κατέρρευσε μέσα στην πολιτική διαφθορά, τη συσσώρευση δημοσίου χρέους και τον υπερπληθωρισμό και την κατ' ουσία υιοθέτηση ενός ισχυρού διεθνούς νομίσματος, η οποία στην αρχή έδωσε ανάσα αλλά στη συνέχεια στραγγάλισε την οικονομία και οδήγησε στη χρεοκοπία και τον εξευτελισμό.
Ωστόσο, κάπου εκεί οι ομοιότητες με την Ελλάδα σταματούν.
Η Αργεντινή, διαθέτει σημαντικούς φυσικούς πόρους -μεταλλευτικούς, ενεργειακούς, κτηνοτροφικούς, γεωργικούς- που μπορεί να εκμεταλλευτεί εξαγωγικά και να ενισχύσει το εμπορικό της ισοζύγιο. Ένας από τα πιο βασικά οχήματα οικονομικής ανάκαμψής της στα χρόνια μετά την πτώχευση ήταν η απότομη αύξηση στην τιμή της σόγιας, την οποία μπορούσε να καλλιεργήσει μαζικά στις αχανείς πεδιάδες της. Η Ελλάδα δεν έχει παρόμοιες δυνατότητες.
Ακόμα κι αν είχε, όμως, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Αργεντινή υποδεικνύουν ότι ο φυσικός πλούτος δεν αρκεί για να ανασάνει μια οικονομία: Οι εξαγωγές σόγιας είναι ευθέως συνδεδεμένες με τη ζήτηση της Κίνας, η οποία το τελευταίο διάστημα βαίνει διαρκώς μειούμενη, καθώς ακόμα και η πανίσχυρη αυτή οικονομία δείχνει πλέον να λυγίζει κάτω από το βάρος της ύφεσης που εξάγει σε όλον τον υπόλοιπο πλανήτη η Ευρωζώνη, αλλά και της δικής της πιστωτικής «φούσκας» που απειλεί να σκάσει ανά πάσα στιγμή.
Η Αργεντινή έχει να υπερηφανεύεται για τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξής της. Από το 2003 μέχρι σήμερα το ΑΕΠ της αναπτύσσεται περίπου κατά 9% ετησίως. Ωστόσο, στο ίδιο διάστημα ο πληθωρισμός τρέχει με διψήφιο ποσοστό. Επισήμως, η κυβέρνηση το τοποθετεί στο 10%. Ανεπισήμως, όμως, υπολογίζεται στο 20%-30%. Τι σημαίνει αυτό; Ότι στην καλύτερη περίπτωση ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης της Αργεντινής (όπως αυτός προκύπτει συνυπολογίζοντας τον πληθωρισμό) από το 2003 ως σήμερα ήταν οριακά αρνητικός (-1%) και στην καλύτερη? εφιαλτικός (-10% με -20%). Με άλλα λόγια, η χώρα βιώνει πραγματική αρνητική ανάπτυξη εδώ και 10 χρόνια.
Εξαίρεση στο αναπτυξιακό «κρεσέντο» της Αργεντινής αποτέλεσε το 2009. Τότε αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,9% λόγω των επιπτώσεων της διεθνούς πιστωτικής κρίσης. Ανάλογο «φρένο» αναμένεται και για το 2012. Αντίθετα, ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει σταθερά στα ύψη συντηρώντας την πραγματική ύφεση της οικονομίας.
Κρίση συναλλάγματος
Ωστόσο, η απουσία ενός σταθερού, μη πληθωριστικού νομίσματος υπονομεύει τις όποιες προσπάθειες της κυβέρνησης Κίρτσνερ. Η φυγή κεφαλαίων προς το εξωτερικό και ιδιαίτερα σε τίτλους δολαρίου, καθώς οι Αργεντίνοι σπεύδουν να προστατεύσουν τις περιουσίες τους έναντι του πληθωρισμού και της υποτίμησης του εθνικού νομίσματος, πέσο, αποτελεί πραγματική μάστιγα. Αναλυτές εκτιμούν ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν δραπετεύσει από τη χώρα κεφάλαια 68 δισ. δολαρίων, εκ των οποίων τα 22 δισ. δολ. μόνο φέτος.
Η κεντρική τράπεζα της χώρας επιχείρησε να αντισταθμίσει την απώλεια αυτή εξαντλώντας σε επικίνδυνο βαθμό τα δικά της συναλλαγματικά διαθέσιμα. Ως εκ τούτου, υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για τη δυνατότητα της χώρας να ανταποκριθεί το 2012 στην εξόφληση των 5,7 δισ. δολ., ως μέρος του χρέους που απέμεινε μετά το «κούρεμά» του κατά 75% το 2002.
Σε αυτό το πλαίσιο, η χώρα μοιάζει να έχει διαιρεθεί σε δύο στρατόπεδα που θυμίζουν έντονα τα αντίστοιχα δικά μας: εκείνοι που πιστεύουν ότι ζει με δανεικό χρόνο και εκείνοι που απορρίπτουν την κινδυνολογία λέγοντας: «Κάθε χρόνο ακούμε τα ίδια». Το ποιοι έχουν δίκιο είναι πολύ πιθανό να αποδειχθεί, όπως και για την Ελλάδα, το 2012.
ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ
Προστατευτισμός στο έπακρο
Το νόμισμα έχει δεύτερη όψη και ως προς το εμπορικό ισοζύγιο της Αργεντινής, το οποίο είναι μεν πλεονασματικό, χάρη όμως σε πολιτικές που χαρακτηρίζονται ως οι πιο ανερυθρίαστα προστατευτικές στον πλανήτη. Η πρόεδρος της Αργεντινής, Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρτσνερ, ακολουθεί μια πολιτική περιοδικών απαγορεύσεων στις εισαγωγές συγκεκριμένων προϊόντων προκειμένου είτε να εκβιάσει την παραγωγή τους σε εγχώρια εργοστάσια και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, είτε να επιτύχει εμπορικό πλεόνασμα μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Κατά καιρούς έχει απαγορεύσει τις εισαγωγές γαλλικών τυριών, τηλεφώνων και υπολογιστών της Apple, αυτοκίνητα της BMW, μέχρι και κούκλες Barbie. Ως «ψυχή» της πολιτικής αυτής, φέρεται ο υπουργός Εμπορίου, Γκιγιέρμο Μορένο, για τον οποίο λέγεται ότι παίρνει τηλέφωνο προσωπικά τις εταιρείες και τους υπαγορεύει ποια από τα προϊόντα τους θα εισάγουν. Παραμένει άγνωστο αν η διαδικασία αυτή του έχει δημιουργήσει μια μικρή περιουσία.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η πολιτική αυτή ως ένα βαθμό λειτουργεί. Η ανεργία έχει σταθεροποιηθεί στο 7% και οι άμεσες ξένες επενδύσεις συρρέουν αν και σε πολύ χαμηλότερο βαθμό απ' ό,τι οι πιο «φιλικές» προς τις αγορές γειτονικές χώρες, όπως το Περού, η Χιλή και η Βραζιλία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Γη του Πυρός, στο νοτιότερο άκρο της αμερικανικής ηπείρου, η οποία έχει εξελιχθεί σε ένα κράμα Σίλικον Βάλεϋ και? Κίνας. Η περιοχή φιλοξενεί πλήθος εργοστασίων κατασκευής ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών συσκευών, όπως π.χ. υπολογιστές, οθόνες, κινητά τηλέφωνα, κλιματιστικά, που δίνουν δουλειά σε 12.000 εργαζόμενους έναντι 2.000 μόλις τρία χρόνια πριν. Με αυτόν τον τρόπο, η Αργεντινή έχει γλιτώσει εισαγωγές περίπου 3 δισ. δολαρίων ετησίως. Η Κρ. Κίρτσνερ έχει θέσει ως στόχο να έχει αντικαταστήσει το 45% των εισαγωγών με εγχώρια παραγόμενα αγαθά έως το 2020.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου