Αυτοκριτική; τι είναι τούτο;

Tου Kωστα Λεονταριδη

«Από σήμερα η Ελλάδα έγινε φτωχότερη». Φράση-κλισέ που χρησιμοποιείται για να αποδώσει κοινό αίσθημα όταν κάποιος συμπατριώτης μας εγκαταλείπει τον κόσμο, αφήνοντας πίσω θετικό αποτύπωμα. Είτε πολιτικό, είτε πνευματικό είτε κοινωνικό είτε φιλανθρωπικό. Μπορεί και «συνδυαστικό» αυτών των παραπάνω.  

Δεν θα διαφωνήσουμε ότι ελέω μεταφυσικής γενναιοδωρίας των ζώντων έναντι των τεθνεώτων συχνά γίνεται κατάχρηση της ορολογίας και ο πήχυς των κριτηρίων μνημόνευσης ανεβοκατεβαίνει κατά το δοκούν. Ετσι, μεταξύ αυτών που κατά κοινωνικήν συνθήκην αφήνουν «δυσαναπλήρωτο κενό», απογράφονται και άτομα αδιάφορα έως μισητά στο ευρύ σύνολο, που ωστόσο ευεργέτησαν ομάδες και συμφέροντα ή το πεδίο δράσης τους γαλήνευε ολίγους αλλά ισχυρούς. 

Οταν το 1998 πέθανε, μόλις 55 χρόνων, ο Παναγιώτης Κονδύλης, ελάχιστοι έγραψαν αιτιολογώντας πειστικά, διαβλέποντας ότι η Ελλάδα έχασε έναν διανοητή παγκόσμιου βεληνεκούς, τον ψύχραιμο, ερμηνευτικό λόγο και τη διεισδυτική ματιά του οποίου είχε ανάγκη ο τόπος.

Και επειδή τα γραπτά μένουν: «...Τα κόμματα ως οργανισμοί με τα δικά τους αυτοτελή συμφέροντα και με πρωταρχικό μέλημα την κατάληψη του κράτους και το μοίρασμα των ανώτερων κρατικών θέσεων στα μάλλον ανυπόμονα στελέχη τους υποχρεώθηκαν να συναγωνίζονται το ένα το άλλο στην υιοθέτηση και στην προάσπιση των οποιωνδήποτε αιτημάτων απ’ οπουδήποτε κι αν προέρχονταν». Ακόμα, «... εκείνο που είχαν να προσφέρουν τα κόμματα για την προσέλκυση ή συγκράτηση ψηφοφόρων ήταν οι κρατικές θέσεις», σημείωνε ο Κονδύλης, 20 χρόνια πριν, στο (απίστευτα) επίκαιρο πόνημά του «Οι αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας». Παράλληλα «το υπερτροφικό κράτος έγινε πεδίο σύγκρουσης διαφόρων «κλάδων», καθένας από τους οποίους αγωνιζόταν να αποσπάσει τα περισσότερα από τον δημόσιο κορβανά. Η ταξική σύγκρουση αμβλυνόταν γιατί όλοι οι «κλάδοι» στρέφονταν προς τη μεριά του κράτους, ικετεύοντας ή απειλώντας το και όχι σε πρώτη γραμμή ο ένας εναντίον του άλλου». 

Ετσι περιέγραφε ένα καρκίνωμα ο Κονδύλης προβλέποντας «όποιος μονίμως επαιτεί δάνεια και επιδοτήσεις για να χρηματοδοτήσει την οργανωτική του ανικανότητα, μην περιμένει ότι θα εντυπωσιάσει ποτέ κανέναν με τα υπόλοιπα δίκαιά του». 

Δυστυχώς αυτό που ήταν εύκολο να δει ο Κονδύλης ήταν αδύνατο να διανοηθούν αυτοί που ψηφίζαμε. «…Η οικονομική υποπλασία της Ελλάδας, η οποία χρηματοδοτήθηκε και εξωραΐσθηκε καταναλωτικά με την εκτεταμένη απώλεια της οικονομικής της ανεξαρτησίας θα περιορίσει πολύ τα περιθώρια των πολιτικών επιλογών και δραστηριοτήτων της προπαντός όταν συγκρουσθούν οι δικές της θέσεις με των Ευρωπαίων και άλλων χρηματοδοτών της»...

Τα γραπτά του Κονδύλη, μπορεί να φανούν σήμερα πολύτιμα σε δημόσια όντα ως κολυμβήθρα αυτοκριτικής. Χρήσιμα συνάμα και ως εγχειρίδια πολιτικής αυτοχειρίας…