Τoυ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΙΠΙΔΗ
gkaripidis@hotmail.com
Η σύγχρονη πολιτική ζωή χαρακτηρίζεται από την άμβλυνση των ιδεολογικών συγκρούσεων. Ο πραγματισμός αντικαθιστά την ακαμψία των κλειστών ιδεολογικών συστημάτων. Τα δύο μεγάλα ρεύματα της νεοτερικής εποχής, ο σοσιαλισμός και ο φιλελευθερισμός, φαίνεται ότι συγκλίνουν. Το κύριο εμπόδιο για την προώθηση της σύγκλισης είναι η δύναμη της παράδοσης.
Ο σοσιαλισμός και ο φιλελευθερισμός είναι τέκνα του Διαφωτισμού και η τεράστια προσφορά τους στη διαμόρφωση της σύγχρονης κοινωνίας πραγματοποιήθηκε μέσα από σκληρές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις, αλλά και μέσα από μια ανεπαίσθητη διαδικασία ωσμώσεων και συγκλίσεων, που τελικά αποδείχτηκε καθοριστικότερη. Σήμερα τα δύο αυτά ρεύματα -εν μέσω της κρίσης τους- βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους.
Ο φιλελευθερισμός στηρίχτηκε στη βεβαιότητα ότι η ελευθερία παράγει δικαιοσύνη. Ομως δεν μπόρεσε ποτέ να δημιουργήσει προϋποθέσεις πραγμάτωσης της ελευθερίας. Η ελευθερία μοιάζει «με το χώρο που είναι απαραίτητος για να μπορέσουμε να περπατήσουμε. Αλλά ο χώρος δε μετέφερε ποτέ κανέναν». Το οικονομικό laissez-faire χαλκιδεύει τις ελευθερίες, δημιουργεί τεράστιες ανισότητες, αδυνατεί να ρυθμίσει την αστάθεια του συστήματος. Απέναντι στην υπερφιλελεύθερη αντίληψη που εξιδανικεύει τον καπιταλισμό αλλά υπόσχεται ανάπτυξη με κόστος τον άνθρωπο, ήδη διαμορφώνεται μια φιλελεύθερη εκδοχή, που αποδέχεται τη θέσπιση κανόνων για την ελευθερία. Στην οικονομία αποδέχεται ρυθμίσεις από δυνάμεις εκτός αγοράς. Πρόκειται για ένα φιλελευθερισμό με κοινωνικούς κανόνες, για έναν κοινωνικοποιημένο φιλελευθερισμό. Απορρίπτοντας το νεοφιλελευθερισμό, βρίσκεται ήδη κοντά στο ρεφορμιστικό σοσιαλισμό.
Ο σοσιαλισμός ακολούθησε την αντίστροφη πορεία. Στηρίχτηκε στη βεβαιότητα ότι η δικαιοσύνη παράγει ελευθερία. Ομως δεν μπόρεσε να περάσει απ' τη δημιουργία των προϋποθέσεων της ελευθερίας στην ίδια την πραγμάτωση της ελευθερίας. Τα δόγματα της κεντρικά διευθυνόμενης παραγωγής και του μεσσιανικού ρόλου της εργατικής τάξης κατέρρευσαν. Η περίοδος των παχιών αγελάδων της σοσιαλδημοκρατίας, με τις κενσιανικές ρυθμίσεις του καπιταλισμού, ανακόπηκε από την παγκοσμιοποίηση, την πληροφορική επανάσταση και την ευμετάβλητη σύγχρονη αγορά. Σήμερα ο σοσιαλισμός, απορρίπτοντας την κρατικίστικη, συγκεντρωτική εκδοχή του, προσπαθεί να θέσει κοινωνικά όρια στον ανταγωνισμό της αγοράς, διατηρουμένων των παραγωγικών πλεονεκτημάτων της. Επιχειρεί να κατοχυρώσει την κοινωνική αλληλεγγύη ως παράγοντα της παραγωγικής διαδικασίας. Στοχεύει στη χειραφέτηση του ατόμου μέσω της χειραφέτησης της κοινωνίας. Πρόκειται για ένα φιλελεύθερο σοσιαλισμό, που κινείται προς συνάντηση του κοινωνικοποιημένου φιλελευθερισμού.
Η συνειδητή πολιτική στόχευση της σύγκλισης των δύο ρευμάτων, μέσω της παράλληλης αναθεώρησής τους και της απόρριψης των δογματικών κλάδων τους, αποτελεί την προοδευτική πολιτική πρόταση του σήμερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου