Παγιδευµένοι στην αραβική αµηχανία

Ενα απόσπασµα άρθρου της Γκουφράν Μανσούρ στην εφηµερίδα «Guardian» το οποίο αλίευσε ο Μιχάλης Μητσός

Είµαι µια λιβανέζα απόγονος της γενιάς που έζησε την άνοδο και την πτώση του αραβικού εθνικισµού. Παρασυρµένοι από τον ιδεαλισµό της δεκαετίας του ’60, θεωρήσαµε τον Νάσερ προσωποποίηση των αξιών της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας που εξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσµο, από την Κούβα µέχρι το Βιετνάµ. Μετά την πτώση του όµως και την ήττα από το Ισραήλ στον Πόλεµο των Εξι Ηµερών, τα όνειρα της ενότητας, της αυτοδιάθεσης και του εθνικισµού σιγά σιγά εξαφανίστηκαν. 

Επρεπε να έρθουν τα µέσα της δεκαετίας του ’90 για να παρουσιαστεί στους Αραβες µια ισχυρή φυσιογνωµία µε το όνοµα Χασάν Νασράλα. Ηταν ο ηγέτης της Χεζµπολάχ. Χάρη στον τερµατισµό της 25χρονης κατοχής του Νότιου Λιβάνου από το Ισραήλ, ο Νασράλα έγινε η πιο δηµοφιλής µορφή στη Μέση Ανατολή. Λόγω των σιιτικών του φρονηµάτων, όµως, των σχέσεών του µε το Ιράν και της πολυπλοκότητας της λιβανικής πολιτικής, οι νίκες της Χεζµπολάχ δεν µπόρεσαν να ανεβάσουν το ηθικό των Αράβων.

Αυτό, σε συνδυασµό µε τους αυταρχικούς ηγέτες, µονάρχες και δικτάτορες, µας έκανε να πιστέψουµε ότι δεν µπορούµε να ανήκουµε σε χώρες όπου κυριαρχούν η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η δηµιουργικότητα και η δηµοκρατία. Πιστέψαµε ότι αυτά δεν είναι αραβικά χαρακτηριστικά. Και δεχθήκαµε να γίνουµε γνωστοί για τους δικτάτορες, το πετρέλαιο, τον συντηρητισµό, τον θρησκευτικό φονταµενταλισµό, τον αναλφαβητισµό και τον υπερκαταναλωτισµό (αυτά τα Gucci κάτω από την µπούρκα). 

Αυτή είναι η αραβική αµηχανία, για να χρησιµοποιήσω την έκφραση του λιβανέζου δηµοσιογράφου Σαµίρ Κασίρ από το αξιόλογο βιβλίο του «Τι σηµαίνει Αραβας». Είναι κάτι που διεισδύει στις καρδιές µας,στην ιστορία µας, κατατρώει την υπερηφάνειά µας, ακόµη καιτη σχέση µας µε τα αραβικά. Στη χώρα µου, οι γονείς απευθύνονται στα παιδιά τους στα αγγλικά ή τα γαλλικά, αφήνοντας τα αραβικά για το σχολείο. Το αποτέλεσµα είναι ότι για πολλούς νέους Λιβανέζους τα αραβικά δεν είναι η γλώσσα της καρδιάς, αλλά µια επίσηµη, απρόσωπη γλώσσα που κάνει µόνο για την τηλεόραση και τα παλιά βιβλία.

Ετσι, οι επαναστάσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο – την αραβική χώρα µε τον µεγαλύτερο πληθυσµό και άλλοτε ηγέτιδα του παναραβισµού – αποτέλεσαν µια απίστευτη αφύπνιση για κάθε Αραβα, µια σεισµική µεταβολή του τρόπου µε τον οποίο αντιλαµβανόµαστε τον εαυτόµας. Πόσο λάθος µου ήταν να νοµίζω ότι ο Μοχάµεντ Μπουαζίζι, ο νεαρός Τυνήσιος που αυτοπυρπολήθηκε, ήταν απλώς άλλοένα θύµατου ωµού καθεστώτος τουΜπεν Αλι! ∆εν είχα καταλάβει τότε ότι θα γινόταν ένας ήρωας της επανάστασης που ερχόταν. Παγιδευµένη στην αραβική αµηχανία µου, δεν µπορούσα να δω ότι γινόταν µια πραγµατική αλλαγή, µέχρι την ηµέρα που ο Μπεν Αλι εγκατέλειψε τη χώρα. Πόσο λάθος µου ήταν επίσης να αισθάνοµαι θλίψη και για τους Αιγύπτιους που αυτοπυρπολήθηκαν!

Ξαφνικά, αισθάνεσαι όµορφα που είσαι Αραβας αυτές τις ηµέρες.