"Τέρμα στην υποκρισία απέναντι στην Τουρκία "

Του ΦΙΛΟΤΟΥΡΚΟΥ  

Gideon Rachman / FINANCIAL TIMES

Μπορείς να εκτιμήσεις τη σημασία που έχει η Τουρκία για τον Δυτικό από το γεγονός ότι τόσο ο Μπαράκ Ομπάμα όσο και ο Ντέιβιντ Κάμερον απηύθυναν ομιλίες ενώπιον της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, στην Άγκυρα, λίγους μήνες αφότου ανέλαβαν την εξουσία στη χώρα τους. Η Δύση ενδιαφέρεται για την Τουρκία επειδή βρίσκεται στο σταυροδρόμι ανατολής-δύσης και αποτελεί σπάνιο παράδειγμα μουσουλμανικού κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ. Διαθέτει ακόμη μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη και δυναμική οικονομία.  

Και όμως, η Τουρκία αποτελεί, αυτές τις μέρες πηγή ανησυχιών για την Δύση. Η χώρα καταψήφισε τις κυρώσεις που επέβαλε ο ΟΗΕ στο Ιράν και έχει εμπλακεί σε μια επικίνδυνα ανταγωνιστική σχέση με το Ισραήλ. Ωστόσο, είναι οι παραπαίουσες προσπάθειες της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση που ήρθαν να συμβολίσουν την αβέβαιη σχέση της χώρας με τη Δύση. Η έννοια «Τalking Turkey» σήμαινε να μιλάς ειλικρινά και επί της ουσίας. Αλλά, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ίδια φράση έγινε συνώνυμο του διφορούμενου λόγου και της υπεκφυγής.

Από το 2005, Ε.Ε. και Τουρκία διαπραγματεύονται μια συνθήκη που θα ανοίξει την πόρτα για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά, η Αγκέλα Μέρκελ, η καγκελάριος της Γερμανίας και ο Νικολά Σαρκοζί, ο πρόεδρος της Γαλλίας κατέστησαν σαφές ότι αντιτίθενται στην ένταξη της Τουρκίας. Η κυβέρνηση της Άγκυρας υποστηρίζει ότι εξακολουθεί να επιθυμεί να γίνει μέλος της Ε.Ε., ωστόσο η εξωτερική πολιτική της προδίδει μια κατανοητή ανυπομονησία.

Επομένως είναι, πιθανώς, πραγματικά η ώρα να «μιλήσουμε ειλικρινά και επί της ουσίας». Θα ήταν πράγματι θαυμάσιο αν η Τουρκία μπορούσε να γίνει μέλος της Ε.Ε. Αλλά, αν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο, η ένταξή της πρέπει να συμφωνηθεί επί μιας νέας βάσης. Δεν μπορεί να περιλαμβάνει την πλήρη ελευθερία διακίνησης ανθρώπων μεταξύ της Τουρκίας και της υπόλοιπης Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι κανόνες που προβλέπουν την ελεύθερη διακίνηση πολιτών μεταξύ των 27 χωρών-μελών της Ε.Ε. είναι σαφείς και παρά τις προσωρινές συμφωνίες που έχουν υπογραφεί με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, όλοι οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να απολαύσουν, αναπόφευκτα, τα ίδια δικαιώματα.

Είναι αυτοί οι κανόνες που θα πρέπει να αλλάξουν αν πρόκειται η Τουρκία γίνει μέλος της Ε.Ε. Η δημιουργία ειδικών κανόνων για τους Τούρκους θα αποκηρυχθεί ως άδικη, αν όχι ρατσιστική. Αλλά, όσο η υποψηφιότητα μέλους της Τουρκίας εγείρει την προοπτική μιας μαζικής μετανάστευσης στην υπόλοιπη Ε.Ε. θα είναι αδύνατο να γίνει δεκτή από τους Ευρωπαίους ψηφοφόρους.

Αυτό έγινε σαφές όταν η διεύρυνση της Ε.Ε. προς τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης πυροδότησε ένα μαζικό ρεύμα μετανάστευσης προς δυσμάς. Η εκρηκτική αύξηση των ψήφων υπέρ του ριζοσπαστικού δεξιού κόμματος της Ολλανδίας, που τηρεί εχθρική στάση στα ζητήματα της μετανάστευσης, στις πρόσφατες εκλογές στη χώρα αποδεικνύει ότι μια μαζική μετανάστευση, ιδίως από μουσουλμανικές χώρες, όπως είναι η Τουρκία είναι τόσο αντιδημοφιλής που αρκεί να πυροδοτήσει αλλαγές στην πολιτική ορισμένων δυτικοευρωπαϊκών χωρών.Υπό αυτό το πρίσμα, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα επιδείκνυαν, απλώς, ανευθυνότητα αν εξακολουθούσαν να πιέζουν για την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς να έχουν αντιμετωπίσει, πρώτα, το ζήτημα της μετανάστευσης. Μακροπρόθεσμα δεν θα το πράξουν. Βραχυπρόθεσμα βρίσκουν καταφύγιο στον διφορούμενο λόγο και στην υπεκφυγή.

Στο πρόσφατο ταξίδι του στην Άγκυρα, ο Ντέιβιντ Κάμερον πρόβαλε τον εαυτό του ως τον υπέρμαχο της ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., υποστηρίζοντας ότι αισθάνεται «οργισμένος» που η Τουρκία αντιμετωπίζεται τόσο άσχημα. Την επόμενη ακριβώς ημέρα, ο Βρετανός πρωθυπουργός εμφανίστηκε να δηλώνει αποφασισμένος να μειώσει τον αριθμό των μεταναστών που εισέρχονται στη χώρα του. Η λογική υπαγορεύει ότι δεν μπορεί να τα θέλει όλα δικά του.

Η ιδιότητα του μέλους της Ε.Ε., χωρίς μια πλήρως ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων είναι, ενδεχομένως, μια συμφωνία που η Τουρκία μπορεί να αποδεχτεί, ή να απορρίψει. Ωστόσο είναι, τουλάχιστον μια καλόπιστη προσφορά.