Το Νησί Σκάνδαλο

Του ΝΙΚΟΥ Γ. ΞΥΔΑΚΗ

Κατάγομαι από τη Μύκονο. Στα ακρογιάλια της, στις αχειροποίητες αμμουδιές και στα σοκάκια της πέρασα τα καλοκαίρια της ζωής μου, και μάλιστα των πρώτων δεκαετιών. Τα κύτταρά μου δονούνται από τη μυρωδιά του μελτεμιού, της αρμπαρόριζας και της ακονυζιάς, του φρύγανου, τα μάτια μου είναι γεμάτα από βράχους, φως, φραγκοσυκιές. Πολύ πριν διαβάσω τον Ελύτη, το Αρχιπέλαγος είχε αργάσει το πετσί μου.

Το πονάω το νησί. Και με πονάει. Οχι γιατί άλλαξε, τσιμεντώθηκε, αλώθηκε, πνίγηκε στο χρυσίο και στον κυνισμό. Οχι, όχι πια, όχι τόσο· μετά την απώλεια, μετά τη νοσταλγία του παιδικού κήπου, η ηλικία φέρνει την αποδοχή· τώρα μπορώ και πάλι να διακρίνω μερικούς άχτιστους βραχόκηπους, μια συκιά, τη θάλασσα, τον ουρανό, αυτά θα παραμένουν άσπιλα, έτσι, κανείς δεν θα τα ξεπουλήσει.

Η Μύκονος, το ανεξαγόραστο νησί των παιδικών καλοκαιριών μου, με πονάει αλλιώς. Με πονάει που το βλέπω πια στα μήντια σαν σκάνδαλο, σαν πασαρέλα για τιποτένιες περσόνες, σαν τόπο φονικού ενός 20χρονου παιδιού, σαν τόπο πολιτικής εξαχρείωσης, σαν το νησί της διαφθοράς, των καταχρήσεων, της παραβατικότητας, της αρπαγής. Με πονάει το Νησί Σκάνδαλο.

Πριν από δύο ακριβώς χρόνια, η διεθνής κοινή γνώμη συγκλονιζόταν από τον φόνο ενός 20χρονου Αυστραλού νέου, στο κλαμπ Τροπικάνα της Μυκόνου. Το νησί ήταν πάλι σκάνδαλο. Γράφαμε τότε, εδώ, αυτό που πολλοί ήξεραν αλλά κανείς δεν ομολογούσε:

«Το δυστύχημα δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό, δεν ήταν μόνο κακοτυχία· κάποτε θα συνέβαινε κι αυτό, έτσι, φρικτά και αναπόδραστα. Πώς αλλιώς; Ολο το νταραβέρι, όλη η Νύχτα είχε στηθεί, πολλά χρόνια τώρα, στην κόκκινη γραμμή, πέρα από νόμους και αντοχές, με μόνες κινητήριες και νομιμοποιούσες δυνάμεις τον τζίρο, το κέρδος, τη σεζόν».

Τότε, το αίμα ενός αθώου. Τώρα, ο διασπαθισμένος δημόσιος πλούτος, οι ατασθαλίες και οι καταχρήσεις, σε μια χρονιά που όλη η Ελλάδα στενάζει υπό την απειλή της χρεοκοπίας. Δήμαρχοι, αντιδήμαρχοι και υπάλληλοι του Δήμου Μυκονίων ελέγχονται από την Εισαγγελία Σύρου για βαρύτατη κακοδιαχείριση και υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος· η κατηγορία, που μπορεί να απαγγελθεί μετά την προκαταρκτική εξέταση, είναι για απιστία σε βαθμό κακουργήματος.

Το νησί είναι πάλι σκάνδαλο. Η Μύκονος είναι και πάλι καθρέφτης μιας παρηκμασμένης Ελλάδας: της Ελλάδας της αυθαιρεσίας, της υπεξαίρεσης, της κλοπής, της απιστίας, της απονιάς, της καταπάτησης του δημοσίου συμφέροντος από αυτούς που ετάχθησαν να το διαφυλάσσουν.

Η δημοτική αρχή παραμένει ίδια στον πυρήνα της από το 1990. Ο ίδιος περίπου συνδυασμός εκλέγεται αδιαλείπτως (στις εκλογές του 2002 χωρίς καν αντίπαλο συνδυασμό!) υπό την ηγεσία του Χρήστου Βερώνη, ο οποίος παραιτήθηκε αιφνιδίως στο τέλος του 2008, χωρίς καμια πειστική εξήγηση· ελάχιστους μήνες μετά το φονικό στο Τροπικάνα, μερικούς μήνες πριν από την αποκάλυψη του οικονομικού σκανδάλου στα σπλάχνα του δήμου που διοικούσε μονοκρατορικά επί 18ετία. Το σκάνδαλο, σύμφωνα με τις έρευνες Ορκωτών Λογιστών και Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης, απλώνεται στην περίοδο από το 2002 έως το 2009, και εμπλέκονται μέχρι στιγμής με αδιάσειστα τεκμήρια (πλαστογραφήσεις, υπερβάσεις, αποκρύψεις) τέσσερις υπάλληλοι, ένας πρώην δήμαρχος, ένας νυν δήμαρχος και πρώην αντιδήμαρχος, και δύο αντιδήμαρχοι.

Το παράδοξο είναι ότι βρίσκονται ελεγχόμενοι και οι δύο υπάλληλοι (Κ. Κατσούδας, Κατερίνα Ζουγανέλη) που αποκάλυψαν το σκάνδαλο και το μηχανισμό του, πώς δηλαδή τα ποσά από τη δημοτική φορολογία του τέλους παρεπιδημούντων είτε διοχετεύονταν σε προσωπικούς λογαριασμούς είτε δεν εισπράττονταν καθόλου είτε “χαρίζονταν” σιωπηρά. Αλλο παράδοξο: οι δύο υπάλληλοι, για τους οποίους η έρευνα έχει αποδώσει αδιάσειστα στοχιεία εμπλοκής, παραμένουν έως τώρα στις θέσεις τους και διοικούν το δήμο, με την ανοχή και την κάλυψη του δημάρχου, που φέρεται να παραπλάνησε το υπηρεσιακό συμβούλιο! Κι άλλο παράδοξο: ο περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου δεν έχει κάνει καμία κίνηση για να ελέγξει τον εποπτευόμενο δήμο και να αποκαταστήσει την τιμή της τοπικής αυτοδιοίκησης και του νησιού. Κι άλλο παράδοξο: ο υπουργός Εσωτερικών, Κυκλαδίτης, δραστήριος δήμαρχος Πάρου, παρότι ενήμερος, δεν φαίνεται να έχει ενδιαφερθεί να σώσει κι αυτός την τιμή των Κυκλάδων. Ολα έχουν αφεθεί στα χέρια της εισαγγελέως· η Διοίκηση κοιμάται ύπνο βαθύ.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτά τα παράδοξα. Το πιο παράδοξο και το πιο εφιαλτικό είναι ότι η μηχανή υπεξαίρεσης δημοτικών εσόδων φαίνεται να είχε στηθεί από πολύ παλιά: νωρίτερα και από το 2002, που εφαρμόστηκε η μηχανογράφηση. Ο δήμαρχος, οι αντιδήμαρχοι, ο επί τέσσερις δημάρχους γραμματέας, βεβαίωναν αυθαιρέτως ή κατ’ αποκοπήν τέλη παρεπιδημούντων στις τουριστικές επιχειρήσεις του νησιού με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα στη χώρα· και άλλοτε εισέπρατταν, άλλοτε δεν απαιτούσαν τα νόμιμα, άλλοτε πλαστογραφούσαν αποδείξεις και υπογραφές σε επιταγές, και συχνά τα χρήματα κατέληγαν σε προσωπικούς λογαριασμούς. Επί χρόνια πολλά. Από τους ίδιους πάντα ανθρώπους. Ξεπερνά κάθε φαντασία.

Τον αιρετό τον αντιμετωπίζεις με πολιτικούς όρους· μπορείς να του καταλογίσεις αυταρχισμό, αλαζονεία, αντιδημοκρατική συμπεριφορά· ίσως και μεθόδους αδιαφανείς και αυθαίρετες. Δύσκολα όμως ο νους πάει στην καταπάτηση του δημοσίου συμφέροντος, στην υπεξαίρεση, στην κλοπή. Χορτάτοι άνθρωποι είναι, σκέφτεσαι, στον ίδιο τόπο ζούμε, κάπως αλλιώς θα αντιλαμβάνονται το κοινό καλό. Λάθος, δυστυχώς. Η περιφρόνηση της δημοκρατίας πάει χέρι χέρι με την κλοπή, η κατάχρηση εξουσίας προετοιμάζει την κατάχρηση χρήματος, η αδιαφάνεια προϋποθέτει τον δόλο. Κι όταν όλα αυτά συντεθούν, το μείγμα προκύπτει εκρηκτικό. Το νησί έχει γίνει σκάνδαλο, πάλι, αναπότρεπτα. Ισως διότι τα άνθη του κακού για να ανθήσουν χρειάζονται την ανοχή, την αδιαφορία, την αδράνεια ή τη συνένοχη σιωπή πολλών.