Απλές οικονομικές προσεγγίσεις

Του ΔΙΟΝΥΣΗ ΤΣΑΚΝΗ

Τους τελευταίους μήνες, ακούω και κυρίως διαβάζω οικονομικές αναλύσεις προερχόμενες από ειδικούς ή μη περί το αντικείμενο, οι οποίες στοχεύουν αφ' ενός να αιτιολογήσουν -τρόπον τινά- τα αίτια της κρίσης και αφ' ετέρου να κρίνουν την ορθότητα των μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση για την αντιμετώπισή της.

Αν και από τον πρώτο καιρό της αποφοίτησής μου, δεν ακολούθησα (όπως ο συνάδελφος και φίλτατος Ανδρέας Ρουμελιώτης) τον δρόμο της εν λόγω επιστήμης, δηλώνω πως -και λόγω του μικροβίου της ενασχόλησής μου με τα κοινά- δεν έπαψα να ενημερώνομαι και να παρακολουθώ την οικονομική θεωρία και πρακτική.

Διατείνομαι, με άλλα λόγια, πως δεν ξέχασα τα βασικά. Ετσι, γνωρίζω τι σημαίνει προϋπολογισμός, δημόσια έσοδα, ακαθάριστο εθνικό προϊόν και τη διαφορά του απ' το εγχώριο, προσφορά, ζήτηση, μακροοικονομικοί δείκτες, δημόσιο χρέος, έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και τα ρέστα. Οχι, φίλε αναγνώστη, δεν κάνω επίδειξη γνώσεων. Αλλωστε, απ' ό,τι «ανακάλυψα» προ ετών απ' τους μεγάλους μου γιους, αυτά τα διδάσκονται στη Γ' Λυκείου οι έφηβοι, ανεξαρτήτως του αν θα ακολουθήσουν τον δρόμο των οικονομικών επιστημών.

Ετσι οφείλω μια διόρθωση σ' αυτούς που γράφουν -αναφερόμενοι σε βασικές οικονομικές γνώσεις- πως τις γνωρίζουν ακόμα και οι πρωτοετείς των αντίστοιχων πανεπιστημίων, ότι σωστότερο θα ήταν να γράφουν πως τις γνωρίζουν ακόμα και οι τελειόφοιτοι των Λυκείων.

Και μια και μιλάμε για Λύκεια, ομολογώ πως ο πρόλογός μου ήταν δυσανάλογος με το κυρίως θέμα και ο αυστηρός φιλόλογός μου θα επαληθεύεται εκ των υστέρων για το 11άρι που μου έβαζε στην έκθεση. Ομως, στον πρόλογο ακριβώς βρίσκεται η ουσία.

Οι μαθητές λοιπόν της Γ' Λυκείου γνωρίζουν πως αν μια οικονομία (δυτικού βέβαια τύπου ή άλλως καπιταλιστική) βρίσκεται σε ύφεση, εκείνο που με τίποτα δεν πρέπει να κάνει μια κυβέρνηση, η οποία καλείται να αυξήσει τα δημόσια έσοδα, είναι να μειώσει την αγοραστική δύναμη του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, περικόπτοντας μισθούς και συντάξεις. Τα δημόσια έσοδα είναι άμεσα συνδεδεμένα με τον κύκλο των συναλλαγών (άρα και της φορολογίας τους) και είναι ηλίου φαεινότερον πως, αν μειωθούν οι οικονομικές συναλλαγές, το κράτος θα εισπράξει λιγότερα.

Τα δε μέτρα που αυξάνουν τη φορολογία των συναλλαγών (στην προκειμένη περίπτωση αύξηση του ΦΠΑ) και η ταξική αύξηση των έμμεσων φόρων λειτουργούν αποτρεπτικά για την κατανάλωση, μέσα απ' την οποία το κράτος προσδοκά το μερίδιό του. Ηδη οι πρώτες στατιστικές είδαν το φως της δημοσιότητας: μείωση κρατικών εσόδων τον Μάρτιο έναντι του Φεβρουαρίου κατά 10%.

Αισθάνομαι πολύ άβολα -κομμουνιστής άνθρωπος- να μιλάω για το αλφάβητο της υποτιθέμενης θεραπείας του καπιταλισμού, δοθέντος πως στο μόνο που πιστεύω είναι στην ανατροπή του. Αν όμως στο πλαίσιο μιας αρρώστιας καλείσαι να λάβεις κάποια μέτρα για να αντιμετωπίσεις το σύμπτωμα, είναι βέβαιον πως αυτό που σίγουρα δεν πρέπει να κάνεις είναι να το ενισχύσεις.

Και ενώ μιλήσαμε για τους τελειοφοίτους του Λυκείου και τους πρωτοετείς των οικονομικών πανεπιστημίων, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για τους σοφούς Χαρβαρντούχους και τους Ελεσίτες (εκ του London School of Economics) της κυβέρνησής μας. Είναι, λοιπόν, δυνατόν, με τέτοιες σπουδές και τόσα PHD να μη γνωρίζουν πως οι πολιτικές αυτές που εφαρμόζουν, ρίχνουν την Ελλάδα στην αγκαλιά του ΔΝΤ με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη χώρα; Μήπως είναι τάχα τόσο άσχετοι ή μικρόνοες;

Ποτέ δεν υποτιμώ τους αντιπάλους μου. Ούτε άσχετοι είναι, ούτε βλάκες. Είναι κάτι χειρότερο και όπως θα λέγαμε στα απλά (επίσης) μαθηματικά: όπερ έδει δείξαι.