Ωρολογιακή βόμβα στο Ιράν;

Tου Θεοδωρου Kουλουμπη

couloumbis@eliamep. gr

Καθώς η προσοχή της κοινής γνώμης είναι σχεδόν απόλυτα στραμμένη στην οικονομική κρίση της Ελλάδας, της υπόλοιπης Ευρώπης, των ΗΠΑ και του πλανήτη, μια ωρολογιακή βόμβα έχει αρχίσει να κτυπάει ρυθμικά απειλώντας την οικουμένη με έναν εφιαλτικό πυρηνικό Αρμαγεδδώνα.

Τα γεγονότα είναι γνωστά: Το Ιράν διοικείται από ένα θεοκρατικό καθεστώς, του οποίου ο πρόεδρος δηλώνει ότι το επιθετικό Ισραήλ πρέπει να εξαφανιστεί από τον χάρτη της Μέσης Ανατολής. Τα τελευταία χρόνια δυτικές μυστικές υπηρεσίες συστηματικά διαρρέουν πληροφορίες ότι το Ιράν είναι αποφασισμένο να αποκτήσει ένα υπολογίσιμο πυρηνικό οπλοστάσιο. Οι διαδοχικές ηγεσίες του Ισραήλ έχουν διαχρονικά διακηρύξει ότι δεν θα επιτρέψουν τη δημιουργία πυρηνικά οπλισμένου Ιράν, το oποίο πιστεύουν ότι θα αποτελέσει άμεση απειλή για την ύπαρξη της χώρας τους. Προσθέτουν επομένως ότι, αν χρειαστεί, θα πλήξουν τις εν δυνάμει ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις με μία χειρουργική πολεμική επιχείρηση.

Οι ΗΠΑ -ιδίως κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Τζορτζ Μπους (υιού) - έχουν στηρίξει αδιαμαρτύρητα τις πολιτικές του Τελ Αβίβ σε σχέση με τους Παλαιστινίους της Δυτικής Οχθης και της Λωρίδας της Γάζας. Το Ιράν με τη σειρά του απειλεί ότι θα αντεπιτεθεί με βελτιωμένους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς στις πόλεις του Ισραήλ και θα τινάξει στον αέρα την παγκόσμια ενεργειακή οικονομία μπλοκάροντας τον Περσικό Κόλπο με βυθισμένα πολεμικά σκάφη. Η κλιμάκωση που με βεβαιότητα θα ακολουθήσει μας θυμίζει τους μήνες πριν από την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την υφήλιο.

Η κυβέρνηση Ομπάμα άρχισε να διαχωρίζει τη θέση της από την άνευ όρων υποστήριξη όλων των ενεργειών της κυβέρνησης Νετανιάχου, κυρίως στο θέμα της ανέγερσης εβραϊκών οικισμών στη Δυτική Οχθη. Ιδιαίτερη αίσθηση έχει επίσης προκαλέσει η παρέμβαση του στρατηγού Πετρέους (διοικητή των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στην κεντρική Ασία), ο οποίος πρόσφατα απεφάνθη ότι η μη πρόοδος στην επίλυση του παλαιστινιακού προβλήματος αυξάνει τον κίνδυνο για τη ζωή των Αμερικανών στρατιωτών που επιχειρούν στο τρίγωνο Ιράκ, Αφγανιστάν και Πακιστάν. Τέλος, η κυβέρνηση Ομπάμα -χωρίς να αποκλείει τη χρήση στρατιωτικής βίας σε περίπτωση που το Ιράν πλησιάσει στην απόκτηση πυρηνικής ικανότητας- προτιμά μια διπλωματική λύση με θετικά ανταλλάγματα ή αυστηρές κυρώσεις, ανάλογα με τη συμπεριφορά της κυβέρνησης Αχμεντινετζάντ. Και το ερώτημα που αιωρείται είναι πώς και αν θα αντιδράσει η Ουάσιγκτον σε περίπτωση που το Ισραήλ επιλέξει μονομερώς να βομβαρδίσει εγκαταστάσεις στο Ιράν.

Και εδώ τίθενται δύο κρίσιμα ερωτήματα που μπορούν να επηρεάσουν τη μελλοντική ροή των παγκόσμιων εξελίξεων:

Το πρώτο ερώτημα είναι εάν η απόκτηση της πυρηνικής ικανότητας αλλάζει, προς το ηπιότερο, τη συμπεριφορά μιας νέας πυρηνικής οντότητας με κρατική, εδαφική και πληθυσμιακή (κυρίως) υπόσταση. Ως τις μέρες μας, μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945, οι πυρηνικές δυνάμεις έχουν φτάσει στον αριθμό εννέα. Αλλά καμία από αυτές τις δυνάμεις -είτε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου είτε στη μεταψυχροπολεμική περίοδο- δεν έχει χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά της όπλα εναντίον ανταγωνιστικών κρατών, ασχέτως αν αυτά διέθεταν ή όχι ατομικές βόμβες και αντεπιθετικούς πυραύλους. Ξεκάθαρα, οι αναλυτές της στρατηγικής τέχνης έχουν φτάσει στο συμπέρασμα ότι τα πυρηνικά όπλα «χρησιμοποιούνται» από τους έχοντες μόνο για αμυντικούς σκοπούς, για την αποτροπή επιθέσεων, και όχι για την επιβολή των δικών τους επιλογών σε τρίτους. Η ένοπλη ειρήνη έτσι διατηρείται από μια μακάβρια ισορροπία του τρόμου και μια σχέση αμοιβαίας και εξασφαλισμένης καταστροφής των αντίπαλων δυνάμεων.

Το δεύτερο ερώτημα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο. Συνδέεται με μανιχαϊστικές θεωρίες περί της «σύγκρουσης των πολιτισμών». Ιδιαιτέρως, στοχεύει θεοκρατικά καθεστώτα σε ισλαμικές χώρες, όπως το Ιράν, τα οποία θεωρείται ότι μπορούν να κονιορτοποιήσουν τον πλανήτη προκειμένου να καταστρέψουν τον άπιστο εχθρό. Η απάντηση που δίνεται στις παραπάνω αιτιάσεις από διάφορους ρεαλιστές αναλυτές της Δύσης είναι ότι το Ιράν επιθυμεί βεβαίως να ασκήσει μεγάλη επιρροή στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, αλλά οι ηγεσίες του μετά την επανάσταση του 1978 κινούνται προσεκτικά, με προτεραιότητα πάντοτε την παραμονή τους στην εξουσία. Παρά τις ρητορικές τους εξάρσεις, εξακολουθούν να λειτουργούν μέσα στα όρια του πραγματισμού.

Φυσικά πολλαπλασιάζονται και θεωρίες που περιπλέκουν τον προβληματισμό σχετικά με τα όπλα μαζικής καταστροφής. Η πιο λογική κριτική προέρχεται από αναλυτές οι οποίοι προτείνουν ότι όσο αυξάνονται τα δάκτυλα κυβερνήσεων στην πυρηνική σκανδάλη τόσο μεγαλώνουν οι πιθανότητες μιας βιβλικής πυρηνικής αναμέτρησης. Γι’ αυτό, Ομπάμα και Μεντβέντεφ προχωρούν στην κατεύθυνση της μείωσης των πυρηνικών τους και, μακροχρόνια, της πλήρους αποπυρηνικοποίησης του πλανήτη.

Πιο ανήσυχοι στοχαστές, φοβούμενοι ένα πρώτο προληπτικό και μαζικό πλήγμα από τον αντίπαλο, εισηγούνται τη δημιουργία αμυντικών αντιπυραυλικών συστημάτων, τύπου απόρθητης ομπρέλας. Αλλά μια αποτελεσματική αντιπυρηνική άμυνα θεωρείται από συμβατικούς θεωρητικούς άκρως αποσταθεροποιητική διότι στερεί την ικανότητα αντεπίθεσης του κράτους «Α» σε περίπτωση προληπτικού πρώτου πλήγματος από το κράτος «Β».

Τέλος, κανείς δεν φαίνεται να αμφισβητεί ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος στα χρόνια που έρχονται θα προέρχεται από φανατικούς αυτόχειρες τρομοκράτες που θα διαθέτουν τη λεγόμενη «βρώμικη βόμβα» μέσα σε μια βαλίτσα, ικανή να καταστρέψει ή να μολύνει τμήματα πόλεων με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες. Πρέπει, τελικά, να συνειδητοποιήσουμε ότι η ανθρώπινη επιστήμη έχει κατασκευάσει έναν τρομερό Φρανκενστάιν που κάποια στιγμή μπορεί να ξεφύγει από κάθε έλεγχο.

πηγη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ