"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΥΓΕΙΑ και ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: O Ebola δείχνει γιατί το παγκόσμιο σύστημα υγείας έχει βαρέσει διαλύση

Του Charles Kenny / BusinessWeek
 


Πρόσφατα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία σε παγκόσμια κλίμακα εξαιτίας της επιδημίας του ιού Έμπολα που ξέσπασε στη Δυτική Αφρική


Η κίνηση αυτή ήταν σε μεγάλο βαθμό συμβολική, ωστόσο ο οργανισμός δεν σύστησε περιορισμό των εμπορικών συναλλαγών ή των ταξιδιών, γεγονός που αντικατοπτρίζει τις μικρές πιθανότητες μιας παγκόσμιας πανδημίας


Ακόμη και στις χώρες της Δυτικής Αφρικής, ο Έμπολα δεν βρίσκεται υψηλά στη λίστα των «δολοφόνων». Τους τελευταίους μήνες, λοιμώξεις, όπως η ελονοσία και η φυματίωση έχουν προκαλέσει πολύ περισσότερους θανάτους στην περιοχή από τον ιό.
 


Την ίδια στιγμή, η επιδημία του Έμπολα είναι ένα «εγερτήριο σάλπισμα» για τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο: το διεθνές σύστημα υγείας είναι υπό κατάρρευση. Εάν θέλουμε να αποφύγουμε επανάληψη αυτής της τραγωδίας θα πρέπει να διοχετεύσουμε περισσότερο χρήμα και προσοχή για την παγκόσμια πρόοδο στην καταπολέμηση μολυσματικών ασθενειών και επιδημιών.
 


Έως τις 6 Αυγούστου, είχαν αναφερθεί στον ΠΟΥ 1.779 κρούσματα του ιού Έμπολα, συμπεριλαμβανομένων 961 θανάτων. Από τις τέσσερις χώρες που έχουν πληγεί, αυτή που υποφέρει περισσότερο είναι η Σιέρα Λεόνε (με 717 κρούσματα). Τα πρώτα κρούσματα του Έμπολα στη χώρα εκδηλώθηκαν φέτος τον Απρίλιο. Μέσα σε περίπου τέσσερις μήνες, η Σιέρα Λεόνε θρηνούσε συνολικά 298 θύματα. Και σίγουρα θα ακολουθήσουν κι άλλες.
 


Αυτοί οι αριθμοί αξίζει να μας οδηγήσουν σε κάποια συμπεράσματα:  


Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις για τις παγκόσμιες επιπτώσεις επιδημιών, κάθε τέσσερις μήνες καταγράφονται στη Σιέρα Λεόνε περίπου 650 θάνατοι από μηνιγγίτιδα, 670 από φυματίωση, 790 από τον ιό HIV/AIDS, 845 από διαρροϊκές ασθένειες και πάνω από 3.000 από ελονοσία. Αυτό ωστόσο είναι το χειρότερο ξέσπασμα του ιού Έμπολα: από όταν εκδηλώθηκε, η επιδημία είναι υπεύθυνη μόλις για το 2% του συνόλου των θανάτων στη Σιέρα Λεόνε. Δεν είχε σκοτώσει κανέναν στη χώρα τους μήνες και τα χρόνια πριν από αυτό, και υποθέτοντας ότι η επιδημία θα τεθεί σύντομα υπό έλεγχο, θα περάσουν χρόνια προτού σκοτώσει κάποιον ξανά. 
 


Υπάρχει λόγος να ελπίζουμε ότι η επιδημία Έμπολα θα τεθεί τελικά υπό έλεγχο, όπως ακριβώς συνέβη και μετά τις προηγούμενες 20 φορές που ξπέσπασε και αυτός είναι είναι πως δεν μεταδίδεται δύσκολα. Θα πρέπει τα σωματικά υγρά ενός ατόμου που έχει προσβληθεί να έρθουν σε άμεση επαφή με μια ανοιχτή πληγή ή τους βλεννογόνους υμένες (μάτια, μύτη, στόμα, περιοχή γεννητικών οργάνων) ενός υγιούς ατόμου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σχεδόν όλοι όσοι έχουν μολυνθεί φρόντιζαν θύματα του Έμπολα, κάτι που καθιστά εύκολο τον έλεγχο της επιδημίας. Οι μάσκες, τα γάντια και οι ποδιές και –κατά προτίμηση- η εργασία σε μονάδες απομόνωσης για όσους φροντίζουν τα θύματα, παρέχουν σημαντική προστασία. 

 
Γιατί όμως δεν έχει εξαλειφθεί ήδη ο Έμπολα; 


Τα προβλήματα αρχίζουν με τα εθνικά συστήματα υγείας

Μόλις λίγο πάνω από μια δεκαετία πριν, η Σιέρα Λεόνε είχε εμπλακεί σε έναν εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος έχει αφήσει σημάδια δυσπιστίας και αδύναμης διακυβέρνησης. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι δαπάνες υγείας ανά άτομο στη χώρα ανέρχονται σε περίπου 26 σεντς την ημέρα σε ισοτιμίες αγοράς. Αυτό δεν αρκούν για να αγοράσουν όσα γάντια και ποδιές χρειάζονται. Και ενώ καταγράφει ποσοστά εμβολιασμού των παιδιών ενός έτους κατά της ιλαράς και του τετάνου έως και 80%, οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις δείχνουν πως μόνο περίπου το ένα τέταρτο των παιδιών που κοιμούνται κάτω από κουνουπιέρα –η οποία μειώνει την πιθανότητα ελονοσίας από μολυσμένα κουνούπια.
 

Παγκοσμίως, ο νομικά δεσμευτικός Διεθνής Υγειονομικός Κανονισμός του ΠΟΥ περιγράφει τα βήματα που πρέπει να ακολουθούν οι χώρες για να εντοπίζουν τα κρούσματα μιας νόσου και να εμποδίζουν την εξάπλωσή της. Ωστόσο από τις 193 χώρες-μέλη το 2013, μόνο οι 80 εκπλήρωναν τους βασικούς όρους για άμεση ειδοποίηση κινδύνου και αντίδραση, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Και μόλις 100 κατέγραφαν τα αποτελέσματα της παρακολούθησης με βάση τα διεθνή πρότυπα για τις επιδημίες.
 

Οι εξαιρετικά φτωχές χώρες με ανύπαρκτα συστήματα υγείας απλά δεν έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τα κρούσματα, να απομονώνουν και να φροντίζουν τα θύματα μιας επιδημίας ή να παρέχουν φθηνά και αποτελεσματικά εργαλεία για την προστασία των ανθρώπων από τις πιο απειλητικές αιτίες θανάτου. Γι ΄αυτό και κρίνεται απαραίτητη μια ευρύτερη διεθνής υποστήριξη. Ισχύει ότι η στήριξη για τα προγράμματα υγείας στις αναπτυσσόμενες χώρες έχει αυξηθεί σημαντικά. Η βοήθεια για την υγεία είχε ανέλθει σε περίπου 4 δισ. δολάρια το 2000, αλλά έως το 2012 το ποσό είχε αυξηθεί στα 11 δισ. δολάρια (σε σύγκριση με τα 37 δισ. δολάρια που πήγαν σε υποδομές).
 

Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη σημαντικά ελλείμματα στη χρηματοδότηση –εξάλλου, το ποσό των 11 δισ. δολαρίων προσθέτει περίπου μόλις 2 δολάρια ανά άτομο ετησίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο. 


Ο ΠΟΥ είναι ο παγκόσμιος φορέας που μπορεί καλύτερα να συντονίζει και να παρέχει βοήθεια στις χώρες που αντιμετωπίζουν επιδημίες. Ο προϋπολογισμός του, που προέρχεται από τις χώρες-μέλη, άρχισε να μειώνεται το 2011. Το ετήσιο ύψος τους διαμορφώνεται τώρα σε λίγο κάτω από τα 2 δισ. δολ. Από αυτά, η χρηματοδότηση για τον έλεγχο των μεταδοτικών ασθενειών σε χώρες-μέλη απορροφά 420 εκατ. δολάρια: η ετοιμότητα των χωρών, η εποπτεία και η αντίδραση απορροφούν 143 εκατ, δολάρια. Ο συνολικός προϋπολογισμός του ΠΟΥ για τις δικές του προσπάθειες αντίδρασης σε ξέσπασμα και κρίση επιδημίας ανέρχεται σε μόλις 109 εκατ. δολάρια -το ήμισυ του επιπέδου που βρισκόταν πριν από δύο χρόνια. Το μερίδιο του προϋπολογισμού του ΠΟΥ που διοχετεύεται στις αφρικανικές χώρες για την προετοιμασία, την επιτήρηση και αντίδραση στις επιδημίες και τις πανδημίες σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση των κρουσμάτων και της κρίσης ανήλθαν στα 22 εκατ. δολάρια -ή λίγο λιγότερο από 500.000 δολ. ανά χώρα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: