ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Ειναι ζωτικής σημασίας Ισπανία και Ιταλία να μη χάσουν χρόνο

Toυ Hugo Dixon / Reuters breaking-views

Με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ισπανία και Ιταλία κέρδισαν λίγο χρόνο προκειμένου να σταθεροποιήσουν τα δημόσια οικονομικά τους. Ομως αν κωλυσιεργήσουν, οι αγορές θα τις ανακαλύψουν. Σε αυτή την περίπτωση θα είναι σχεδόν αδύνατο να καταστρωθεί ένα νέο σχέδιο για τη διάσωση των δύο μεγάλων προβληματικών παιδιών της Ευρωζώνης και μαζί τους για το ίδιο το κοινό νόμισμα.

Το νέο είδος παρέμβασης της ΕΚΤ έχει τρεις σημαντικούς περιορισμούς. 

Πρώτον, η ΕΚΤ θα αγοράσει τα ομόλογα μιας χώρας μόνο εφόσον η κυβέρνηση της συμφωνήσει σε πρόγραμμα λιτότητας με την Ευρωζώνη και εφαρμόσει «αυστηρά και αποτελεσματικά» τους όρους που αυτό θα περιλαμβάνει. 

Δεύτερον, η ΕΚΤ θα αγοράσει κυρίως ομόλογα μικρής διάρκειας, ενός έως τριών ετών. 

Τέλος, ο Ντράγκι δεν έχει προσδιορίσει τι ζητάει σε αντάλλαγμα προκειμένου να μειώσει το κόστος δανεισμού της Ρώμης και της Μαδρίτης. 

Αν και η ΕΚΤ δεν φαίνεται διατεθειμένη να ζητήσει νέες οικονομικές μεταρρυθμίσεις από Ισπανία και Ιταλία, πιθανότατα θα απαιτήσει από τις κυβερνήσεις τους να αποδεχτούν πιο σαφή χρονοδιαγράμματα για τις αλλαγές που ήδη υποτίθεται ότι εφαρμόζουν. Επίσης, επιδιώκεται η εμπλοκή του ΔΝΤ, οπότε δεν είναι να απορεί κανείς που οι πρωθυπουργοί της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι, και της Ιταλίας, Μάριο Μόντι, δεν βιάζονται να ζητήσουν αγορές ομολόγων.

Εν τω μεταξύ, το γεγονός ότι η ΕΚΤ θα αγοράσει μόνο μικρής διάρκειας ομόλογα σημαίνει ότι η Μαδρίτη και η Ρώμη θα πρέπει να βρουν άλλο τρόπο μακροχρόνιας χρηματοδότησης. Αν χάσουν την πρόσβαση στις αγορές, τότε θα πρέπει να διασωθούν από τα ταμεία βοήθειας της Ευρωζώνης. Ομως ούτε αυτά έχουν επαρκή χρήματα για να διασώσουν και τις δύο χώρες. 

Επιπλέον, το κόστος δανεισμού της Ισπανίας και της Ιταλίας παραμένει ανησυχητικά υψηλό. Αν και προς το παρόν οι επενδυτές είναι σχετικά αισιόδοξοι για την Ισπανία και την Ιταλία η διάθεσή τους είναι εξαιρετικά ευμετάβλητη. Επιπλέον, οι Ραχόι και Μόντι αντιμετωπίζουν πολιτικές προκλήσεις που δεν αντιμετώπιζαν στις αρχές του έτους όταν μόλις είχαν αναλάβει την εξουσία. Η ισπανική και η ιταλική οικονομία βρίσκονται σε ύφεση και το ίδιο θα συμβεί και τον επόμενο χρόνο, ενώ η Citigroup υπολογίζει ότι οι δύο οικονομίες θα χάσουν το 5% του ΑΕΠ τους το 2012-2013.

Για όλους αυτούς τους λόγους είναι ζωτικής σημασίας οι Ραχόι και Μόντι να μη χάσουν χρόνο. Υποθέτοντας ότι το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο θα δεχτεί ως συνταγματική τη δημιουργία του μόνιμου μηχανισμού βοήθειας της Ευρωζώνης, τότε ο Ισπανός πρωθυπουργός πρέπει να ζητήσει αμέσως βοήθεια. Η Ιταλία, μια πλούσια χώρα, λογικά θα μπορέσει να αποφύγει τη διάσωση. Για να το επιτύχει όμως θα πρέπει να μειώσει το ύψος του δημοσίου χρέους της μέσω ενός αυστηρού προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και φορολόγησης του πλούτου. Με εκλογές τον ερχόμενο Απρίλιο και καμία εγγύηση ότι θα προκύψει αποτελεσματική κυβέρνηση, υπάρχει μόνο μια μικρή ευκαιρία και η κυβέρνηση του Μόντι πρέπει να την εκμεταλλευτεί. 

Με το νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων η ΕΚΤ ρισκάρει την αξιοπιστία της. Προς το παρόν, ο Ντράγκι μπορεί να αντιμετωπίσει τη σκληρή κριτική της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, τουλάχιστον για όσο διάστημα έχει την υποστήριξη της Αγκελα Μέρκελ. Αν όμως οι Ραχόι και Μόντι δεν κινηθούν γρήγορα, τότε τα μάγια της ΕΚΤ θα χαθούν. Αν και αυτό το γιατρικό αποτύχει, τότε θα είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει πολιτική θέληση για ένα ακόμη ισχυρότερο.