Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΗΤΣΟΥ
Γνωρίστηκαν στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας τρία χρόνια πριν από τον Β'
Παγκόσμιο Πόλεμο. Ηταν συνομήλικοι, αλλά είχαν διαφορετικό οικογενειακό
υπόβαθρο. Οι γονείς του Λεβ Μιτσένκο είχαν εκτελεστεί από τους
μπολσεβίκους ως «αστοί αντεπαναστάτες». Η οικογένεια της Σβετλάνα
Ιβάνοβα ανήκε στην «τεχνική ιντελιγκέντσια», αν και ο πατέρας της είχε
εγκαταλείψει σιωπηρά το Κομμουνιστικό Κόμμα.
Αγαπήθηκαν. Περπατούσαν,
διάβαζαν μαζί ποίηση (Αχμάτοβα και Μπλοκ) και έκαναν ποδήλατο στην
εξοχή. Υστερα ήρθε ο πόλεμος.
Ο Λεβ έσπευσε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην πατρίδα και
έδειξε μεγάλο θάρρος ως αξιωματικός του Κόκκινου Στρατού στα δάση κοντά
στο Σμολένσκ. Συνελήφθη όμως από τα γερμανικά στρατεύματα και κλείστηκε
στο Μπούχενβαλντ. Παρά ταύτα, όταν τελείωσε ο πόλεμος στάλθηκε στα
γκουλάγκ ως ύποπτος για κατασκοπεία υπέρ των Γερμανών. Κρίθηκε ένοχος
για προδοσία και καταδικάστηκε σε δεκαετή εγκλεισμό στο στρατόπεδο της
Πεσόρα στον Αρκτικό Κύκλο. Από εκεί κατάφερε να αλληλογραφεί μυστικά με
την αγαπημένη του Σβετλάνα. Σε χρονικό διάστημα οκτώμισι ετών αντάλλαξαν
συνολικά 1.246 επιστολές, οι οποίες αποτελούν τη μεγαλύτερη γνωστή
ιδιωτική συλλογή που σχετίζεται με τα γκουλάγκ. Σε αυτή στηρίχθηκε ο
βρετανός ιστορικός Ορλάντο Φίτζες για να γράψει το καινούργιο του βιβλίο
με τίτλο «Μόνο στείλε μου μια λέξη» («Just Send Me Word», εκδ. Allen
Lane).
Οπως γράφει ο Νιλ Ατσερσον στην «Γκάρντιαν», το βιβλίο συντίθεται
από δύο ιστορίες:
Η μία αφορά τα γκουλάγκ, απ' όπου πέρασαν περίπου 20
εκατομμύρια άνθρωποι κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Στάλιν.
Κύριο μέλημα εκεί ήταν η αναζήτηση τροφής, που έπρεπε είτε να κλαπεί
είτε να αγοραστεί από την γκανγκστερική ελίτ των στρατοπέδων. «Εδώ
γίνεσαι πραγματικά ένα άγριο και μοχθηρό ζώο», γράφει σε μια επιστολή
του ο Λεβ. Οι φύλακες ήταν συχνά μεθυσμένοι και βίαιοι, αλλά τη βία την
ασκούσαν περισσότερο για λόγους ρουτίνας παρά από μίσος. Οι κρατούμενοι
δεν είχαν ιδέα τι θα τους συνέβαινε την επόμενη στιγμή. Κανένας δεν
ενδιαφερόταν άλλωστε για το τι θα ομολογούσαν. Ενα από τα συνηθισμένα
αστεία του Στάλιν ήταν ότι ένας κρατούμενος είχε ομολογήσει ύστερα από
βασανιστήρια ότι εκείνος είχε γράψει τον «Ευγένιο Ονέγκιν».
Η δεύτερη ιστορία αφορά δύο ανθρώπους που είναι αποφασισμένοι να μη
χάσουν ο ένας τον άλλο. «Δεν ήμασταν παράφορα ερωτευμένοι, υπήρχε όμως
ανάμεσά μας μια βαθιά και μόνιμη σχέση», θα έλεγε ο Λεβ πολύ αργότερα.
Εκείνος υπέφερε ασφαλώς περισσότερο, αυτά που ζούσε τον οδηγούσαν συχνά
να χάσει κάθε ελπίδα, αλλά προσπαθούσε να το κρύψει από την αγαπημένη
του. Εκείνη ανησυχούσε πιο πολύ για την κατάθλιψή του παρά για τα χαμένα
χρόνια του χωρισμού τους. Δεν ήταν κλασικοί «διαφωνούντες», τα
σοβιετικά επιτεύγματα τους γοήτευαν και ας ήξεραν ότι πίσω από πολλά απ'
αυτά βρίσκονταν κρατούμενοι. Ηταν δύο άνθρωποι που έβαζαν την αγάπη
τους πάνω απ' όλα. Αυτή την αγάπη ο Στάλιν δεν μπόρεσε να τη νικήσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου