Μετρούν τις ζημίες... από το «κούρεμα» και καταρρέουν

Της ZEZAΣ ZHKOY

Οι τράπεζες θα υποστούν αναμφίβολα ένα ισχυρό σοκ, αφού αυτή είναι η κεντρική ιδέα της συντεταγμένης χρεοκοπίας. Θα στηριχθούν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον EFSF, που θα μπορεί να αγοράζει ομόλογα και να χορηγεί δάνεια στα κράτη-μέλη όπως η Ελλάδα -και όχι μόνο- για την εξασφάλιση της κεφαλαιακής τους επάρκειας. Ετσι, οι καταθέτες θα είναι ασφαλείς. Οι καταθέσεις τους θα παραμείνουν διαθέσιμες, στο σύνολό τους, σε ευρώ. Κρίσιμος παράγοντας στην προκειμένη περίπτωση είναι η επικράτηση συνθηκών ψυχραιμίας στο κοινό. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατό και εκδηλωθούν φαινόμενα πανικού και μαζικών υπεραναλήψεων, δεν αποκλείεται να τεθεί όριο υπεραναλήψεων.

Ομως, από το μεγάλο «κούρεμα» θα υποστούν τεράστιες απώλειες κεφαλαίων, οδηγούμενες σε αναγκαστική κρατικοποίηση ή σε άνευ όρων «εκποίηση» - αν βρεθούν ξένοι αγοραστές. Οι ελληνικές τράπεζες για να αντέξουν τη ζημία ενός «κουρέματος» 50%, θα χρειαστούν επανακεφαλαιοποίηση. Ανάλογα με τον τρόπο που θα γίνει αυτό, μπορεί να οδηγήσει κάποιες σε κρατικοποιήσεις και τους μετόχους τους σε περαιτέρω δραστική μείωση της περιουσίας τους. Η αναγκαστική ανακεφαλαιοποίηση - κρατικοποίηση τραπεζών προκαλεί κρίση πανικού στο ΧΑ. Εσπευσμένες ρευστοποιήσεις και νέα δραματική υποχώρηση των τίτλων.

Αντίθετα, χωρίς δίχτυ προστασίας θα βρεθούν τα ασφαλιστικά Ταμεία και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες που έχουν επενδύσει σε κρατικά ομόλογα. Υπολογίζεται ότι τα ελληνικά ασφαλιστικά Ταμεία κατέχουν ομόλογα αξίας 30 δισ. ευρώ. Ετσι, τα ασφαλιστικά Ταμεία ενδεχομένως να κινδυνεύσουν και οι συντάξεις να υποστούν τεράστιες πιέσεις. Βέβαια, επειδή επιχορηγούνται από το κράτος και το κράτος θα συνεχίσει να εφαρμόζει πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας, περιορίζοντας τις δαπάνες του, αναμένεται περαιτέρω μείωση των συντάξεων. Αλλά αυτό δεν θα είναι άμεση απόρροια της ελεγχόμενης χρεοκοπίας. Από τη στιγμή που η Ελλάδα θα προχωρήσει σε δραστικό «κούρεμα», η επιστροφή της στις αγορές για νέο δανεισμό καθίσταται απαγορευτική για μακρύ χρονικό διάστημα. Αυτό τουλάχιστον έχει δείξει η εμπειρία ώς τώρα. Ουσιαστικά θα είναι απόλυτα εξαρτημένη από τα δάνεια της τρόικας, τα οποία θα δίνονται με το σταγονόμετρο και όχι για να καλύψουν πρωτογενή ελλείμματα. Κάτι που θα ελέγχεται με συνεχή παρουσία Ευρωπαίων ελεγκτών στην Αθήνα, όπως όλα δείχνουν.

Το κρίσιμο πρόβλημα δεν είναι μόνον το πλήγμα που θα υποστούν οι τράπεζες από το «κούρεμα», αλλά και η γενικότερη επίδραση στην οικονομία, η οποία θα βρεθεί τα επόμενα χρόνια σε συνθήκες πιστωτικής «ασφυξίας», οδηγούμενη σε μεγαλύτερη ύφεση - με ανάλογες επιπτώσεις στις επιχειρήσεις και στα δημοσιονομικά της χώρας.

Στην κόψη του ξυραφιού βρίσκονται οι μέτοχοι των εγχώριων εμπορικών τραπεζών, καθώς το μεγάλο «κούρεμα» που θα απαιτήσει την άμεση ανακεφαλαιοποίησή τους, θα τους προκαλέσει μεγάλες απώλειες. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για haircut της τάξης του 50% στην ονομαστική αξία των ομολόγων, τότε οι ελληνικές τράπεζες θα υποστούν περαιτέρω απομείωση 27 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα τον αφανισμό του συνόλου των ιδίων κεφαλαίων του τραπεζικού συστήματος. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) θα απαιτήσει άμεσα αυξήσεις κεφαλαίου από τις τράπεζες και σε περίπτωση που αποτύχουν να αντλήσουν τα απαραίτητα κεφάλαια, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) θα αποτελέσει το ύστατο καταφύγιο.

Δεδομένων, του ύψους των κεφαλαίων που θα απαιτηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση και της εξαιρετικά δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, θα είναι πολύ δύσκολο οι τράπεζες να αποφύγουν την προσφυγή στο ΤΧΣ. Αυτό θα γίνει με την έκδοση νέων κοινών μετοχών, τις οποίες θα αποκτήσει το ταμείο. Οι νέες μετοχές θα εκδοθούν με πολύ μεγάλη έκπτωση (discount) από την τρέχουσα, περιορίζοντας δραστικά το ποσοστό συμμετοχής των σημερινών μετόχων. Αν οι παλαιοί μέτοχοι των τραπεζών δεν κατορθώσουν να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα κεφάλαια, τότε το ταμείο, έχοντας εξυγιάνει την τράπεζα, θα προχωρήσει στη διάθεση των μετοχών που ελέγχει σε νέους ενδιαφερόμενους.

Προφανώς, η ένταξη μιας τράπεζας στο ταμείο θα επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στους μετόχους. Σε ό,τι αφορά τους δανειολήπτες δεν θα αλλάξει απολύτως τίποτα στην καθημερινότητά τους και σε καμία περίπτωση δεν θα διαγραφούν δάνεια όπως ορισμένοι... ονειρεύονται.