Το «γερμανικό ζήτημα»

Tου Ηλια Μαγκλινη

Οι ζυμώσεις που πραγματοποιούνται στις ευρωπαϊκές συνόδους και που μας αφορούν άμεσα, καθώς εκεί θα αποφασιστεί το πολυσυζητημένο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, παραπέμπουν σε έναν καθαρό οικονομικό πόλεμο, στον οποίο τον πρώτο λόγο φαίνεται να τον έχουν οι Γερμανοί. 

Υπάρχει μια θεωρία ή έστω άποψη: όσο κι αν μας καίει η δική μας υπόθεση, στην όλη παρασκηνιακή διένεξη μεταξύ Γερμανών και Γάλλων δεν είναι στην ουσία παρά μια λεπτομέρεια (σημαντική, όχι μόνον για εμάς, μα για την Ευρώπη συνολικά, αλλά πάντως λεπτομέρεια). Η διένεξη αυτή έχει τον χαρακτήρα της ασφυκτικής πίεσης που φαίνεται να ασκούν οι Γερμανοί ώστε να περάσουν κάποιες αποφάσεις μέσω των οποίων θα επιτευχθεί μακροπρόθεσμα η αποδυνάμωση των γαλλικών τραπεζών. Το «ελληνικό κούρεμα» φαίνεται ότι αποτελεί μέσο των Γερμανών προκειμένου να πετύχουν κάτι τέτοιο (οι γαλλικές τράπεζες θα ζημιωθούν από το δικό μας «κούρεμα»).

Θα προσέξατε ίσως τα πολλά «φαίνεται» που σκοπίμως χρησιμοποίησα στην προηγούμενη παράγραφο. Δεν γινόταν αλλιώς: η άποψη που διατυπώθηκε ακούγεται συχνά τελευταία -ίσως όχι τόσο όσο θα έπρεπε- αλλά παραμένει αναπόδεικτη - προς το παρόν τουλάχιστον. Αν ισχύει πάντως (οι έγκυροι και έμπειροι πολιτικοί αναλυτές και οικονομολόγοι ίσως είναι σε θέση να πουν πολλά επ’ αυτού και, αλίμονο, ο γράφων δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο), γίνεται φανερό ότι για πολλοστή φορά, οι Γερμανοί θέλουν να «γονατίσουν» τους Γάλλους - κατ’ επέκταση την υπόλοιπη Ευρώπη. Η συγκεκριμένη θεώρηση των πραγμάτων έχει τη βάση της στο ότι όντως η Γερμανία κατέχει ηγεμονική θέση στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Κυρίως έχει συνείδηση ηγεμόνα στην ήπειρο και αυτό καθορίζει -στιγματίζει- την πολιτική της. Θέλετε λόγω κουλτούρας, λόγω συλλογικών ψυχαναγκασμών και εμμονών, λόγω γεωπολιτικής θέσης, πάντως μοιάζει όλο αυτό με ένα πεπρωμένο από το οποίο δεν μπορούν να ξεφύγουν ούτε οι ίδιοι οι Γερμανοί. Ο χαρακτήρας τους είναι ο δαίμονάς τους.

Προσχεδιάζουν με τέτοια εμμονική σχολαστικότητα αυτό που έχουν θέσει ως στόχο που, όπως έχει δείξει η Ιστορία, το ίδιο το σχέδιο υπερβαίνει τον αντικειμενικό σκοπό στο τέλος. Ενας εγκλωβισμός, με άλλα λόγια - αλλά στο μεταξύ, έχει μεσολαβήσει ο όλεθρος.  

Παράδειγμα, ο στρατιωτικός όρος blitzkrieg (κεραυνοβόλος πόλεμος), που έχει ταυτιστεί με την αστραπιαία, μαζική γερμανική επέλαση του 1939 - 40, έχει παλαιότερες ρίζες και δεν αποτελεί επινόηση του Αδόλφου. Ενας από τους βασικούς σχεδιαστές της τακτικής αυτής (αν όχι ο ιδρυτής της), ο περίφημος Γερμανός στρατηγός Alfred von Schlieffen, πέθανε μεν το 1913, αλλά σε δικές του ιδέες βασίστηκε και το γερμανικό επιτελείο του 1914 - με συγκέντρωση στρατευμάτων στα σύνορα με το Βέλγιο, μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, ούτως ώστε η Γαλλία να πέσει «κεραυνόπληκτη».  

Ωστόσο, ο Κάιζερ ήταν που συνειδητοποίησε πώς αυτό που πάει να κάνει η Γερμανία θα προκαλέσει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από αυτό που υποτίθεται ότι πάει να λύσει. Προσπάθησε να παγώσει την επίθεση. Οι Γερμανοί στρατηγοί όμως αποφάνθηκαν ότι ήταν πια πολύ αργά: το σχέδιο είχε τεθεί σε εφαρμογή - με άλλα λόγια, το σχέδιο υπερέβαινε πλέον τον τελικό στόχο. Και όλοι ξέρουμε τι συνέβη στην Ευρώπη -και στη Γερμανία- το 1914 - 18. Και ούτε λόγος για την περίοδο 1939 - 45.

Σήμερα σε όλη την Ευρώπη μιλούν για το «ελληνικό ζήτημα». Οπως αναφέρει στους εξαιρετικούς «Πολέμους της μνήμης» ο Γερμανός ιστορικός Χάγκεν Φλάισερ, «τον Μάρτιο του 1948, πριν ακόμα ιδρυθεί η Ομοσπονδία Δυτικής Γερμανίας, το Συμβούλιο Πολιτικών Υποθέσεων της ελληνικής κυβέρνησης συνεδρίασε για το “Γερμανικό ζήτημα”. Τότε, ο προεδρεύων Παναγιώτης Πιπινέλης κατέστησε σαφές ότι εξαιτίας των νέων συσχετισμών του Ψυχρού Πολέμου, “η Γερμανία -δηλαδή η χώρα ακριβώς εκείνη η οποία εγκλημάτησε κατά της πατρίδος μας- πρέπει να ανορθωθή και [...] εις την προσπάθειαν [αυτήν] έχομεν συμφέρον να βοηθήσωμεν και ημείς, κατά το μέτρον των δυνάμεών μας”».

Σήμερα, στα 2011, οι συσχετισμοί αλλάζουν ακόμα μία φορά. Καλά το είπε ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος στο ελληνικό κοινοβούλιο: ζούμε όντως ιστορικές στιγμές. Δυστυχώς.