Της Σπυριδουλας Σπανεα
Στις 7 Αυγούστου 1932, την ημέρα που διεξαγόταν το αγώνισμα του Μαραθωνίου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Αντζελες, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στο χωριό Τζάτο της Αιθιοπίας, έβλεπε το πρώτο φως ένα αγόρι. Γιος φτωχού βοσκού με πολυμελή οικογένεια. Φαίνεται ότι, κατά τη γέννησή του, όλες οι... μοίρες βρίσκονταν πάνω από την κούνια του. Και δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι ο μικρός υπήρξε ο πρώτος αθλητής που κέρδισε τον Μαραθώνιο Δρόμο σε δύο συνεχόμενους Ολυμπιακούς και ο πρώτος μαύρος Αφρικανός, που ανέβηκε στο υψηλότερο σκαλί του βάθρου της διοργάνωσης. Το όνομά του; Αμπέμπε Μπικίλα.
Ο μικρός Αιθίοπας μεγάλωσε μέσα στη φτώχεια. Το σχολείο αποτελούσε άγνωστη λέξη. Η οικογένεια προσπαθούσε να εξοικονομήσει το καθημερινό φαγητό και ο Αμπέμπε βοηθούσε τον πατέρα του στα βουνά με τα ζώα. Σε ηλικία 17 ετών αποφάσισε να καταταγεί στον αυτοκρατορικό στρατό της χώρας του για να βοηθήσει τους δικούς του. Χρήματα για το λεωφορείο δεν υπήρχαν και, έτσι, περπάτησε αρκετά χιλιόμετρα για να φτάσει στον προορισμό του. Ο αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ είχε προσλάβει τον Ονι Νισκάνεν για να διατηρήσει τα στρατεύματα σε καλή φυσική κατάσταση. Ο Σουηδός προπονητής πρόσεξε το φυσικό ταλέντο του Αμπέμπε και τον βοήθησε να αρχίσει προετοιμασία για τους Ολυμπιακούς του 1960. Ο 28χρονος δεν θα ταξίδευε, όμως, στη Ρώμη εάν ο βασικός μαραθωνοδρόμος, Βάμι Μπιράτου, δεν χτυπούσε παίζοντας ποδόσφαιρο.
Στην Αιώνια Πόλη άρχισε να γράφεται ο μύθος του «ξυπόλυτου πρίγκιπα». Η χορηγός αθλητική εταιρεία δεν είχε παπούτσια στο νούμερό του και ο Αιθίοπας αποφάσισε να τρέξει με γυμνά πόδια. Εξάλλου, πάντα έτσι έτρεχε. Από τα βουνά τις πατρίδας του, όπου κυνηγούσε τα ζώα, μέχρι τις προπονήσεις.
Μπορεί η μόρφωσή του να ήταν ελλιπής, γνώριζε, όμως, ότι οι Ιταλοί υπήρξαν κατακτητές της πατρίδας του. Οταν είδε τον οβελίσκο του Αξουμ, τον οποίο είχαν κλέψει οι Ιταλοί από τη Β. Αιθιοπία το 1937, είπε στον προπονητή του: «Από αυτό ακριβώς το σημείο θα ξεκινήσω την επίθεσή μου για τη νίκη».
Το σκηνικό ήταν μαγευτικό. Ιταλοί φαντάροι κρατούσαν πυρσούς σε όλη τη διαδρομή και χιλιάδες Ρωμαίοι παρακολούθησαν τον πρώτο Αφρικανό που τρέχοντας με αρχοντικό στυλ, πρώτευσε σε Μαραθώνιο. Σήμερα, ολυμπιακός μαραθώνιος χωρίς πρωταγωνιστές Aφρικανούς δεν υπάρχει.
Η επιστροφή του στην Αιθιοπία έγινε με τιμές εθνικού ήρωα. Ο Χαϊλέ Σελασιέ τον προβίβασε σε δεκανέα. Το μετάλλιο έσωσε και τη ζωή του Αμπέμπε όταν βρέθηκε μπλεγμένος σε ένα αποτυχημένο πραξικόπημα για την ανατροπή του αυτοκράτορα. Καταδικάστηκε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού αλλά του απονεμήθηκε χάρη.
Από το 1960 έως το 1964 έχασε μόνο μία φορά, στον μαραθώνιο της Βοστώνης (1963). Σαράντα ημέρες πριν από την έναρξη των Αγώνων του Τόκιο υπέστη κρίση οξείας σκωληκοειδίτιδας. Σύμφωνα με τον θρύλο, ελάχιστες ώρες μετά την επέμβαση έτρεχε στην αυλή του νοσοκομείου, κρυφά από τους γιατρούς. Στην Ιαπωνία ήταν, ήδη, «σταρ». Κατά τη διάρκεια του αγώνα, έμεινε από την αρχή στο γκρουπ των πρωτοπόρων και με εξοντωτικό, για τους υπόλοιπους, ρυθμό, μπήκε πρώτος στο Στάδιο σε χρόνο ρεκόρ (2.12. 11,2). Η μπάντα δεν γνώριζε τον ύμνο της Αιθιοπίας και ο Μπικίλα γιόρτασε την επιτυχία του ακούγοντας τον γιαπωνέζικο. Το δώρο του από τον Αυτοκράτορα ήταν το αυτοκίνητο που, ύστερα από λίγα χρόνια, έπαθε το μοιραίο ατύχημα.
Tα χτυπήματα της μοίρας και το τέλος στα 41 του
Οι Μοίρες, σαν να μετάνιωσαν για την αρχική τους γενναιοδωρία, δεν επιφύλασσαν τέλος, ανάλογο με την αρχή, για τον Μπικίλα. Τα κατορθώματά του έμειναν στην ιστορία αλλά πέθανε, μόλις, 41 ετών.
Ο «ξυπόλυτος πρίγκιπας» επέστρεψε στους στίβους, λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς του 1968. Πίστευε ότι θα κερδίσει διότι το Μεξικό βρίσκεται σε παρόμοιο υψόμετρο με την Αντίς Αμπέμπα. Τραυματίστηκε στο πόδι, πήγε για θεραπεία στη Γερμανία και δήλωσε «έτοιμος» για το αθλητικό ραντεβού. Στον αγώνα ξεκίνησε δυναμικά και ήταν στην πρώτη ομάδα μέχρι το 17ο χιλιόμετρο. Οι πόνοι στο πόδι τον λύγισαν. «Δεν αντέχω. Η ευθύνη να δοξάσεις την Αιθιοπία είναι στους ώμους σου», είπε στον συμπατριώτη του, Μάμο Βόλντε και αποχώρησε. Ο Βόλντε κατέκτησε το χρυσό.
Τα χτυπήματα της μοίρας δεν σταμάτησαν. Ενα χρόνο μετά, στην προσπάθειά του να αποφύγει διαδηλωτές, έχασε τον έλεγχο του «σκαραβαίου» και έπεσε σε χαντάκι. Ανασύρθηκε βαρύτατα τραυματισμένος και, παρά τις προσπάθειες των γιατρών σε Αιθιοπία και Αγγλία, έμεινε παράλυτος.
Η αγάπη του για τον αθλητισμό ξεπέρασε και αυτό το πρόβλημα. Εμαθε τοξοβολία και το 1971 πήρε μέρος σε αγώνες για παραπληγικούς, στην Αγγλία, όπου ήρθε 7ος. Μεταξύ σοβαρού και αστείου έλεγε στα τέσσερα παιδιά του ότι θα έτρεχε στο Μόναχο με το καροτσάκι. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1972 μπήκε μέσα στο Στάδιο με το καροτσάκι ως επίσημος προσκεκλημένος. Χιλιάδες άτομα φώναζαν ρυθμικά το όνομά του, ενώ ο Μπικίλα δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυά του.
Στις 25 Οκτωβρίου 1973 έπεσαν οι τίτλοι τέλους για τον μεγάλο αθλητή. Η διάγνωση των γιατρών ήταν «εγκεφαλική αιμορραγία που προήλθε από το ατύχημα». Τον αποχαιρέτισαν περισσότεροι από 75.000 άνθρωποι. Ανάμεσά τους και ο αυτοκράτορας. Ενα στάδιο στην Αντίς Αμπέμπα φέρει το όνομά του και για όλο τον κόσμο θα είναι ο «ξυπόλητος πρίγκιπας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου