ΚΟΣΜΟΣ: Σήμερα βλέπει το φως το «μωρό Νο 7 δισ.»

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Θα γεννηθεί σε μια καλύβα από λάσπη, σε ένα αχυρένιο κρεβάτι. Το μωρό με το οποίο το ανθρώπινο είδος θα ξεπεράσει τα 7 δισεκατομμύρια άτομα στη Γη θα κατοικεί πιθανόν σε ένα απομακρυσμένο χωριό της Αφρικής, της μοναδικής πλέον ηπείρου που δεν επιβραδύνει τον δημογραφικό ρυθμό της, παρά τους πολέμους, τη φτώχεια, τις επιδημίες - ή ακριβώς εξαιτίας όλων αυτών.

Η γέννησή του υπολογιζόταν για τις αρχές του 2012, όμως ο ασυγκράτητος δυναμισμός της Αφρικής υποχρέωσε το INED, το γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Δημογραφικών Μελετών, να αλλάξει τις προβλέψεις του στη νέα έκθεσή του. Ετσι η νέα συμβατική ημερομηνία της γέννησής του είναι τώρα η 31η Οκτωβρίου.  

Είναι προφανές πως τα δεδομένα δεν είναι τόσο ακριβή ώστε να προβλεφθεί με τέτοια ακρίβεια η έλευση του επτάκις δισεκατομμυριοστού ανθρώπου στη Γη, όμως η συμβολική αυτή ημερομηνία έχει επαναφέρει τη συζήτηση περί «υπερπληθυσμού» που επανέρχεται κατά περιόδους από το 1798 που ο Τόμας Μάλθους δημοσίευσε το περίφημο «Δοκίμιο περί της αρχής του πληθυσμού».

Από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα ο πληθυσμός της Μαύρης Ηπείρου έχει οκταπλασιαστεί και σήμερα υπολογίζεται γύρω στο 1,05 δισεκατομμύριο. Το 2050, ένας άνθρωπος στους τέσσερις θα γεννιέται στην Αφρική και η αναλογία θα γίνει ένας στους τρεις στα τέλη του αιώνα.

ΜΙΚΡΑΙΝΕΙ Η ΔΥΣΗ

Ενας καινούργιος κόσμος ανοίγεται μπροστά μας, στον οποίο οι Δυτικοί θα είναι μια μειονότητα, λιγότεροι και πιο γέροι, μπροστά στις γενιές των νέων του Νότου. Ακόμη και οι Ασιάτες έχουν παγιδευτεί από την απελπισμένη ζωτικότητα της Αφρικής. «Στην Κίνα», λέει ο Ζιλ Πιζόν, διευθυντής ερευνών στο INED και συγγραφέας ενός «Ατλαντα του παγκόσμιου πληθυσμού» που εκδόθηκε στη Γαλλία, «η γονιμότητα μειώθηκε ταχύτερα απ' όσο προβλέπαμε. Αντίθετα, στην υποσαχάρια Αφρική η μείωση που περιμέναμε δεν επαληθεύθηκε».

Σήμερα στην Αφρική το προσδόκιμο ζωής είναι μόλις 56 χρόνια για τους άνδρες και 59 για τις γυναίκες. Η παιδική θνησιμότητα είναι 74 μωρά σε κάθε 1.000 που γεννιούνται, σε σύγκριση με 6 προς 1.000 στην Ευρώπη και στην Αμερική. Το 18% των Αφρικανών ηλικίας 15 ως 49 ετών (4,9 εκατομμύρια άνθρωποι) είναι θετικοί στον ιό που προκαλεί το AIDS. Από την άλλη πλευρά όμως, οι Αφρικανές εξακολουθούν να γεννούν κατά μέσο όρο 4,8 παιδιά, ένας ρυθμός που υπήρχε στην Ευρώπη το 1950, την ώρα που ο παγκόσμιος μέσος όρος έχει πέσει σήμερα στα 2,5 παιδιά. Σε χώρες όπως η Σομαλία και ο Νίγηρας, ο μέσος όρος ανεβαίνει στα έξι και επτά παιδιά.

Με αυτό τον ρυθμό, το 2050 ο πληθυσμός της Αφρικής θα έχει τετραπλασιαστεί και πάλι, φτάνοντας τα 3,6 δισεκατομμύρια σε παγκόσμιο πληθυσμό 10 δισεκατομμυρίων. Η Νιγηρία, με 433 εκατομμύρια κατοίκους, θα γίνει η τρίτη πιο πολυάνθρωπη χώρα στον κόσμο, μετά την Κίνα (1,69 δισ.) και την Ινδία (1,3 δισ.), αλλά μπροστά από τις ΗΠΑ (423 εκατομμύρια). Οι άλλες χώρες σε άνοδο θα είναι η Αιθιοπία (174 εκατομμύρια), η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (149 εκατομμύρια) και η Τανζανία (138 εκατομμύρια). Ο γίγαντας του αραβικού κόσμου θα είναι η Αίγυπτος, η οποία θα περάσει από τα 82,6 εκατομμύρια που έχει σήμερα στα 123 εκατομμύρια το 2050.

TA NEA