TOYΡΚΙΑ: Τίγρης ή φούσκα?

Του Κώστα Ράπτη

Είναι η Τουρκία ο βρυχώμενος οικονομικός τίγρης ο οποίος στο πρώτο τρίμηνο του έτους κατέγραψε ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 11% (τον υψηλότερο στον κόσμο) ή είναι μία φούσκα έτοιμη να σκάσει, όπως έδειξε η πτώση του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης τη Δευτέρα κατά 7% (η μεγαλύτερη εδώ και τρία χρόνια);

Ο Ταγίπ Ερντογάν δείχνει να μην ανησυχεί. «Αυτή τη φορά η κρίση ούτε που πρόκειται να μας αγγίξει» δήλωσε σε συνάντηση την Τετάρτη με στελέχη του κόμματός του, αν και σε γραπτή ανακοίνωση του γραφείου του αμέσως μετά διευκρινίζεται πιο προσεκτικά ότι βραχυπρόθεσμα μεν η Τουρκία θα αισθανθεί (λόγω του μεγάλου βαθμού διαπλοκής της με τη διεθνή οικονομία) τους κραδασμούς από την αναταραχή στις αγορές, ωστόσο μεσομακροπρόθεσμα θα «μιλήσουν» τα υγιή θεμελιώδη της τουρκικής οικονομίας.

Πόσο υγιή; Η λέξη «υπερθέρμανση» βρίσκεται σε όλα τα στόματα, ενώ η όλο και μεγαλύτερη καταναλωτική διάθεση των νοικοκυριών της γειτονικής χώρας στηρίζεται όλο και περισσότερο στα δανεικά.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας διαμορφώνεται ήδη στο 8% (ήτοι 37,3 δισ. δολάρια για το πρώτο πεντάμηνο) με τάση να αγγίξει στο τέλος του έτους το 10%, ήτοι επίπεδα εφάμιλλα της δοκιμαζόμενης περιφέρειας της ευρωζώνης. Οι επενδυτικές ανάγκες υπολογίζονται σε 22% του ΑΕΠ και οι αποταμιεύσεις σε μόλις 12% του ΑΕΠ, ενώ οι όλο και μεγαλύτερες ανάγκες για εξωτερική χρηματοδότηση καλύπτονται όμως κυρίως από βραχυπρόθεσμες εισροές κεφαλαίων από τράπεζες και hedge funds και μόλις κατά 15% από ξένες άμεσες επενδύσεις.

Την ίδια ώρα, η πιστωτική επέκταση φθάνει το 30% για τα νοικοκυριά και το 40% για τις επιχειρήσεις, με τον Ταγίπ Ερντογάν να προτρέπει τώρα τον πληθυσμό να ξοδεύει μεν, αλλά όχι «ασύνετα». Άλλωστε η εγχώρια κατανάλωση αποτελεί και το κύριο δημοσιονομικό εργαλείο της τουρκικής κυβέρνησης, στον βαθμό που οι έμμεσοι φόροι αντιπροσωπεύουν το 65% του συνόλου των εσόδων (έναντι 35% για τις χώρες του ΟΟΣΑ)

Οι χώρες BRICS με τις οποίες συχνά παραβάλλεται η Τουρκία μοιάζουν να αφήνουν πίσω τους τη γείτονα: το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης έχει χάσει τα δύο πέμπτα του από το περασμένο Δεκέμβριο (οπότε γνώρισε την κορύφωση, με τετραπλασιασμό σε σχέση με το 2009), ενώ η λίρα υποχωρεί, όταν το νόμισμα της Βραζιλίας έχει ανατιμηθεί κατά 70% και της Ρωσίας κατά 25%, ωστόσο η τουρκική κεντρική τράπεζα κατέπληξε τους πάντες αποφασίζοντας την προηγούμενη εβδομάδα να μειώσει τα επιτόκιά της.

Το «ξοδέψτε» του Ταγίπ Ερντογάν προφανώς εξακολουθεί να ισχύει, την ίδια ώρα που εξαγγέλλονται διαθρωτικές μεταρρυθμίσεις – για το μέλλον...

capital.gr