Το ανακουφιστικό τίποτε

Γράφει ο Θανάσης Θ. Νιάρχος

Ποιητής, συνεκδότης του περιοδικού «Η Λέξη»

Δεν πρόκειται για κάτι πρωτόγνωρο. Ολοι μας το έχουμε δει λίγες ή πολλές φορές, αποκλείεται έστω και ένας να μην το έχει προσέξει για μία μόνο φορά. Ο ταλαιπωρημένος άντρας, με τα πολλά γένια και τα βαριά ρούχα, μέσα στο κατακαλόκαιρο, σε βαθμό που δεν μπορούσες να διακρίνεις αν ήταν αλλοδαπός ή ιθαγενής, ανέσυρε από το δοχείο απορριμμάτων, γωνία Ζωοδόχου Πηγής και Σόλωνος, ένα πλαστικό μπουκαλάκι νερού. Φαινόταν άδειο, ακόμη και αν ήσουνα κοντά, όποιος όμως πρόσεχε λίγο καλύτερα, θα παρατηρούσε πως στο βάθος του είχαν απομείνει δυο δάχτυλα νερό. Για κάποιον που το λιγοστό, το ελάχιστο αυτό νερό ήταν αχρείαστο, για κάποιον άλλο άρκεσε όχι μόνο να βρέξει λίγο το στόμα του αλλά να δροσίσει και το πρόσωπό του.

Μένεις άναυδος όχι τόσο με την τρομερή καθαυτό πράξη να ψάχνει κανείς στα σκουπίδια, αλλά με το να μοιράζει το σχεδόν «τίποτε» που βρήκε ώστε να καλύψει δυο ταυτόχρονα ανάγκες του. Και αν θα ήταν δύσκολο να κατανοήσεις την κατάσταση του ταλαιπωρημένου αυτού άντρα, που τον έκανε τόσο ακριβοδίκαιο στη μοιρασιά του ελάχιστου νερού, δεν έχουμε παρά να μεταφέρουμε στο αισθηματικό και στο ηθικό επίπεδο την κίνησή του αυτή, για να αντιληφθούμε πόσο εφευρετικοί γινόμαστε όλοι μας, όταν ταλαιπωρούμαστε, προκειμένου να ανακουφιστούμε.

Το θέμα όμως παραμένει άλλο. Με δυο δάχτυλα νερό ένας άνθρωπος ανακουφίστηκε έστω στιγμιαία, προσωρινά. Ανακουφίστηκε χάρη σε έναν άγνωστό του, που δεν είχε υπολογίσει ότι η αμελητέα για εκείνον κίνηση να πετάξει το μπουκαλάκι με το ελάχιστο νερό, θα είχε για έναν επίσης άγνωστό του ευεργετικά αποτελέσματα. Αλλωστε, αν είχε υπολογίσει ότι το νερό αυτό κάποιος θα το χρειαζόταν, δεν θα το είχε πετάξει στα σκουπίδια, θα το είχε αφήσει εκτεθειμένο να φαίνεται.  

Δεν θα σκεφτούμε και δεν θα επιμείνουμε στο τρομερό ότι εν αγνοία μας μπορεί να αποδειχθούμε πολύ περισσότερο φιλάνθρωποι απ' ό,τι αν μας το ζητήσουν.

Θα αναρωτηθούμε όμως για κάτι πολύ απλό: τι είναι αυτό που εμποδίζει ώστε μια ερήμην φιλανθρωπία να μετατραπεί σε συνειδητή χωρίς να πάψει να υφίσταται; Να οργανωθεί δηλαδή με έναν τρόπο ώστε χωρίς να στερηθεί ο σταρ ή ο ζάπλουτος το τάνκερ που μεταφέρει θαλασσινό νερό για την πισίνα του, να μη χρειάζεται ένας άλλος να ψάξει στα σκουπίδια για να ξεδιψάσει. 

Τι μεσολαβεί ώστε το περισσευούμενο, αυτό που έτσι ή αλλιώς θα πεταχτεί, χωρίς διαδικασίες, σαν από ένα θαύμα, που στην ουσία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια στοιχειώδης βούληση, να μπορεί να συγκεντρωθεί και αυτόματα να προσφερθεί.

Ποιος μηχανισμός, ποιο σύστημα, έχει διαμορφώσει έτσι τα πράγματα ώστε όσο φυσικό μας φαίνεται πρακτικά (το ηθικό στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν μετράει) κάποιος να διαθέτει τόνους νερό για απόλαυση, αν και με πολύ λιγότερους θα ήταν το ίδιο ευχαριστημένος, ενώ ένας άλλος να πρέπει να ψάξει στα σκουπίδια για να ξεδιψάσει. Σε συνδυασμό με ακόμη κάτι χειρότερο, χωρίς να έχει υπάρξει πρόθεση κανενός να τον ανακουφίσει.

Αλλά πώς είναι δυνατόν να είναι διαφορετικά τα πράγματα μέσα στον κόσμο και να μην έχουν παγιωθεί σε καθεστώς η αδικία και η στέρηση, αφού εμείς οι ίδιοι που καταγγέλλουμε το περιστατικό φαινόμαστε τόσο επιπόλαιοι. Χρησιμοποιούμε τη λέξη «ευχαριστημένος» για κάποιον που ξοδεύει τόνους νερό και για τον άλλο που ξεδιψάει με δυο δάχτυλα νερό, που τυχαία ανακάλυψε, χρησιμοποιούμε το ρήμα «ανακουφίζεται».