Η Ελλάδα στη σκακιέρα του φυσικού αερίου

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΙΛΗ

Στις 25 Μαΐου η Μόσχα παρουσίασε στις Βρυξέλλες το μεγαλεπήβολο σχέδιό της για τον αγωγό φυσικού αερίου South Stream, η νότια διακλάδωση του οποίου συμπεριλαμβάνει και τη χώρα μας τη στιγμή που ενεργοποιούνται projects για παράκαμψη της Ρωσίας στον νότιο ενεργειακό διάδρομο της Ευρώπης.

Τρία σχέδια αναμένουν την απόφαση της κοινοπραξίας του πεδίου Shah Deniz ΙΙ, καθώς και της κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν για το πού θα διατεθούν 12 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου το 2017.

Ο TGI, που διασχίζει Τουρκία, Ελλάδα και μέσω υποθαλάσσιου αγωγού καταλήγει στην Ιταλία. Η χωρητικότητά του είναι 12 δισ. κ.μ. ετησίως. 

Ο TAP, ο οποίος ακολουθεί κατά τα 2/3 την ίδια διαδρομή, ωστόσο πριν απολήξει στην Ιταλία μέσω κάθετου άξονα διέρχεται από την Αλβανία. Η χωρητικότητά του μπορεί λόγω σταθμών συμπίεσης να φτάσει μέχρι τα 20 δισ. κ.μ. ετησίως. 

Ο "πολύς" Nabucco. Διασχίζει Τουρκία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Αυστρία. Οι ποσότητές του (31 δισ. κ.μ. ετησίως) απευθύνονται κυρίως στη γερμανική αγορά. Αξίζει να σημειωθεί πως μέσα στην τελευταία πενταετία το εκτιμώμενο κόστος του έχει υπερδιπλασιαστεί (από 6 δισ. δολάρια στα 13 δισ. δολάρια).

Εύλογα η απόφαση της κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν και της κοινοπραξίας που διαχειρίζεται το εν λόγω πεδίο θα καθορίσει τις τύχες των ανωτέρω σχεδίων. Μάλιστα, το γεγονός ότι ο TGI έχει αυτήν τη στιγμή σαφές προβάδισμα έναντι των άλλων δύο projects, έχει αναγκάσει τους μετόχους των δύο τελευταίων να αναθεωρήσουν τους αρχικούς τους σχεδιασμούς. Πιο συγκεκριμένα, τόσο οι μέτοχοι του TAP όσο και του Nabucco (οι δεύτεροι πιο διακριτικά) συζητούν την προοπτική συγχώνευσης με τον TGI. Με λίγα λόγια, επιχειρούν να κερδίσουν το χαμένο έδαφος επωφελούμενοι από το γεγονός ότι ο TGI αποτελεί το πλέον ρεαλιστικό και ώριμο (σε επίπεδο αδειοδοτήσεων, μελετών κ.ά.) σχέδιο.

Στη μεν περίπτωση του TAP, ο παράγων Αλβανία αποτελεί τον αδύναμο κρίκο. Αξιοπιστία, εμπιστοσύνη και προβλεψιμότητα των συμμετεχόντων αποτελούν συστατικά στοιχεία για την επιτυχία ενός έργου. Οσο μία ή κάποιες από αυτές τις προϋποθέσεις δεν πληρούνται, τόσο μεγαλώνει το ρίσκο και συνεπώς η απροθυμία στήριξης. 

Αναφορικά με τον Nabucco, τα νούμερα δεν βγαίνουν. Οι επιπλέον πηγές τροφοδοσίας (Τουρκμενιστάν, Ιράκ), που χρειάζονται για να λειτουργήσει σε πλήρη χωρητικότητα, μόνο εξασφαλισμένες δεν μπορούν να θεωρούνται. Αυτό σε συνάρτηση με το αυξημένο κόστος και τη συμμετοχή κρατών με περιορισμένη αξιοπιστία -στοιχείο που ίσως θέσει σε κίνδυνο την αδιάλειπτη ροή αερίου- συνεπάγονται κινδύνους που δεν μπορούν να παραγνωριστούν.

Από την άλλη, συγκεκριμένοι κύκλοι εντός της ΕΕ εγείρουν το δέλεαρ της σταδιακής πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης με προμηθευτές (Αζερμπαϊτζάν, Τουρκμενιστάν, Ιράκ) που θα βοηθήσουν στην απεξάρτηση από τη Ρωσία. Προχωρώντας ακόμη περισσότερο, προτρέπουν τις Βρυξέλλες να αναλάβουν ενεργό ρόλο ώστε οι δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες να βρουν "προστασία" στην Ευρώπη προκειμένου να απεμπλακούν από τον ρωσικό "ζυγό".

Η ελληνική πλευρά κινείται προς μία τριπλή κατεύθυνση: αναβάθμιση γεωπολιτικού ρόλου, ενεργειακή επάρκεια και διασφάλιση αδιάλειπτης ροής εγχώρια αλλά και στην ευρύτερη περιφέρεια μέσω αποθηκευτικών χώρων. Αναγκαία συνθήκη, προκειμένου μελλοντικά να είμαστε σε θέση να εκμεταλλευτούμε εμπορικά μέρος των ποσοτήτων που θα διέρχονται του εδάφους μας είναι το έγκαιρο άνοιγμα, με πιθανές συνέργειες προς συμπληρωματικούς, για τη Γηραιά Ηπειρο, προμηθευτές.

ΕΘΝΟΣ