Η εκπαίδευση σαν αγαθό β΄ διαλογής

Tου Aποστολου Λακασα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιέζει το υπουργείο Παιδείας να ενσωματωθεί πλήρως στην ελληνική νομοθεσία η ευρωπαϊκή Οδηγία 36/05, η οποία προβλέπει την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους ευρωπαϊκών ΑΕΙ, ανεξαρτήτως πού σπούδασαν. Πρόκειται για την τελευταία Οδηγία που ρυθμίζει το γνωστό θέμα της χορήγησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στους πτυχιούχους των ελληνικών κολεγίων, τα οποία λειτουργούν στην χώρα μας ως παραρτήματα ευρωπαϊκών ΑΕΙ.

Το ζήτημα της αναγνώρισης αποτέλεσε διελκυστίνδα επί μία 20ετία ανάμεσα στο ελληνικό υπουργείο Παιδείας και τα ΑΕΙ από την μια, και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κολέγια από την άλλη. Βέβαια, το θέμα των επαγγελματικών δικαιωμάτων έκλεισε, αφού μετά τον νόμο του 2008 και τις τροποποιήσεις του το 2010, ήδη προ εβδομάδων το αρμόδιο Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικών Προσόντων (ΣΑΕΠ) του υπουργείου Παιδείας ενέκρινε τη χορήγηση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους πρώτους περίπου 200 πτυχιούχους ελληνικών κολεγίων.

Ομως, για την πλήρη αντιμετώπιση του θέματος υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες, με σημαντικότερη αυτή της ακαδημαϊκής αναγνώρισης των πτυχίων. Ο ΔΟΑΤΑΠ (οργανισμός που διαδέχθηκε το διαβόητο ΔΙΚΑΤΣΑ) θεωρείται ότι πρέπει –κατ’ αναλογία με το ΣΑΕΠ– να χορηγεί ακαδημαϊκή αναγνώριση στα πτυχία των κολεγίων, χωρίς να εξετάζει τον τόπο τέλεσης των σπουδών.

Οι εκκρεμότητες αποτυπώνουν τον γνωστό... στρουθοκαμηλισμό της ελληνικής πολιτείας. Φυσικά και υπάρχουν πολλών ταχυτήτων κολέγια τα οποία συνεργάζονται, με franchise, με ξένα ΑΕΙ. Το ακαδημαϊκό επίπεδο κάθε κολεγίου μπορούν να το κρίνουν τα μητρικά ΑΕΙ, τα οποία βάζουν την υπογραφή τους σε τέτοιες συμφωνίες. Από την άλλη, η αγορά εργασίας είναι σοφή και κρίνει τη δυναμική κάθε πτυχίου (και όχι μόνο των ιδιωτικών κολεγίων αλλά και των δημόσιων ΑΕΙ...).

Ομως, την ίδια στιγμή δεν μπορεί τα ελληνικά πανεπιστήμια και το κράτος να στρουθοκαμηλίζουν, αγνοώντας τη διεθνοποίηση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.  

Σήμερα, υπολογίζεται ότι υπάρχουν περί τα 170 παραρτήματα πανεπιστημίων σε τρίτες χώρες, αριθμός που παρουσίασε αύξηση κατά περίπου 45% μέσα στην τελευταία τριετία. Τα ιδρύματα των ισχυρών χωρών, όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία, έχουν τον πρώτο λόγο, δημιουργώντας παραρτήματα σε χώρες της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Αλλά όχι μόνο. Χώρες, που είναι παραδοσιακοί «εξαγωγείς φοιτητών», όπως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και η Νότιος Κορέα, προσπαθούν να βελτιώσουν την ποιότητα των ιδρυμάτων τους για να προσελκύσουν ξένους φοιτητές. 

Σε άλλες χώρες υπάρχουν πανεπιστήμια που τολμούν να ιδρύσουν παραρτήματα στο εξωτερικό, μιμούμενα τα ιδρύματα των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Την ίδια στιγμή, περίπου τρία εκατομμύρια φοιτητές σπουδάζουν σε ξένη χώρα.

Μπροστά σε όλα αυτά, τι κάνει η Ελλάδα; Συνεχίζει τον προστατευτισμό των δημόσιων ΑΕΙ, σαν να αισθάνεται ότι πρέπει να προστατεύσει ένα αγαθό β΄ διαλογής.