Ο Ελληνας του ΜΙΤ που βράβευσε ο Ομπάμα

Ο Μανώλης Καμβυσέλλης μιλάει στο "ΒΗΜΑ" για το βραβείο του αμερικανού προέδρου αλλά και το... ελληνικό πανεπιστήμιο

Πριν 15 χρόνια ο κ. Μανώλης Καμβυσέλλης, μαζί με τον αδερφό του και την αδερφή του μπήκαν στο βιβλίο Γκίνες. Για πρώτη φορά τρία αδέρφια σπούδαζαν ταυτόχρονα στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ).

Πριν από περίπου ένα μήνα, ο 34χρονος έλληνας επιστήμονας, που σήμερα διδάσκει βιοπληροφορική στο πανεπιστήμιο από το οποίο αποφοίτησε, παρέλαβε – μαζί άλλους 84 νέους Αμερικάνους επιστήμονες – το βραβείο PECASE (Presidential Early Career Awards for Scientists and Engineers). Το βραβείο που δίδεται από τον ίδιο τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, αποτελεί την ύψιστη τιμή που απονέμει το αμερικανικό κράτος στους κορυφαίους νέους επιστήμονες.

«Είναι πιο πολύ κίνητρο για να συνεχίσεις, παρά επιβράβευση για τα ως τώρα πεπραγμένα. Υστερα από αυτή τη βράβευση ο κόσμος έχει απαιτήσεις από σένα, σε βλέπει με άλλο μάτι» λέει ο κύριος Καμβυσέλλης, ο οποίος πάντως κατά την τελετή βράβευσής του, εντυπωσιάστηκε από τον αμερικανό Πρόεδρο, κ. Μπάρακ Ομπάμα. «Εχει απίστευτο χάρισμα. Στην τηλεόραση τον βλέπουμε ως πλανητάρχη, όμως μαζί μας ήταν πολύ ανθρώπινος και ζεστός. Και βέβαια δείχνει ειλικρινές ενδιαφέρον για την επιστημονική έρευνα. Οπως έχει πει ο ίδιος “αν κόψουμε κονδύλια από την έρευνα για να εξοικονομήσουμε χρήματα, είναι σαν να αφαιρούμε τις μηχανές από ένα αεροπλάνο. Στην αρχή θα πετάς πιο ανάλαφρα αλλά σε λίγο θα ακούσεις το μπαμ”».

Μέχρι το 1989, όταν ο εκείνος ήταν 12 ετών, η οικογένεια Καμβυσέλλη ζούσε στην Αθήνα. «Οι γονείς μου ήθελαν να μετακομίσουμε λόγω του νέφους. Αντί όμως να πάμε στην Πάτρα, όπως ήταν το αρχικό πλάνο αλλά έχουμε και οικογενειακούς δεσμούς, βρεθήκαμε στην Aix En Provence της Γαλλίας», θυμάται ο κ. Καμβυσέλλης. Οι λόγοι δεν ήταν οικονομικοί. «Ο πατέρας μου μεγάλωσε στην Αντισσα της Μυτιλήνης, ένα μικρό χωριό. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός, δούλεψε πολύ και έβγαλε αρκετά χρήματα. Ομως είχε μαράζι ότι δεν έμαθε ξένες γλώσσες. Ηθελε τα παιδιά του να έχουν οπωσδήποτε αυτή τη δυνατότητα για να ανοίξουν τους ορίζοντες τους. Ετσι αποφάσισε να μετακομίσουμε στη Γαλλία. Δεν ήξερε λέξη γαλλικά, ούτε κανέναν άνθρωπο στη συγκεκριμένη χώρα. Ζήτησε από την καθηγήτρια που μας έκανε μαθήματα γαλλικών να του προτείνει μια πόλη της Γαλλίας. Εκείνη του είπε τη λέξη "Aix En Province", αυτός έγραψε το όνομα με ελληνικούς χαρακτήρες σε ένα χαρτάκι και πέντε μήνες αργότερα ζούσαμε ήδη εκεί».

Τέσσερα χρόνια μετά η οικογένεια μετακομίζει στη Νέα Υόρκη, μόνο και μόνο για να έχουν τα παιδιά τη δυνατότητα να φοιτήσουν στα πολύ καλά αμερικάνικα πανεπιστήμια. «Την αρχή έκαναν τα αδέρφια μου, η πορεία τους πάντα λειτουργούσε σαν παράδειγμα αλλά και εφαλτήριο για μένα. Αφού κατάφεραν να πάνε στο MIT θα τα κατάφερνα και εγώ» λέει ο κ. Καμβυσέλλης, ο οποίος εκθειάζει τον τρόπο λειτουργίας του πανεπιστημίου του. «Στο MIT δεν μπαίνεις για να σπουδάσεις σε ένα συγκεκριμένο πεδίο αλλά σου δίνεται η δυνατότητα να ψαχτείς μέχρι να δεις τι σε ενδιαφέρει. Και όλα αυτά δίπλα στους καλύτερους στον κάθε τομέα. Ετσι έγινε και με μένα όταν φοίτησα στο τμήμα της πληροφορικής» διηγείται και τονίζει ότι δεν θα ξεχάσει ποτέ τη στιγμή που διάλεξε το ερευνητικό του αντικείμενο, το ανθρώπινο γονιδίωμα.

«Εγινε μέσω ενός έλληνα φίλου με τον οποίο διοργανώναμε μαζί βραδιές ελληνικών χορών στη Βοστόνη. Αυτός είχε ξεκινήσει ήδη μια εργασία στον τομέα της βιοπληροφορικής. Οταν μου έδειξε ένα text file στον υπολογιστή του έπεσα στην καρέκλα μου και του είπα: ”Δεν ψάχνομαι πια, βρήκα τι θέλω να κάνω. Αντί να προσπαθούμε να καταλάβουμε πώς δουλεύει η εξέλιξη θεωρητικά, έφτασε η στιγμή που τελείως πρακτικά μπορούμε να διαβάζουμε το ανθρώπινο γονιδίωμα. Εβλεπα τον εαυτό μου σαν ένα πρόγραμμα που μπορώ να δω τη γλώσσα προγραμματισμού στην οποία είμαι γραμμένος».

Το ελληνικό πανεπιστήμιο

Επισκέπτεται τη χώρα μας κάθε χρόνο. Πιστεύει πάρα πολύ στις δυνατότητες των ελλήνων επιστημόνων, όμως εκφράζει τις αντιρρήσεις του για τα ελληνικά πανεπιστήμια. 

«Δύο πράγματα πρέπει να αλλάξουν στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Το ένα είναι να σταματήσει ο κομματισμός και να επικρατήσει αξιοκρατία. Το δεύτερο είναι να υπάρξει μια κουλτούρα που να αξιολογεί και να βραβεύει τα αποτελέσματα. Να μη μετράς το πόσα ξόδεψε κάποιος αλλά το πόσες δημοσιεύσεις έκανε. Να μην προτιμάται ο πιο φτηνός ή ο πιο ευγενικός αλλά αυτός που θα φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα», επισημαίνει ο κ. Καμβυσέλλης, ο οποίος θεωρεί ότι το πεδίο της βιοπληροφορικής είναι από εκείνα στα οποία η χώρα μας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. «Είναι ένας τομέας που δεν απαιτεί επενδύσεις σε εργαστήρια και πειράματα, αλλά επένδυση σε πληροφορική, στην οποία είμαστε ήδη σε αρκετά καλό επίπεδο. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα γρήγορο κομπιούτερ και γρήγορες ιδέες. Και βέβαια φοιτητές που να καταλαβαίνουν καλά τα μαθηματικά και γενικά τις θετικές επιστήμες».

Τέτοιους φοιτητές συναντά ο ίδιος καθημερινά στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης. «Μπορείς να συζητήσεις για τα πάντα. Δεν θα ακούσεις ποτέ την φράση "δεν κατάλαβα"». Μήπως όμως, το να περιτριγυρίζεσαι από τόσο ταλαντούχους νέους αποτελεί πλήγμα για τον ακαδημαϊκό (και όχι μόνο) εγωισμό του; «Ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Θα ένιωθα αποτυχημένος αν δεν με ξεπερνούσαν. Οπως είπε ο Μέγας Αλέξανδρος όταν του ανέφεραν ότι ξεπέρασε τον πατέρα του: “Θα έχω ξεπεράσει τον πατέρα μου όταν ο γιος μου ξεπεράσει εμένα».