Leader Transcends Complex Politics of Turkey
«Μπαμπά Ταγίπ», φώναζαν οι οπαδοί του Τούρκου πρωθυπουργού στην Προύσα, γραφική βιομηχανική πόλη σήμερα, πρωτεύουσα των Οθωμανών άλλοτε. Ο Ταγίπ Ερντογάν υπομειδίασε. Η προσφώνηση δεν είναι βαρύγδουπη σαν τον τίτλο «Πατέρα των Τούρκων», όπως αποκαλείται ο Κεμάλ Ατατούρκ. Είναι όμως δηλωτική αισθημάτων προς τον πρωθυπουργό, «αυτόν τον αλαζόνα λαϊκιστή» για τους αντιπάλους του, «τον χαρισματικό οραματιστή» για τους οπαδούς του. Ο κ. Ερντογάν ετοιμάζεται για μια δεύτερη θητεία στην ηγεσία της χώρας, που ο ίδιος μεταμόρφωσε.
Η Τουρκία οδεύει προς τις εκλογές της 12ης Ιουνίου αντιμέτωπη με μια αραβική άνοιξη, που την ξάφνιασε με φιλοδοξίες υπεράνω των δυνάμεών της και με την ανησυχία ορισμένων ότι τα οκτώ χρόνια της πρωθυπουργίας Ερντογάν μετατόπισαν την ισχύ από την παλαιά κεμαλική ελίτ στο ΑΚΡ.
Ομως, ακόμη και οι επικριτές του παραδέχονται ότι η σημερινή Τουρκία είναι πολύ διαφορετική από εκείνη που κληρονόμησε το 2002 ο κ. Ερντογάν, ότι είναι μια αναδυόμενη δύναμη σε μια περιοχή για πολύ καιρό υπό αμερικανική κυριαρχία. Η Τουρκία συμπεριφέρεται σαν διάδοχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, καλλιεργεί τις σχέσεις με το Ιράν και τους Αραβες γείτονες σε πείσμα του Ισραήλ. Οσο για το προαιώνιο ζήτημα της εθνικής ταυτότητας και των μειονοτήτων, που την καταδιώκει σαν Ερινύα, οι διαιρέσεις, αν και υπαρκτές, φαίνεται να έχουν κάπως ατονήσει.
Το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ) είναι σήμερα πρώτη δύναμη στην Τουρκία, όμως η πραγματική ισχύς πηγάζει από τον ίδιο τον Ερντογάν. Το 50% των ψήφων του ΑΚΡ οφείλεται στον πρωθυπουργό, στον μεταρρυθμιστικό του ζήλο, στον τρόπο με τον οποίο αψήφησε την πανίσχυρη ελίτ του στρατιωτικo-κεμαλικού κατεστημένου με συνταγματικές αναθεωρήσεις και με δίκες - και με εκφοβισμό, λένε κάποιοι.
Στη Δύση αναρωτιούνται εάν η Τουρκία έστριψε προς Ανατολάς, αφού επί δεκαετίες εναγκαλίστηκε το ΝΑΤΟ, τη Δύση και τις ΗΠΑ. Προσδοκά ακόμη την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση, εφαρμόζοντας μεταρρυθμίσεις που την έκαναν πιο φιλελεύθερη. Ομως, η τουρκική ηγεσία διαισθάνεται την παρακμή της αμερικανικής ισχύος στη Μέση Ανατολή, προς την οποία έχει στραφεί με πυρήνα της νέας εξωτερικής πολιτικής το δόγμα περί «μηδενικού προβλήματος» με τους γείτονες. Λίγες είναι μέχρι στιγμής οι επιτυχίες. Τα προβλήματα με την Αρμενία παραμένουν, η Τουρκία δεν στάθηκε ικανή να διευθετήσει το Κυπριακό, η Κύπρος είναι πάντα διαιρεμένη, η διαμεσολάβηση μεταξύ Συρίας και Ισραήλ ναυάγησε στο «Μαβί Μαρμαρά».
Ομως, η Τουρκία είναι αισιόδοξη, το κληροδότημα του Τούρκου πρωθυπουργού είναι μεγάλο. Παρά την ανεργία οι επιχειρήσεις ανθούν, η οικονομία τριπλασιάστηκε, οι εξαγωγές αυξήθηκαν από 36 δισ. σε 114 δισ. δολάρια τον χρόνο, οι επιχειρηματίες ανακάλυψαν ξανά τους εμπορικούς δρόμους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πολλοί στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας κοιτούν με νοσταλγία το αυτοκρατορικό παρελθόν και επαναλαμβάνουν την πρόβλεψη Ερντογάν ότι το 2050 η Τουρκία θα είναι η δεύτερη οικονομία της Ευρώπης μετά τη Γερμανία.
Ορισμένοι διανοούμενοι φοβούνται ότι μια περιφανής νίκη θα επιτρέψει στον κ. Ερντογάν να αναθεωρήσει το Σύνταγμα χωρίς μεγάλη ανάμειξη της αντιπολίτευσης, και να εγκαθιδρύσει ίσως προεδρικό σύστημα, όπως έχει ήδη προτείνει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου