Η απειλή των... αγανακτισμένων βακτηρίων!

Του Γιώργου Παυλόπουλου 

και

της Ελένης Πετροπούλου

Πριν δέκα ημέρες, ο Τιμ, ένας 27χρονος απόφοιτος της Νομικής, εργαζόταν ως επιστημονικός συνεργάτης στο Bucerius Law School, εκπονώντας παράλληλα τη διδακτορική του διατριβή γύρω από τη σύγχρονη πειρατεία και τους τρομοκράτες των θαλασσών. Δεν φανταζόταν, φυσικά, ότι η απειλή για τη ζωή του θα προερχόταν όχι από κάποιον πειρατή, αλλά από ένα... κολοβακτηρίδιο, το οποίο τον έστειλε στην μονάδα εντατικής θεραπείας του πανεπιστημιακού νοσοκομείου στο Αμβούργο.

Κάτι αντίστοιχο συνέβη και σε χιλιάδες άλλους Γερμανούς -για πολλους δε από αυτούς  η κατάληξη ήταν μοιραία. Μάλιστα, το Ο104:H4 (ο κωδικός του συγκεκριμένου βακτηρίου) έδειξε μία σαφή προτίμηση στις γυναίκες νεαρής σχετικά ηλικίας -δηλαδή, από 25 ως 35 ετών. Οπως δε ισχυρίζονται αρκετοί διατροφολόγοι, ίσως αυτό έχει να κάνει με την τάση τους να υιοθετήσουν ένα πιο υγειινό τρόπο ζωής, που συνεπάγεται και την κατανάλωση περισσότερων φρέσκων λαχανικών -τα οποία, όμως, αυτή τη φορά αποδείχθηκε ότι ήταν ο ιμάντας μετάδοσης του επικίνδυνου μικροοργανισμού.

«Πριν από τρεις εβδομάδες, ο οργανισμός αυτός δεν σήμαινε τίποτε περισσότερο παρά έναν επιστημονικό ορισμό για τους ειδικούς. Πλέον, έχει αναγκάσει ολόκληρη τη Γερμανία να κρατά την αναπνοή της», έγραφε το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel στο τελευταίο του τεύχος, το οποίο τιτλοφορούνταν «Ο Εχθρός στο Φαγητό μας». «Μήπως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τερατώδες προϊόν της σύγχρονης διατροφικής βιομηχανίας;», ήταν το ερώτημα που έθετε, από την πλευρά του, το αμερικανικό περιοδικό Newsweek. Οσο για την ισπανική εφημερίδα el Mundo, έκανε λόγο για «μελλοντικά χρέη» της ανθρωπότητας, που έχουν αρχίσει ήδη να εξοφλούνται...

Από καθαρά επιστημονική άποψη, οι οργανισμοί αυτοί όχι απλώς δεν είναι κάτι καινούριο, αλλά κυκλοφορούν στον πλανήτη εδώ και τουλάχιστον 7.000 χρόνια.
Αποδεδειγμένα, άλλωστε, ο καθένας από εμάς «φιλοξενεί» στο σώμα του δισεκατομμύρια από αυτούς -επί της ουσίας, μάλιστα, χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε, καθώς είναι υπεύθυνοι για τη «δυναμική ισορροπία» που υπάρχει σε κάθε ζώντα οργανισμό πάνω στον πλανήτη -συμπεριλαμβανομένου, βεβαίως, του ανθρώπου.

Ομως, τότε, γιατί δεν τους έχουμε μάθει καλά, έτσι ώστε να αποτρέπουμε την εκδήλωση σοβαρών και ενίοτε, θανατηφόρων επιδημιών; Γιατί δεν έχουμε εφεύρει, ακόμη, τα κατάλληλα αντιβιοτικά ώστε να τους σκοτώνουμε εν τη γενέσει τους -τουλάχιστον, αυτούς που αποφασίζουν ξαφνικά να «παραστρατήσουν» και να διαταράξουν τις λεπτές ισορροπίες. Η απάντηση, έστω και σε υπεραπλουστευμένη μορφή, είναι η εξής: Διότι η φύση μας επιφύλλασε πάντα και θα συνεχίσει να μας επιφυλλάσει (μέχρι το επόμενο big bang) μεγάλες εκπλήξεις.

Οσο βαθιά και αν σκάψει ο άνθρωπος προκειμένου να αποκρυπτογραφήσει τα μυστικά της, εκείνη θα συνεχίσει να του ξεγλυστρά σαν χέλι και να μεταλλάσσεται -όπως συνέβη και με τη συγκεκριμένη εκδοχή του βακτηρίου e.coli, που έπιασε «αδιάβαστους» τους γιατρούς και τις φαρμακοβιομηχανίες. Οταν δε κάποιος πλησιάσει πολύ κοντά στα απόκρυφά της, τότε δεν θα διστάσει (όπως έχει πολλάκις αποδείξει) να απαντήσει οργισμένη, με τρόπο και ένταση που κανείς δεν μπορεί να αντιμετωπίσει, όσο καλά κι αν έχει προετοιμαστεί.

Βεβαίως, πέρα από τη... μεταφυσική φιλοσοφία, υπάρχουν και πιο απτές ερμηνείες για τα όσα συμβαίνουν. Ετσι, για παράδειγμα, είναι μάλλον προφανές ότι η παγκοσμιοποίηση της διατροφικής αλυσίδας και η ολοένα διευρυνόμενη βιομηχανοποίηση και τυποποίηση της παραγωγής και κατανάλωσης -ακόμη και των λεγόμενων βιολογικών προϊόντων- είναι στοιχεία που ευνοούν τα μέγιστα τόσο τη δημιουργία όσο και τη διάδοση των επικίνδυνων μικροοργανισμών οι οποίοι, κάποια στιγμή, μπορούν να προκαλέσουν τις φονικές επιδημίες του 21ου αιώνα.

«Ζούμε σε ένα εύθραυστο σύστημα και απειλούμαστε, στην πιο ακραία και ασύλληπτη περίπτωση, ακόμη και από μία ντομάτα. Πρόκειται για ένα παραλογισμό του σύγχρονου κόσμου μας», λέει ο Ντάνιελ Βέρτχαϊμερ, επικεφαλής γιατρός του νευρολογικού κέντρου του Αμβούργου. Αδικό έχει;

ΗΜΕΡΗΣΙΑ