Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΙΟΔΡΑ
Δεν υπάρχει ούτε ένας πολίτης που να μην έχει να καταγγείλει κάποια ιστορία ταλαιπωρίας του από τις κρατικές υπηρεσίες.
Δεν υπάρχει ούτε ένα κόμμα ευρισκόμενο στα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης που να μην έχει καταγγείλει τον τρόπο λειτουργίας της κρατικής μηχανής, υποσχόμενο «επανίδρυση», «αλλαγή εκ βάθρων» και άλλα ηχηρά παρόμοια.
Σήμερα που η χώρα έχει χρεοκοπήσει, το ζήτημα της λειτουργίας του κράτους επανέρχεται στο προσκήνιο με διαφορετικούς όρους, κυρίως δημοσιονομικούς, και ζητείται η δραστική μείωση του κόστους λειτουργίας του. Η κουβέντα, όμως, για μια σύγχρονη δημόσια διοίκηση πρέπει να υπερβαίνει αυτούς τους όρους.
Η δεξιά μετά τον Εμφύλιο έστησε ένα καθαρό κομματικό κράτος, στο οποίο είχαν θέση μόνο οι «εθνικόφρονες». Η μισή Ελλάδα πλήρωνε μεν τους φόρους της αλλά ήταν αποκλεισμένη από την κρατική μηχανή, λόγω πολιτικών φρονημάτων. Οταν το 1981 κέρδισε το ΠΑΣΟΚ, οι αποκλεισμένοι πίστεψαν ότι ήρθε η ώρα της αλλαγής. Και πράγματι, η κατάσταση άλλαξε. Ομως αντί να πει ο Α. Παπανδρέου, τέλος αυτά που ξέρατε, τώρα θα θεσπιστούν κανόνες και θα ισχύουν για όλους, είπε, στη θέση του γαλάζιου κράτους θα δημιουργηθεί το πράσινο κράτος. Τους «εθνικόφρονες» αντικατέστησαν οι «πρασινοφρουροί». Η δεξιά περίμενε τη δική της σειρά για να «αποκαταστήσει» τα πράγματα όταν έκτοτε ερχόταν ξανά στην εξουσία, και πάει λέγοντας...
Το κράτος ποτέ δεν ήταν στην Ελλάδα υπηρέτης του δημόσιου συμφέροντος.Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. διόριζαν αυτούς που ήθελαν. Ακόμη και ικανοί άνθρωποι οι οποίοι δεν είχαν ανάγκη από κανένα μέσον αναγκάζονταν να περάσουν από κομματικά γραφεία γιατί δεν υπήρχε άλλος τρόπος (αξιοκρατικές προσλήψεις έγιναν μέσω ΑΣΕΠ αλλά κι αυτό το σύστημα φαλκιδεύθηκε). Υπηρετούσε πάντα τις πελατειακές σχέσεις των κομμάτων, τα συμφέροντα συγκεκριμένων επιχειρηματιών και τις κάθε λογής συντεχνίες του δημόσιου τομέα.
Η επιδίωξη για μια θέση στο Δημόσιο έγινε το όραμα του μέσου Ελληνα. Και γιατί να μη γίνει; Μονιμότητα, λιγότερη δουλειά, χωρίς άγχος, καλύτερες αμοιβές από τον ιδιωτικό τομέα. Από το 1995 έως το 2009, σύμφωνα με τα στοιχεία του European Advisory Group, οι αυξήσεις στον ιδιωτικό τομέα ήταν 116%, στο Δημόσιο 159% και στις ΔΕΚΟ 221%!
Σε μια χώρα όπου το κράτος ασκούσε μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας, οι επιχειρηματίες αποτελούσαν σημαντικό μέρος του πελατειακού συστήματος.Εξαγόραζαν πολιτικούς, λάδωναν κρατικούς λειτουργούς, έστηναν ΜΜΕ προκειμένου να εξασφαλίζουν κρατικά συμβόλαια. Το κράτος όχι μόνο δεν ήταν εμπόδιο στις δραστηριότητές τους αλλά αντιθέτως, τους εξυπηρετούσε απολύτως. Διασφάλιζε πλήρως τα συμφέροντά τους και δημιουργούσε προβλήματα στους ανταγωνιστές τους.
Φυσικά, τα συμβόλαια, οι προσλήψεις, τα επιδόματα δεν πληρώνονταν με λεφτά που έβαζαν οι πολιτικοί από την τσέπη τους αλλά με χρήματα των φορολογουμένων, οι οποίοι την ίδια στιγμή δεν είχαν τις υπηρεσίες για τις οποίες πλήρωναν (υποδομές, παιδεία, ασφάλεια, υγεία).
Σε κάθε προσπάθεια αλλαγής οι αντιδράσεις ήταν τεράστιες. Από τους κομματικούς μηχανισμούς που έστησαν αυτό το σύστημα και επιχειρηματίες που θέλουν να συνεχίσουν να ζουν από τα κρατικά συμβόλαια. Ικανοί και έντιμοι δημόσιοι υπάλληλοι, που έκαναν σωστά τη δουλειά τους, ασφυκτιούσαν σε αυτό το κλίμα και πολλές φορές ένιωθαν τα κορόιδα της υπόθεσης.
Οσο το πολιτικό σύστημα μπορούσε να συντηρεί αυτό το καθεστώς με δανεικά, η κατάσταση βολευόταν. Σήμερα τα δανεικά τελείωσαν. Η χώρα, όμως, δεν μπορεί να βγει από την κρίση δίχως ένα αξιόπιστο κράτος. Δίχως μια δημόσια διοίκηση σύγχρονων προδιαγραφών. Δίχως ένα δίκαιο σύστημα που θα αμείβει αυτούς που αξίζουν και προσφέρουν (και είναι πολλοί στο Δημόσιο) και θα τιμωρεί αυτούς που υποπίπτουν σε παραπτώματα ή αποδεδειγμένα δεν αξίζουν τη θέση που κατέχουν.
Το κράτος δεν είναι για να παράγει γάλα και ζάχαρη αλλά για να εξασφαλίζει υποδομές, σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο, να συγκεντρώνει τους φόρους και να τους αξιοποιεί με διαφάνεια, να παρέχει υπηρεσίες παιδείας, υγείας, ασφάλειας, κοινωνικής προστασίας. Μονο έτσι θα υπάρξει ανάπτυξη. Οσο δεν αλλάζει το κράτος οι διακηρύξεις για έξοδο από το τούνελ είναι κουβέντες του αέρα.
Η αλλαγή της κρατικής μηχανής δεν γίνεται με μερεμέτια αλλά με γκρέμισμα και στήσιμο από την αρχή. Με απάντηση όχι στο ερώτημα «Μικρό ή μεγάλο κράτος;» αλλά «Καλό ή κακό κράτος;».
Αλλά ποιοι θα τα κάνουν όλα αυτά; Το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. που το έστησαν; Επειδή ο κόμπος έχει φθάσει στο χτένι, ας ελπίσουμε ότι την απάντηση θα τη δώσουν οι δυνάμεις που θέλουν να τελειώνουμε με το παρελθόν.
ΥΓ.: Η ειρωνεία της Ιστορίας είναι ότι αυτό το οικοδόμημα «έπεσε στο κεφάλι» του γιου του πρωτομάστορα του μεταπολιτευτικού κομματικού κράτους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου