Της βίας μακρύ ταξίδι

ΜΑΡΘΑ ΦΑΛΚ Η ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΟΥ «ΖΕΙ» ΤΟ ΒΙΑΣΜΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΝΙΑΩΤΗ

Πόσο κοντά και πόσο μακριά ζουν οι γυναίκες του κόσμου; Οι διαφορές συνήθως δημιουργούνται από την άγνοια. Αλλά όλες «αιμορραγούμε» όταν μας τραυματίσουν, όλες κλαίμε όταν μας πληγώσουν, όλες γελάμε όταν μας δώσουν χαρά. Είμαστε όλες γυναίκες. 

«Κάποιες από εμάς είμαστε τυχερές γιατί γεννηθήκαμε εκεί που γεννηθήκαμε και απολαμβάνουμε την υποστήριξη μιας κοινωνίας πιο ανοιχτής. Στα μάτια τα δικά μου είμαστε όλες ίδιες», λέει η Μάρθα Φαλκ, ψυχολόγος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, που εργάζεται με μετανάστριες από την υποσαχάρια Αφρική οι οποίες έχουν υποστεί σεξουαλική βία και κακοποίηση στο ταξίδι τους για να φτάσουν στην Ευρώπη, μέσω Μαρόκου.

 

Μιλήστε μας για το πρόγραμμα, που παρέχει ιατρική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε μετανάστριες από την υποσαχάρια Αφρική οι οποίες έχουν υποστεί σεξουαλική βία και κακοποίηση.

«Πρόκειται για γυναίκες που έρχονται από χώρες της Αφρικής οι οποίες πλήττονται από βία, πολέμους και φτώχεια. Γυναίκες που έφυγαν από τις χώρες αυτές για να γλιτώσουν από τον πόλεμο και τις κακουχίες ή από εξαναγκαστικούς γάμους και ενδοοικογενειακή βία, και αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον γι' αυτές και τα παιδιά τους. Το όνειρό τους είναι να φτάσουν στην Ευρώπη και να βρουν μία αξιοπρεπή δουλειά. Στο ταξίδι τους προς την Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωπες με δυσκολίες και αντιξοότητες και πολύ συχνά πέφτουν θύματα σωματεμπορίας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Οταν φτάνουν στο Μαρόκο βρίσκονται παγιδευμένες στη χώρα, καθώς δεν μπορούν να περάσουν στην Ευρώπη. Ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες και βρίσκονται αιχμάλωτες των δικτύων σωματεμπορίας. Οι ομάδες των ΓΧΣ δουλεύουν στην πόλη της Ούζντα στα σύνορα με την Αλγερία καθώς και στην πρωτεύουσα Ραμπάτ και με τη βοήθεια γιατρών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών και διερμηνέων προσπαθούν να βοηθήσουν αυτές τις γυναίκες».

 Δώστε μας μια εικόνα για την κατάσταση αυτών των γυναικών που φθάνουν στο Μαρόκο.

«Η κατάσταση γι' αυτές τις γυναίκες είναι πολύ δύσκολη. Πολύ λίγες από αυτές τολμούν να μιλήσουν δημόσια γι' αυτά που έχουν υποφέρει. Οσες έχουν μιλήσει στις ομάδες μας, περιγράφουν περιστατικά που δεν μπορεί κανείς να φανταστεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε συλλέξει από τον Μάιο του 2009 ώς και τον Ιανουάριο του 2010, μία στις τρεις γυναίκες που δέχτηκε φροντίδα από τους ΓΧΣ ανέφερε ότι είχε υποστεί μία ή περισσότερες σεξουαλικές επιθέσεις, είτε στη χώρα προέλευσης είτε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού είτε στο Μαρόκο. Οι ΓΧΣ έχουν μαρτυρίες από 63 γυναίκες, εκ των οποίων πάνω από το 21% ήταν ανήλικες, που αποδεικνύουν πόσο ευάλωτες είναι καθ' όλη τη διάρκεια του ταξιδιού τους».

 

Μοιραστείτε μαζί μας ιστορίες γυναικών που σας συγκλόνισαν.

«Κάθε γυναίκα έχει μια ιστορία και κάθε ιστορία για μένα είναι σημαντική. Αλλά για όλους εμάς που εργαζόμαστε με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, υπάρχει πάντα ένα περιστατικό που θα μείνει για πάντα μέσα στην ψυχή μας. Για μένα είναι μια γυναίκα που θυσίασε τον εαυτό της -σώμα και ψυχή- για να εξασφαλίσει ότι το παιδί της θα έχει ένα καλύτερο μέλλον στην Ευρώπη. Μια γυναίκα που υπέμεινε φρικιαστικές καταστάσεις και βία κάτω από τις οποίες οι περισσότεροι από εμάς δεν θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε. Μια γυναίκα που τελικά έφτασε ένα βήμα πιο κοντά στην Ευρώπη με ένα χαμόγελο στο πρόσωπό της, ακόμη και αν η καρδιά της ήταν κομματιασμένη».

 

Τι συμβαίνει με τις μετανάστριες στην υποσαχάρια Αφρική κατά τον ερχομό τους στην Ευρώπη; Πώς μπορούν να προστατευθούν;

«Δουλεύουμε κυρίως με τις γυναίκες από υποσαχάρια Αφρική και βλέπουμε ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για την προστασία τους. Βρισκόμαστε στο πλευρό τους με ιατρική περίθαλψη και ψυχολογική υποστήριξη, αλλά δεν υπάρχει άλλη οργάνωση ή φορέας που να τους παρέχει προστασία και υπηρεσίες κοινωνικής και νομικής υποστήριξης. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο με άλλες οργανώσεις, τοπικές και διεθνείς, ώστε να δοθεί προστασία και μια διέξοδος, αλλά από ό,τι φαίνεται το θέμα της μετανάστευσης και της προστασίας αυτών των γυναικών δεν αποτελεί προτεραιότητα στο Μαρόκο. Πρέπει να υπάρξει μια συνολική αντιμετώπιση του προβλήματος που θα περιλαμβάνει κοινωνική, ιατρική, ψυχολογική και νομική υποστήριξη».

 

Εχετε καταγράψει αύξηση των κρουσμάτων του AIDS και άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών λόγω της κατάστασης;

«Ποσοστά για την αύξηση του HIV/AIDS και άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών δεν έχω να σας αναφέρω. Γνωρίζω όμως ότι πολλές από αυτές τις γυναίκες που βοηθούν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποφέρουν από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, καθώς και από ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες. Πέρα από την ιατρική φροντίδα που παρέχουμε σε αυτές τις περιπτώσεις, οι γιατροί μας προσπαθούν να ενημερώσουν αυτές τις γυναίκες για την προστασία τους με τη χρήση προφυλακτικού».

 

Οι γυναίκες-θύματα σεξουαλικής βίας έχουν διαφορετική αντιμετώπιση στη Δύση;

 

«Εχω δουλέψει με αρκετές γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική βία. Η κάθε περίπτωση είναι μοναδική, είτε είναι σε κάποια δυτική χώρα είτε είναι στο Μαρόκο. Το μόνο πράγμα που είναι το ίδιο είναι ο ανθρώπινος πόνος. Δεν πιστεύω ότι έχει σημασία, αν η γυναίκα ζει στο δυτικό κόσμο ή σε κάποια χώρα της Ανατολής. Ο στιγματισμός είναι ο ίδιος». 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ