Το νερό ανάβει φωτιές σε Βόρεια Αφρική και Μ. Ανατολή

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΣΑΡΑΝΤΗ

Τα διαφορετικά κράτη που αποτελούν τον αραβικό κόσμο, έχουν μερικά από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, αλλά αυτό υποσκελίζει το γεγονός ότι βρίσκονται συνήθως σε υπερβολικά ξηρές περιοχές. Οι ποταμοί είναι λίγοι, η ζήτηση νερού αυξάνεται καθώς οι πληθυσμοί αυξάνονται, τα υπόγεια αποθέματα συρρικνώνονται και σχεδόν όλες αυτές οι χώρες εξαρτώνται από εισαγόμενα τρόφιμα οι τιμές των οποίων χτυπούν σήμερα ρεκόρ.

Για μια περιοχή που αναμένεται ότι οι πληθυσμοί θα διπλασιαστούν σε περισσότερα από 600 εκατομμύρια μέσα σε 40 χρόνια και η κλιματική αλλαγή θα ανεβάσει τις θερμοκρασίες, αυτά τα δομικά προβλήματα αποτελούν πολιτικό δυναμίτη και επιπλέον αποσταθεροποιητικό παράγοντα αναφέρουν η Παγκόσμια Τράπεζα, τα Ηνωμένα Εθνη και πολλές ανεξάρτητες μελέτες, αναφέρει η εφημερίδα Guardian. Σε διαφορετικές πρόσφατες εκθέσεις τους προειδοποιούν ότι οι ταραχές και οι διαδηλώσεις, μετά από τις τρεις σημαντικές ανόδους στις τιμές των τροφίμων την τελευταία πενταετία στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, είναι μόνο μία πρόγευση μεγαλύτερων προβλημάτων που έπονται, εκτός κι αν οι συγκεκριμένες χώρες αρχίσουν να μοιράζονται τους φυσικούς πόρους τους και να μειώνουν τη χρήση τους.

«Στο μέλλον το κύριο γεωπολιτικό ζήτημα στη Μέση Ανατολή θα επικεντρώνεται στο νερό παρά το πετρέλαιο. Η κατάσταση είναι ανησυχητική», επισήμανε την προηγούμενη εβδομάδα η υπουργός Εξωτερικών της Ελβετίας, Μισελίν Καλμί-Ρέι, κατά την παρουσίαση της -χρηματοδοτούμενης από την Ευρωπαϊκή Ενωση- έκθεσης «Blue Peace». Η έκθεση εξετάζει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές για επτά χώρες, (Τουρκία, Ιράκ, Ιορδανία, των Παλαιστινιακών εδαφών, Ισραήλ, Λίβανο, Συρία), εκ των οποίων οι πέντε πρώτες βρίσκονται αντιμέτωπες με σημαντικές ελλείψεις νερού.

Η χώρα που αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η Υεμένη, η φτωχότερη στον αραβικό κόσμο, στην οποία αντιστοιχούν λιγότερο από 200 κυβικά μέτρα νερού ανά άτομο ετησίως -αρκετά κάτω από το διεθνές όριο ένδειας νερού των 1.000 κυβικών μέτρων- που πρέπει να εισαγάγει το 80% έως 90% των τροφίμων της. Τα 21 κύρια υδροφόρα στρώματα της χώρας δεν ξαναγεμίζουν πλέον, ενώ η πρωτεύουσα Σαναά, με περίπου δύο εκατομμύρια κατοίκους, αναμένεται να μείνει χωρίς νερό μέσα στα επόμενα 6 χρόνια.

Όμως και άλλες αραβικές χώρες δεν ευημερούν περισσότερο. Η Ιορδανία, που αναμένει ότι οι απαιτήσεις για νερό θα διπλασιαστούν στα επόμενα 20 χρόνια, αντιμετωπίζει ογκώδεις ελλείψεις, εξαιτίας της πληθυσμιακής αύξησης και μιας από μακρού υφιστάμενης διαφωνίας για το νερό με το Ισραήλ. Η κατά κεφαλήν παροχή νερού στην Ιορδανία θα πέσει από τα 200 κυβικά μέτρα ανά άτομο σήμερα στα 91 σε 30 έτη, αναφέρει η Παγκόσμια Τράπεζα.

Η Παλαιστίνη και το Ισραήλ αμφισβητούν έντονα την κυριαρχία στους εύθραυστους υδάτινους πόρους. Η Αλγερία και η Τυνησία, μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μαρόκο, το Ιράκ και το Ιράν αντιμετωπίζουν «έλλειμμα νερού», χρησιμοποιώντας πολύ περισσότερο απ' όσο λαμβάνουν από τις βροχές ή τις χιονοπτώσεις. Μόνο η Τουρκία έχει ένα σημαντικό πλεόνασμα, αλλά είναι απρόθυμη να το μοιραστεί. Σε ό,τι αφορά τη Σαουδική Αραβία, η ζήτηση νερού έχει αυξηθεί κατά 500% σε 25 χρόνια και αναμένεται να διπλασιαστεί σε μία 20ετία.

Αναζητώντας λύσεις... σωτηρίας

Μερικές πλούσιες σε πετρέλαιο αραβικές χώρες αρχίζουν με καθυστέρηση να εξετάζουν το πρόβλημα. Εχοντας στραγγίξει τα υπόγεια υδροφόρα στρώματα για το πότισμα ακατάλληλων καλλιεργειών για πολλά χρόνια, έχουν στραφεί μαζικά στην αφαλάτωση. Περισσότερες από 1.500 μεγάλες μονάδες αφαλάτωσης υπάρχουν σήμερα στον Περσικό Κόλπο και στη Μεσόγειο, οι οποίες παρέχουν ένα μεγάλο μέρος του νερού που καταναλώνεται στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή - τα δύο τρίτα του παγκόσμιου αφαλατωμένου νερού. Εν τούτοις, πρόκειται για μια μέθοδο που λειτουργεί άκρως επιβαρυντικά για το περιβάλλον.

Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στα οποία περιλαμβάνονται το Αμπού Ντάμπι και το Ντουμπάι έχουν ξεκινήσει την κατασκευή της μεγαλύτερης υπόγειας δεξαμενής του κόσμου που θα έχει τη δυνατότητα αποθήκευσης 26 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού, απόθεμα που επαρκεί για 90 ημέρες. Οι ελλείψεις νερού, αναφέρεται στην έκθεση «Blue Peace», είναι σήμερα τόσο ανησυχητικές που σε μερικά χρόνια τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα θα έχουν ελάχιστες επιλογές: ή θα συνεργαστούν και θα μοιραστούν τους πόρους ή θα έρθουν αντιμέτωπα με καταστροφικές συγκρούσεις. Ετσι, η κρίση του νερού μπορεί να γίνει, αντί ένας πιθανός επιταχυντής συγκρούσεων, μια ευκαιρία για μια νέα μορφή ειρήνης.

ΗΜΕΡΗΣΙΑ