Δέκα χρόνια αδιαφάνειας

Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΗΤΣΟΥ

Η πυρηνική ενέργεια είναι ασφαλώς µια «καθαρή» µορφή ενέργειας. Είναι µια λύση στο πρόβληµα των κλιµατικών αλλαγών. Μειώνει την εξάρτηση από το πετρέλαιο και τις χώρες που το παράγουν. Αλλά συνδέεται µε µια σειρά από κινδύνους, τους οποίους η τεχνολογία θα µπορούσε θεωρητικά να ελαχιστοποιήσει αν δεν υπήρχαν δύο απρόβλεπτοι παράγοντες: η φύση και ο άνθρωπος. 

Είδαµε στην Ιαπωνία το έργο της πρώτης. Ας δούµε στην ίδια χώρα και τον ρόλο του δεύτερου.

Στις 16 Ιουλίου 2007, ένας ισχυρός σεισµός προκάλεσε µεγάλες ζηµιές στο πυρηνικό εργοστάσιο της Κασιουαζάκι-Καρίουα, στη δυτική ακτή της Ιαπωνίας. Η εταιρεία ηλεκτρισµού Tepco – διαχειρίστρια τόσο αυτού του εργοστασίου όσο κι εκείνου της Φουκουσίµα – ανακοίνωσε τότε ότι ο σεισµός προκάλεσε την πτώση των βαρελιών µε ραδιενεργά απόβλητα που ήταν τοποθετηµένα το ένα πάνω στο άλλο. Το ειδησεογραφικό πρακτορείο ειδήσεων Kyodo, επικαλούµενο ειδικούς της κυβερνητικής υπηρεσίας βιοµηχανικής και πυρηνικής ασφάλειας, πρόσθεσε µια λεπτοµέρεια: τα βαρέλια ήταν ανοιχτά...

Η Tepco κατηγορήθηκε για αδιαφάνεια. Πολύ περισσότερο – σηµειώνει ο ανταποκριτής της «Λιµπερασιόν» στο Τόκιο – που λίγους µήνες νωρίτερα, τον Μάρτιο, οι Ιάπωνες είχαν πληροφορηθεί έκπληκτοι ότι η ίδια εταιρεία είχε κρύψει µια σειρά πυρηνικών ατυχηµάτων που είχαν σηµειωθεί στα εργοστάσιά της από τα τέλη της δεκαετίας του ‘80. Το ένα από αυτά είχε συµβεί στη Φουκουσίµα! Στις 9 Αυγούστου 2004, σηµειώθηκε ένα σοβαρό πυρηνικό ατύχηµα στο εργοστάσιο της Μιχάµα, 320 χιλιόµετρα δυτικά του Τόκιο, που ανήκει στην Kansai Electric Power. To ατύχηµα, που στοίχισε τη ζωή 5 ανθρώπων, προκλήθηκε από διαρροή ατµού που χαρακτηρίστηκε τότε µη ραδιενεργή και ακίνδυνη για τον άνθρωπο. «Οµως στους 280 βαθµούς ο ατµός σκοτώνει, όπως και συνέβη», έλεγε τότε ένας επιστήµονας. Τις ηµέρες εκείνες αποκαλύφθηκε επίσης ότι τα τρία τελευταία πυρηνικά ατυχήµατα που είχαν σηµειωθεί στον κόσµο πριν από τη Μιχάµα συνέβησαν στην Ιαπωνία.

Ξεκίνησε τότε µια συζήτηση µεταξύ ειδικών, οι οποίοι ζήτησαν από την κυβέρνηση να ενισχύσει την αντισεισµική προστασία 15 πυρηνικών εργοστασίων. Θα µπορούσαν να αντισταθούν σε µεγάλους σεισµούς; Είναι επαρκή τα συστήµατα ασφαλείας µε τα οποία είναι εφοδιασµένα;

Ο τότε υπουργός Οικονοµίας και Βιοµηχανίας Ακίρα Αµάρι υποσχέθηκε να επιταχυνθεί η διεξαγωγή µελετών για να διαπιστωθεί αν οι αντιδραστήρες µπορούν να αντισταθούν σε διάφορα σενάρια σεισµικών δονήσεων. Τα πορίσµατα αυτών των µελετών δεν έγιναν ποτέ γνωστά. Ολα αυτά έχουν κλονίσει την εµπιστοσύνη των Ιαπώνων τόσο στις εταιρείες που διαχειρίζονται τα πυρηνικά εργοστάσια όσο και στις κυβερνήσεις τους. 

Οι ήρεµοι και στωικοί αυτοί άνθρωποι δεν θα ξεχάσουν ποτέ ότι στις 30 Σεπτεµβρίου 1999 σηµειώθηκε ένα πυρηνικό ατύχηµα στο Τοκάι, 100 χιλιόµετρα από το Τόκιο, το οποίο οι Αρχές είχαν χαρακτηρίσει συνηθισµένο. Για να γίνει γνωστό αργότερα ότι δύο τεχνικοί σκοτώθηκαν, 600 άνθρωποι εκτέθηκαν σε υψηλή ραδιενέργεια και άλλοι 320.000 αποµακρύνθηκαν από τα σπίτια τους...