Το δίκαιo του ισχυρού σ ένα χαμένο μέλλον

Του Ρούσσου Βρανά

rvranas@otenet.gr

«Στον κόσµο, το δίκαιο είναι κάτι που αφορά µονάχα εκείνους που είναι το ίδιο ισχυροί. Οι ισχυροί κάνουν ό,τι θέλουν και οι ανίσχυροι ό,τι αναγκάζονται να κάνουν».

Στο ξεκίνηµα µιας νέας χρονιάς, αυτό το απόφθεγµα του Θουκυδίδη δεν είναι ό,τι καλύτερο. Το µέλλον ήταν πάντα φορέας ελπίδας. Οχι πια. Το µέλλον µοιάζει σήµερα να έχει χαθεί. Ενα νέο καθεστώς έχει εγκατασταθεί. Και βαραίνει τόσο πολύ την κοινωνική ζωή, που κάνει το παρόν να µοιάζει ακίνητο. Γι’ αυτό βλέπουµε σήµερα τους νέους να βιάζονται να αλλάξουν αυτό το παρόν µε ένα άλλο, προτού καλά καλά προλάβουν να το φανταστούν. Και όµως, µόλις πριν από δύο χρόνια, τέτοιες µέρες, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες υπόσχονταν στους ίδιους αυτούς νέους µε τα πρωτοχρονιάτικα µηνύµατά τους ότι η οικονοµική κρίση ήταν µια µεγάλη ευκαιρία για ένα νέο κοινωνικό συµβόλαιο. ∆ύο χρόνια αργότερα, από συµβόλαιο ελπίδας, αυτό το συµβόλαιο έχειγίνει ένα συµβόλαιο «φυσικής επιλογής», που τιµωρεί τους πιο ανίσχυρους και ενισχύει τους πιο ισχυρούς. Από τη µια µεριά γεννιέται µια διεθνής οικονοµική ολιγαρχία που είναι συγκεντρωµένη στα µεγάλα οικονοµικά κέντρα και από την άλλη αυξάνεται η φτώχεια στις περιφέρειες, λέει σε συνέντευξή του ο κοινωνικός ανθρωπολόγος Μαρκ Ωζέ: «Οι ευρωπαϊκές χώρες, που για πολλά χρόνια εξέφραζαν µια ενδιάµεση κατάσταση ανάµεσα στην οικονοµία της αγοράς και τη σχεδιασµένη οικονοµία, µοιάζουν ολοένα και περισσότερο µε χώρες της Λατινικής Αµερικής. Από τη µια µεριά οιπλούσιοι και από την άλλη οι φτωχοί. Και αυτοί που στέκονται στη µέση, η µεσαία τάξη, λιγοστεύουν ολοένα και περισσότερο».

Οι πολιτικές που ακολούθησαν αυτές τις χώρες εγκατέλειψαν τον λαό προκειµένου να σώσουν τους τραπεζίτες. Μέσω του κράτους, οι φορολογούµενοι έδωσαν τεράστια ποσά στους τραπεζίτες, που, αντί να τα επιστρέψουν στην οικονοµία, τα κρατούν για τον εαυτό τους. Με αυτά τα χρήµατα που θα έπρεπε να χρησιµεύσουν για την αναδιανοµή του πλούτου, χρηµατοδοτείται η αποκατάσταση του status quo. Πριν από µερικές δεκαετίες, πριν απότην αποβιοµηχάνιση και την µετεγκατάσταση των εθνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, το κοινωνικό κράτος ήταν ένα εργαλείο σταθερότητας και ανακατανοµής του εισοδήµατος στο εσωτερικό των εθνικών κρατών. Σήµερα πια αυτό δεν είναι δυνατόν. Αγοράζουµε προϊόντα που παράγονται αλλού, από εργαζόµενους που βρίσκονται αλλού. Γι’ αυτό ακριβώς, οι επιχειρηµατίες θεωρούν ότι το κοινωνικό κράτος τούς είναι άχρηστο. 

Η Ευρώπη θα µπορούσε να συµπεριφερθεί σαν ένα έθνος, µε ένα νέο κοινωνικό συµβόλαιο που θα αντικαθιστούσε αυτά που σήµερα αχρηστεύονται σε εθνικό επίπεδο. Αντί γι’ αυτό επιλέγει πολιτικές που την κάνουν να µοιάζει ολοένα και περισσότερο µε τις χώρες των µεγάλων αντιθέσεων,µε κοινωνίες πολύ πλούσιων και πολύ φτωχών, χωρίς εσωτερική συνοχή, που το µέλλον τους κρέµεται από παιχνίδια που παίζονται πίσω από τις πλάτες των λαών. Γι’αυτό, καταλήγει ο Μαρκ Ωζέ, αισθανόµαστε σήµερα πως µπαίνουµε σε µία ακόµη χρονιά γενικής καχυποψίας.