Η εξωτερική πολιτική ως φιλανθρωπία

ΑΡΘΡΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Γράφει ο ΑΓΓΕΛΟΣ Μ. ΣΥΡΙΓΟΣ

(Δικηγόρος - Επ. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου)

Την άνοιξη του 2009 Ελλάδα και Αλβανία υπέγραψαν μία συμφωνία για την οριοθέτηση των μεταξύ τους θαλάσσιων ζωνών στο Ιόνιο. Η συμφωνία αποτελεί, χωρίς υπερβολή, πρότυπο θαλάσσιαας οριοθέτησης. Οι δύο χώρες μπορούσαν να είναι απολύτως ικανοποιημένες από το τελικό και ισοβαρές αποτέλεσμα.

Η αλβανική κυβέρνηση, όμως, επέλεξε να ακολουθήσει άλλες ατραπούς. Εγκλωβίστηκε σε αντιπολιτευτική διαμάχη και παρέπεμψε τη συμφωνία στο αλβανικό ανώτατο δικαστήριο. Το τελευταίο έκρινε τη συμφωνία ως αντισυνταγματική. Το βασικό του εύρημα ήταν ότι η αλβανική αντιπροσωπεία, που προχώρησε στις διαπραγματεύσεις, δεν είχε τη σχετική εξουσιοδότηση! Αρκετά σημεία της επιχειρηματολογίας του αλβανικού δικαστηρίου μοιάζουν να έχουν βγει από τουρκική ρηματική διακοίνωση για το νομικό καθεστώς του Αιγαίου. Είναι προφανές ότι η τουρκική πλευρά είχε το μερίδιό της στην αποκαθήλωση μίας συμφωνίας που θα συνιστούσε προηγούμενο για τις θαλάσσιες οριοθετήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Εκτοτε η Αθήνα αντιμετωπίζει αμήχανα το θέμα. Ενδεικτικό είναι ότι η σχετική συμφωνία δεν έχει ακόμη κατατεθεί προς κύρωση στην ελληνική Βουλή. Τα πράγματα, βεβαίως, είναι απλά. Το πρόβλημα δημιουργήθηκε αποκλειστικώς από την αλβανική πλευρά. Η Ελλάδα πρέπει να απαιτήσει από την Αλβανία να τιμήσει την υπογραφή της. Είναι παντελώς αδιάφορο για την Αθήνα το εσωτερικό ζήτημα εξουσιοδότησης της αλβανικής αντιπροσωπείας. Οι δύο χώρες υπέγραψαν μία διεθνή συμφωνία. Δεν ασκήθηκε βία ή απειλές προκειμένου τα δύο κράτη να πειστούν για να υπογράψουν. Ούτε τα πραγματικά και νομικά δεδομένα της οριοθετημένης θαλάσσιας περιοχής έχουν μεταβληθεί για να τίθεται θέμα επαναδιαπραγμάτευσης της υπογραφείσας συμφωνίας.

Θα περίμενε κανείς ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη θα δημιουργούσε ψυχρότητα στις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Ουδέν αναληθέστερον. Η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει γίνει σταυροφόρος της ένταξης των δυτικών Βαλκανίων, περιλαμβανομένης και της Αλβανίας, στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2014. Το αυτονόητο μίνιμουμ για μια τέτοια υποστήριξη θα έπρεπε να είναι η απαίτηση να μην υπάρχουν στις ελληνοαλβανικές σχέσεις τέτοια σοβαρά προβλήματα.

Στις 8 Νοεμβρίου 2010 προχωρήσαμε ένα βήμα πιο πέρα. Συναινέσαμε στο Συμβούλιο υπουργών της ΕΕ να καταργηθεί η απαίτηση προξενικής θεώρησης (βίζα) για τους κατοίκους της Αλβανίας. Οι Αλβανοί θα μπορούν να μπαίνουν ελεύθερα στις χώρες-μέλη της ΕΕ. Ο πρόεδρος της χώρας τη χαρακτήρισε ως το τρίτο σημαντικότερο επίτευγμα μετά την ανεξαρτησία της χώρας το 1913 και την απαλλαγή από το κομμουνιστικό καθεστώς το 1992.

Η Αθήνα δεν συνέδεσε την κατάργηση της βίζας με την ολοκλήρωση της συμφωνίας για την υφαλοκρηπίδα. Μία εξαιρετική ευκαιρία χάθηκε. Στην Τουρκία δεν ασκούμε πιέσεις διότι, υποτίθεται ότι, λόγω νοοτροπίας είναι αναποτελεσματικές. Στην Αλβανία γιατί δεν χρησιμοποιήσαμε αυτήν την εξαιρετική συγκυρία;  

Το ΥΠΕΞ δεν είναι μη κυβερνητική οργάνωση που σπεύδει να διορθώσει τις αδικίες αυτού του κόσμου. Η εξωτερική πολιτική καθορίζεται από τα εθνικά συμφέροντα και όχι από φιλανθρωπία. Μην απορρούμε πλέον όταν διαπιστώνουμε ότι «ανεπαισθήτως» έχουν σηκωθεί «μεγάλα και υψηλά τριγύρω μας τείχη».