Η λύση της ονομασίας

Tου Aθανασιου Eλλις

Η διεθνής κοινότητα ασκεί πιέσεις για συμφωνία Αθήνας - Σκοπίων σ’ ένα κοινά αποδεκτό όνομα που δεν θα προσβάλει τη μια ή την άλλη πλευρά. Η πολιτική ηγεσία της γείτονος ανεβάζει τους τόνους, με τον κ. Γκρούεφσκι να δηλώνει ότι η Ελλάδα εμποδίζει την ένταξη της χώρας του στην Ε.Ε., και τον κ. Μιλόσοσκι να διαμαρτύρεται για το γεγονός ότι η ΠΓΔΜ δέχεται «παράλογες πιέσεις να παραιτηθεί από το θεμελιώδες δικαίωμά της να επιλέξει το όνομά της».

Η υπομονή Αμερικανών και Ευρωπαίων εξαντλείται. Ο αναπληρωτής υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζέιμς Στάινμπεργκ, κάλεσε πριν από λίγες ημέρες τον κ. Γκρούεφσκι να λάβει τις αναγκαίες δύσκολες αποφάσεις, καθιστώντας σαφές ότι η υπερβολική στήριξη που προσέφερε η Ουάσιγκτον επί Τζορτζ Μπους αποτελεί παρελθόν. Ταυτόχρονα, η παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα λειτουργεί ως επιπλέον μοχλός πίεσης προς την ΠΓΔΜ, η οποία έχει κάθε λόγο να αναζητεί την ασφάλεια της συμμετοχής στους ευρωατλαντικούς θεσμούς.

Αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο προχωρούν οι επίσημες αλλά και οι παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις στις οποίες διαδραματίζουν ρόλο και γειτονικές χώρες. Στο τραπέζι βρίσκεται η ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας του Βαρδάρη». Οι φραστικές εξάρσεις του πρωθυπουργού και του υπ. Εξωτερικών της ΠΓΔΜ φαντάζουν περισσότερο ως η ύστατη απόπειρα δημιουργίας εντυπώσεων για την ηρωική αποδοχή της συμβιβαστικής λύσης, ώστε να προβληθεί αυτή ως λύτρωση της χώρας από την απομόνωση και τους κινδύνους αποσταθεροποίησης που ελλοχεύουν

Η συγκεκριμένη ονομασία αποτελεί οικεία περιγραφή της γειτονικής χώρας για τους ίδιους τους πολίτες της καθώς τη διαφοροποιεί από τη λεγόμενη Μακεδονία του Αιγαίου (Ελλάδα) και τη Μακεδονία του Πιρίν (Βουλγαρία), και υπό αυτήν την έννοια προσφέρεται για την ευρύτερη δυνατή χρήση. Είναι το τμήμα της γεωγραφικής περιοχής της ιστορικής Μακεδονίας το οποίο κατέλαβε η Σερβία κατά τους Βαλκανικούς πολέμους και σήμερα συμπίπτει σχεδόν με την επικράτεια της ΠΓΔΜ. Την περίοδο 1929 - 1941 το τμήμα της Γιουγκοσλαβίας πoυ περιλάμβανε ολόκληρη τη σημερινή ΠΓΔΜ καθώς και περιοχές της vότιας Σερβίας αναφερόταν ως Βάρνταρσκα Μπανόβινα, από τον ποταμό Βαρδάρη που το διασχίζει.

Η σύνθετη ονομασία δεν είναι η ιδεατή λύση για την ελληνική πλευρά. Ομως, είναι η μόνη που μπορεί να γίνει δεκτή από τη διεθνή κοινότητα. Εχοντας διδαχθεί από το παρελθόν ο ελληνικός πολιτικός κόσμος καλείται να μην υποπέσει για πολλοστή φορά στο καταστροφικό «κάθε πέρυσι και καλύτερα». Ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος ως υπουργός Εξωτερικών είχε ταυτισθεί με τη μη χρήση του όρου Μακεδονία, καλείται να προσεγγίσει με ρεαλισμό το θέμα καθώς η σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό αποτελούσε επίσημη θέση της κυβέρνησης της Ν.Δ., ενώ θα του δώσει την ευκαιρία να αποβάλει τη «ρετσινιά του εθνικιστή» που του προσάπτουν κάποιοι.

Η ονομασία «Μακεδονία του Βαρδάρη», όπως και το «Βόρεια Μακεδονία» που ήταν η τελευταία επίσημη πρόταση του ΟΗΕ, αντικατοπτρίζει τη γεωγραφική πραγματικότητα, ενώ οι Ελληνες θα επιλέξουν να επικεντρωθούν στον προσδιορισμό «Βαρδάρη», κάτι που θα ήταν πιο δύσκολο να συμβεί με μια ονομασία όπως το Βόρεια Μακεδονία όπου η αναφορά στον όρο «Μακεδονία» θα ήταν εκ των πραγμάτων απαραίτητη.

Ο πρώην εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών επί Ν.Δ. και νυν ευρωβουλευτής Γ. Κουμουτσάκος ενέταξε τη συγκεκριμένη ονομασία σε αυτές που μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Ορθώς επέμεινε στη γενική χρήση της, ενώ όσον αφορά τον προβληματισμό που εξέφρασε για το ενδεχόμενο να βρίσκεται σε εξέλιξη μια «μυστική» διαπραγμάτευση, αυτό πιθανώς να συμβαίνει, αλλά ίσως αποδειχθεί και ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη συμφωνίας. Αλλωστε, όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος.