Πώς μας βλέπουν οι άλλοι

Tης Μαριαννας Τζιαντζη

Η εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό ήταν το θέμα της ενδιαφέρουσας έρευνας «Το “άλλο” ελληνικό όνομα», την οποία παρουσίασε η Σοφία Παπαϊωάννου στους «Νέους Φακέλους» (ΣΚΑΪ).

«Ψυχή μας είναι τ’ όνομά μας», λέγαμε κάποτε, όμως το όνομά μας δεν ταυτίζεται πάντα με την ψυχή μας.

Η δημοσιογράφος συνάντησε τον υπουργό Πολιτισμού Παύλο Γερουλάνο, καθώς και ειδικούς στον τομέα της επικοινωνίας, που μίλησαν γι’ αυτό που λέμε εικόνα, φήμη, υπόληψη μιας χώρας και το οποίο δεν έχει αφηρημένη σημασία, αφού επηρεάζει καθοριστικά τον τουρισμό και τις ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα, αλλά και τη ζήτηση για τα ελληνικά προϊόντα στο εξωτερικό.

«Το όνομα που έχει μια χώρα είναι το παν, είναι ακόμα πιο σημαντικό και από την ίδια την πραγματικότητα», είπε ο Βρετανός Σάιμον Ανχολντ, που θεωρείται αυθεντία στον τομέα της «φήμης» μιας χώρας.

Οπως επισημάνθηκε, οι Ζορμπάδες μάς τελείωσαν, δεν πουλάνε πια, όπως δεν πουλάει η «αθάνατη ελληνική ψυχή», η ιδιότητα του απογόνου των αρχαίων Ελλήνων, ενώ ήλιο και θάλασσα πουλάνε σήμερα και άλλες χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο – και πολλοί βρίσκουν δελεαστικές τις προσφορές τους.

Μια διακεκριμένη εταιρεία συμβούλων με έδρα το Λονδίνο, ανέλαβε να μελετήσει για λογαριασμό των «Νέων Φακέλων» 60.000 ξένα δημοσιεύματα του τελευταίου εξαμήνου που αφορούσαν την Ελλάδα – και οι μελετητές τραβούσαν τα μαλλιά τους. Οι άνθρωποι διαπίστωσαν ότι τα επίθετα που χαρακτηρίζουν τους Ελληνες και την οικονομία μας είναι «ανεύθυνοι, σπάταλοι, αναποτελεσματικοί, ηθικά χρεοκοπημένοι... κατάκοποι, καταχρεωμένοι, απελπισμένοι». Υπάρχει, ωστόσο, ένα επίθετο, το «κακοπληρωτής», που εξηγεί τα πιο πάνω επίθετα, αφού ο ΕΟΤ χρωστάει αρκετά χρήματα σε διεθνή ΜΜΕ, όπως στο CNN, στους «Financial Times, στο Focus…

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το brand name Ελλάδα μπορεί πρόσκαιρα να ενισχυθεί, όπως συνέβη με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, μπορεί όμως και να καταβαραθρωθεί, όπως συμβαίνει τώρα με την κρίση, που «για κάποιο καιρό μπορεί να γίνει η κύρια, η μοναδική εικόνα της χώρας», σύμφωνα με τον κ. Ανχολντ.

Στην εκπομπή διατυπώθηκαν προτάσεις. Με αρκετές από αυτές κάθε λογικός άνθρωπος θα συμφωνούσε, άλλες ήταν νεφελώδεις, ενώ άλλες γεννούν ερωτήματα αντί να απαντούν στα ήδη υπάρχοντα. Πάντως, δεν επιχειρήθηκαν εύκολες ερμηνείες, π.χ., για την άκαρδη Μέρκελ και το ανθελληνικό Focus.

Μια χώρα δεν είναι απλώς ένα brand name, ενώ δεν υπάρχει «μία» αλλά πολλές εικόνες της Ελλάδας, πολλές πραγματικότητες από τις οποίες κάποιες μεγεθύνονται ή αποσιωπούνται, ανάλογα και με την οπτική γωνία, τις προκαταλήψεις και τα συμφέροντα του παρατηρητή.

Η Ιστορία είναι απρόβλεπτη και συχνά αδυσώπητη, ενώ την κίνησή της δεν τη συλλαμβάνουν πάντα τα ραντάρ των επικοινωνιολόγων, όπως και τα ραντάρ των οικονομολόγων δεν είχαν συλλάβει το ξέσπασμα και τη σφοδρότητα της κρίσης.