ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΠΑΙΔΕΙΑ: Οι σπουδές... εκτός έδρας κοστίζουν 1,4 δισ. ετησίως

Της Χαράς Καλημέρη

Με το ιλιγγιώδες ποσό του 1,4 δισ. ευρώ επιβαρύνονται κάθε χρόνο οι ελληνικές οικογένειες για να σπουδάσουν τα παιδιά τους σε ΑΕΙ εκτός... έδρας. Για σπουδές στο εξωτερικό δαπανώνται 233 εκατ. ευρώ την ίδια ώρα που η εσωτερική φοιτητική «μετανάστευση» κοστίζει 1,17 δισ. ευρώ. Αποτέλεσμα είναι το πτυχίο από το «δωρεάν» Πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ, το οποίο όμως εδρεύει μακριά από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας, να κοστίζει περί τα 38.000 ευρώ, αφού λόγω των πενιχρών κρατικών κονδυλίων για τη φοιτητική μέριμνα οι γονείς αναγκάζονται να καλύπτουν οι ίδιοι τα έξοδα διαμονής και διατροφής των παιδιών τους.

Η δαπάνη αυτή προκαλεί «οικονομική αιμορραγία» στις οικογένειες οι οποίες, όπως φάνηκε και από τα αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων, θέτουν πλέον περιορισμό για φοίτηση των παιδιών τους στην πόλη διαμονής τους «θυσιάζοντας» το όνειρο για σπουδές στη σχολή της πρώτης προτίμησής τους. Πώς αλλιώς, άλλωστε, να εξηγηθεί η μεγάλη ζήτηση που είχε, για παράδειγμα, φέτος το όχι και τόσο δημοφιλές τα προηγούμενα χρόνια τμήμα Κλωστοϋφαντουργίας στο ΤΕΙ Πειραιά;

 
Τα στοιχεία για το κόστος σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση προκύπτουν από μελέτη που διενήργησε το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ με τίτλο «Τα βασικά μεγέθη της εκπαίδευσης», με επιστημονικούς υπεύθυνους τους Νίκο Παΐζη και Πωλίνα Φατούρου. Η μελέτη αφορά στην, προ κρίσης, εποχή (τα στοιχεία αναφέρονται στο έτος 2008), αλλά αποτυπώνει την «επένδυση» που κάνουν διαχρονικά οι ελληνικές οικογένειες για την εκπαίδευση των παιδιών τους. Μάλιστα, τα στοιχεία δείχνουν ότι «συμπτώματα» της κρίσης είχαν αρχίσει να εκδηλώνονται στη χώρα μας ήδη από το 2008 όταν και άρχισε να περιορίζεται ο αριθμός των οικογενειών που στέλνει τα παιδιά του για σπουδές μακριά από τον τόπο μόνιμης κατοικίας. Είναι ενδεικτικό ότι το 2008 συνολικά 154.688 νοικοκυριά έκαναν δαπάνες για σπουδές στο εσωτερικό όταν ο αντίστοιχος αριθμός το 2004 ήταν 159.946, υπήρξε δηλαδή μείωση της τάξεως του 5,2%. Στην περίπτωση των οικογενειών που έστειλαν τα παιδιά τους για σπουδές στο εξωτερικό, η «βουτιά» ήταν μεγαλύτερη: μόλις 18.744 οικογένειες το 2008 από 31.223 που στο 2004 επέλεξαν τα ΑΕΙ του εξωτερικού, με τη μείωση να φθάνει το 41,1%. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τη μελέτη του ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ:

• 7.573 ευρώ κατά μέσο όρο «εκταμιεύονται» κάθε χρόνο από τον οικογενειακό προϋπολογισμό για να καλυφθούν τα έξοδα της φοίτησης σε ΑΕΙ που εδρεύει μακριά από την οικογενειακή εστία. Αυτό σημαίνει ότι για να λάβει ένας φοιτητής πτυχίο μετά από πέντε χρόνια σπουδών, θα πρέπει να δαπανήσει 37.865 ευρώ.
• 4.735 ευρώ απαιτούνται ετησίως όταν ο φοιτητής δεν νοικιάζει κάποιο διαμέρισμα, αλλά βρίσκει κατάλυμα σε οικοτροφεία.
• 12.442 ευρώ κατά μέσο όρο δαπανούν τα ελληνικά νοικοκυριά κάθε χρόνο για σπουδές σε ΑΕΙ του εξωτερικού.

Οι δαπάνες για σπουδές σε ΑΕΙ εκτός έδρας είναι αυτές που προκαλούν τη μεγαλύτερη «οικονομική αιμορραγία» των οικογενειών, ενώ ακολουθούν οι δαπάνες για φροντιστήρια προκειμένου να προετοιμαστούν τα παιδιά για την εισαγωγή στα ΑΕΙ.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την ίδια μελέτη, οι συνολικές ιδιωτικές δαπάνες για την εκπαίδευση είναι 5,2 δισ. ευρώ. Μάλιστα, ποσοστό 39,8% της δαπάνης αυτής -δηλαδή το ποσό των 1,9 δισ. ευρώ- κατευθύνεται στη λεγόμενη «σκιώδη» εκπαίδευση η οποία αφορά στην αγορά υπηρεσιών οι οποίες είτε δεν παρέχονται από το κράτος είτε παρέχονται αλλά δεν πείθουν για την ποιότητά τους (οικονομικές μεταβιβάσεις για σπουδές μακριά από τον τόπο κατοικίας, φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα, αλλά και υπηρεσίες από παιδαγωγούς, παιδοκόμους και μπέιμπι σίτερς).

• 37.865 ευρώ «κοστίζει» συνολικά το πτυχίο για πενταετείς σπουδές
• 12.442 ευρώ κατά μέσο όρο κάθε χρόνο για σπουδές σε ΑΕΙ του εξωτερικού
• 5,2 δισ. ευρώ οι συνολικές ιδιωτικές δαπάνες για την εκπαίδευση
• 1,17 δισ. ευρώ κοστίζουν οι σπουδές στην Ελλάδα και 233 εκατ. ευρώ στο εξωτερικό

«Μετανάστευση»
Μακριά από τον μόνιμο τόπο κατοικίας

Το φαινόμενο της εσωτερικής φοιτητικής «μετανάστευσης» δεν παρουσιάζεται μόνο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Υπάρχουν παιδιά που αναγκάζονται να «μεταναστεύσουν» ακόμη κι από την ηλικία των 15 ετών προκειμένου να φοιτήσουν σε Επαγγελματικά λύκεια, σε ειδικότητα της επιλογής τους. Το ίδιο ισχύει και για απόφοιτους λυκείου που επιθυμούν να σπουδάσουν σε ΙΕΚ. Προκειμένου να ακολουθήσουν την ειδικότητα που τους ενδιαφέρουν, εγκαταλείπουν πρόωρα την οικογενειακή εστία. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις ηπειρωτικές περιοχές όπου είναι περιορισμένες οι ειδικότητες που προσφέρουν τα Επαγγελματικά λύκεια, καθώς και τα ΙΕΚ.

Όπως προέκυψε από τη μελέτη του ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ, το ποσό το οποίο δαπανάται ετησίως σε ενοίκια και έξοδα διατροφής για σπουδές στη τεχνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση ανέρχεται σε 80,2 εκατ. ευρώ, ενώ επιπλέον 20 εκατ. ευρώ είναι οι δαπάνες για σπουδές σε ΙΕΚ τα οποία εδρεύουν μακριά από τον μόνιμο τόπο κατοικίας...

ΗΜΕΡΗΣΙΑ