Του Χρίστου Στεργ. Μπελλέ
συγγραφέα-πανεπιστημιακού
Με τη διοικητική αποκέντρωση της πατρίδας μας – στα πλαίσια «Καλλικράτη» – οι Νομοί της μεταλλάσσονται σε μικρές κυβερνήσεις. Οι τοπικοί άρχοντες απολαμβάνουν, πλέον, ουσιαστική ανεξαρτησία από την κεντρική εξουσία κι η δράση τους επηρεάζει ανεξίτηλα, το σήμερα και αύριο μιας τοπικής κοινωνίας. Μπροστά στις νέες αντικειμενικές συνθήκες, απαιτήσεις, παράλληλα με τους τοπικούς άρχοντες κι οι πολίτες επιβάλλεται να επιφορτιστούν με ευαίσθητες κεραίες, ανακλαστικά, για τον έλεγχο πράξεων και παραλείψεων των ιθυνόντων. «Χαλεπόν άρχεσθαι υπό χείρονος», υποστήριζε μ΄ αποστροφή ο Δημόκριτος. «Oι άρχοντες να είναι φιλόσοφοι κι οι φιλόσοφοι άρχοντες», προέτρεπε με αρκετή δόση ουτοπίας ο Πλάτωνας. Τα παραπάνω, μαζί με την πεποίθηση πως «η αρχή άνδρα δείκνυσι», μαρτυρούν την αναγκαιότητα και σπουδαιότητα του «χρηστού άρχειν», μιας και η πολιτική – ανθρωποκεντρική ούσα – αναμφίβολα, έχει να κάνει ακόμα και με την ίδια μας τη ζωή, την ύπαρξη.
Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, ο τοπικός λαγέτης πρέπει να έχει στη φαρέτρα του, κύρια, γνώσεις, προσόντα «διοικείν» και προπαντός αλογάριαστη αγάπη για τον τόπο. Και αποτελεί παράγοντα sine qua non, για την απόκτηση των παραπάνω προσόντων-χαρακτηριστικών του, η βαθιά γνώση της Ιστορίας της επικράτειάς του.
Συμβαίνει αυτό σήμερα με τους άρχοντες; Συμβαίνει με τους πολίτες; Η ζωή, ο βίος κι η πολιτεία τους, δε μας επιτρέπουν να απαντήσουμε θετικά. Υπήρξαν, ακόμα και πρόσφατα, μνημεία – κάστρα, καστέλλια, βίγλες κλπ.– κύρια στην επαρχία, που «εν μια νυκτί» εξαερώθηκαν απ’ τον ιστορικό χάρτη, στο βωμό υστεροβουλιών, ταπεινών σκοπιμοτήτων, άγνοιας, ανιστορικότητας τοπικών αρχόντων και κατοίκων. Πέτρες αθάνατες, μάρμαρα οξειδωμένα απ’ τη νοτιά της Ιστορίας, έχουν χρησιμοποιηθεί, ατιμωρητί, στα πλαίσια των παραπάνω λόγων, για χτίσιμο, διακόσμηση σπιτιών και ιδιωτικών αιμασιών, για ξεπούλημα, ακόμα και πλουτισμό ατομικών συλλογών. Γινόμαστε καθημερνά, εκόντες άκοντες, μάρτυρες και ηθικοί αυτουργοί σε ειδεχθή εγκλήματα κατά του Πολιτισμού, της Ιστορίας.
Σταχυολογώντας, χάριν παραδείγματος, ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν το νησί μου, αναρωτιέμαι πόσοι «Νεοχιώτες» (ιθύνοντες και μη) γνωρίζουν: πως οι Χιώτες - Ίωνες, με αταβιστικά χαρακτηριστικά φρόνηση, προκοπή, δημιούργησαν αξιοζήλευτο πολιτισμό, που ανάγκασε το Θουκυδίδη να τους χαρακτηρίσει «πλουσιωτάτους των Ελλήνων» και τη Χίο «μεγίστην και πλουσιωτάτην των εν Ιωνία ξυμμαχίδων πόλεων»· πως ο Παπαρρηγόπουλος τη συγκαταλέγει μεταξύ των «πλουσιοτέρων και εμπορικοτέρων» πόλεων του Βυζαντίου· πως, χάρη στο μοναδικό προϊόν- προνόμιο της μαστίχας, το νησί είχε πολλούς εραστές-κατακτητές, κύρια Ιταλούς (Ενετούς, Πιζάτες, Γενουάτες), που ζητούσαν απεγνωσμένα, μα υστερόβουλα, μια θέση στην καρδιά του· πως ο πληθυσμός του ανερχόταν, το 1800, στις 120 με 130 χιλιάδες και η κοινωνικοοικονομική ανάτασή του σε τέτοιο αξιοζήλευτο επίπεδο, ώστε να θεωρείται «Παράδεισος της Ανατολής», καταβάλλοντας φόρο στην Πύλη 220.000 γρόσια, έναντι 300.000 της Κρήτης και 338.000 ολόκληρης της Πελοποννήσου· πως εδώ, το 1822, διαπράχθηκε μια γενοκτονία, που έμεινε στην Ιστορία σαν «η σφαγή της Χίου», με 42.000 νεκρούς, 52.000 αιχμαλώτους και 23.000 διασωθέντες, από τους οποίους μόνο 2.000 παρέμειναν στο νησί.
Γνωρίζοντας, λοιπόν, Τοπική Ιστορία, θα μπορούσαμε αναντίρρητα: να προσθέσουμε έναν ακόμη γρανιτένιο κρίκο στην αλυσίδα αγάπης, σεβασμού, μέριμνας στη γενέθλια γη. Να αλλάξουμε νοοτροπία, γεγονός που αποτελεί μια από τις κύριες προϋποθέσεις ευαισθητοποίησης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των τοπικών προβλημάτων. Να συνειδητοποιήσουμε την αναγκαιότητα μιας άλλης αντίληψης για την ιδιαίτερη πατρίδα, που με τη σειρά της θα οδηγήσει σε μια άλλη ηθική για τον Τόπο, την Ιστορία, τον Πολιτισμό. Να ανεβάσουμε, το δείκτη αφύπνισης, ανησυχίας, συνειδητοποίησης, δραστηριοποίησης, στα πλαίσια της πληρέστερης ιστορικής ενημέρωσης, γεγονός που με τη σειρά του θα αναγκάσει τους κυβερνώντες να ενεργήσουν ανάλογα, στερώντας τους παράλληλα άλλοθι άγνοιας.
Στις αναπτυγμένες κοινωνίες., η Τοπική Ιστορία διδάσκεται Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια. Επιβάλλεται, λοιπόν, επιτέλους και στα καθ΄ ημάς, να μπει στους «φακέλους επειγόντων» των αρχόντων του «Καλλικράτη», μα, κύρια, του Υπουργείου Παιδείας, ώστε να καθιερωθεί και να προγραμματιστεί η διδασκαλία της. Ας βιαστούμε, επιτέλους, «οι καιροί ου μενετοί». Δεν μπορείς να ζεις και να πεθαίνεις σ’ ένα γενέθλιο τόπο και να αγνοείς την Ιστορία του και τη δική σου, τις ρίζες του και τις δικές σου, αφού η Ιστορία διδάσκει, διαπαιδαγωγεί, ενώνει, γιγαντώνει, εκδικείται, μα κι αποτελεί εφαλτήριο στο αύριο. Δεν μπορείς ν’ αγνοείς την Ιστορία σου, αφού είναι έργο δικό σου – παραφράζοντας το μεγάλο φιλόσοφο της αέναης ταξικής πάλης – την Ιστορία που επιβάλλεται να σηκώνεις στους ώμους σου κάθε φορά που βαδίζεις μπροστά …
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου