Η ταμπακέρα των 12 μιλίων

Γραφει ο Άγγελος Μ. Συρίγος

Δικηγόρος- επ. καθηγητής διεθνούς δικαίου & εξωτ. Πολιτικής

Καλή και χρήσιμη η ΑΟΖ και απαραίτητη η θέσπισή της σε όλες τις ελληνικές θάλασσες.Ισχυροποιεί την ελληνική θέση αλλά δεν λύνει τα προβλήματα με την Τουρκία. Τα προβλήματα που έχουμε σήμερα με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, θα έχουμε αύριο με την οριοθέτηση της ΑΟΖ. Οι δύο αυτές ζώνες απαιτούν συμφωνία των ενδιαφερομένων κρατών για τον καθορισμό των ορίων τους.

Αντιθέτως, εδώ και χρόνια έχουμε ξεχάσει εντελώς τη μοναδική θαλάσσια ζώνη που μπορεί να λύσει πολλά βασικά προβλήματα στο Αιγαίο: την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.  

Είναι απαραίτητο να αναφερθούν μερικά σημεία. Από το 1936 η Ελλάδα έχει θεσπίσει χωρικά ύδατα 6 μιλίων. Με το εύρος αυτό το 43,3% της θαλάσσιας επιφάνειας του Αιγαίου είναι ελληνικά χωρικά ύδατα. Η αντίστοιχη επιφάνεια της Τουρκίας είναι 7,5%. Το υπόλοιπο 49% είναι ανοιχτή θάλασσα. Ο βυθός και το υπέδαφος αυτής της ανοιχτής θάλασσας είναι η υφαλοκρηπίδα μέρος της οποίας διεκδικεί η Τουρκία.

Με τη Σύμβαση για το δίκαιο της Θάλασσας του 1982 κατέστη κανόνας του διεθνούς δικαίου η επέκταση των χωρικών υδάτων έως 12 μίλια. Αυτό σημαίνει στην περίπτωση του Αιγαίου ότι το 71,2% του θαλάσσιας περιοχής θα περάσει στην ελληνική δικαιοδοσία. Η Τουρκία θα περιορισθεί στο 8,7% και οι ανοιχτές θάλασσες στο 20%. Η μικρή επέκταση της Τουρκίας οφείλεται αποκλειστικώς σε γεωγραφικούς λόγους. Ο μεγάλος αριθμός των ελληνικών νησιών, πολλά από τα οποία βρίσκονται μπροστά στις μικρασιατικές ακτές, εμποδίζει την ανάπτυξη των τουρκικών χωρικών υδάτων.

Είναι αντιληπτό ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων λύνει πολλά από τα προβλήματα του Αιγαίου:

-Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας θα περιορισθεί σε μία πολύ μικρή περιοχή του βορείου Αιγαίου.

-Θα λυθεί το θέμα της διαφοράς μεταξύ εναερίου χώρου 10 μιλίων και χωρικών υδάτων 6 μιλίων, όπου τα ελληνικά νομικά επιχειρήματα δεν είναι ιδιαιτέρως ισχυρά.

-Θα παύσουν οι νομιμοφανείς δικαιολογίες των Τούρκων ως προς τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου

-Το 72% του FIR Αθηνών στο Αιγαίο θα περιλαμβάνει εθνικό εναέριο χώρο έναντι του 43% σήμερα.

Είναι προφανές ότι οι Τούρκοι δεν επιθυμούν την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων. Για αυτό έχουν δηλώσει μετά το 1974 ότι τυχόν επέκταση συνιστά αιτία πολέμου. Οι ελληνικές κυβερνήσεις κρύβονται πίσω από το επιχείρημα ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδος η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων. Θα ασκηθεί, όταν κριθεί σκόπιμο.

Το πρόβλημα είναι ότι αποτελούμε πλέον την παγκόσμια εξαίρεση. Χωρικά ύδατα 12 μιλίων έχουν υιοθετήσει 148 από τα 150 κράτη σε όλο τον κόσμο που βρέχονται από θάλασσα, εκτός από την Ιορδανία (που για γεωγραφικούς λόγους δεν μπορεί να επεκταθεί πέραν των 3 μιλίων) και τη χώρα μας. Είναι καιρός να ασχοληθούμε και πάλι με το θέμα πριν δώσουμε πάτημα στους Τούρκους να μιλήσουν για αποδυνάμωση δικαιώματος.