The Economist
Οταν οι αρχαίοι Ελληνες επινόησαν τη λέξη «κρίσις», είχαν κατά νου μια βραχεία περίοδο υψηλής έντασης. Οι Νεοέλληνες ζουν την κρίση πάνω από ένα χρόνο τώρα, χωρίς να φαίνεται φως στον ορίζοντα. Το κλίμα στην Ελλάδα είναι όλο και πιο απαισιόδοξο. Το σχέδιο του περυσινού Μαΐου για την εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών απειλεί να παγιδεύσει την οικονομία.
Το σχέδιο διάσωσης δεν ήταν ποτέ εύκολο στην εφαρμογή. Για να λάβει τα 110 δισ. ευρώ της χρηματοδότησης από τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ, η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου δεσμεύθηκε σε πρόγραμμα αυστηρής τριετούς λιτότητας. Το σχέδιο προέβλεπε δύο χρόνια στο εργαστήριο, συρρίκνωση του ΑΕΠ και ανάκτηση της χαμένης ανταγωνιστικότητας. Ταυτόχρονα, ο κ. Παπανδρέου δεσμεύθηκε στην εκτενή αποκατάσταση των βαθιών διαρθρωτικών δυσλειτουργιών της οικονομίας.
Κάποιες σημαντικές μεταρρυθμίσεις σαφώς και έγιναν, εν μέσω διαμαρτυριών και διαδηλώσεων. Ανέφικτες υποσχέσεις για τις συντάξεις -ήδη στο 11,6% του ΑΕΠ πέρυσι- αναιρέθηκαν: αντί να διπλασιασθεί στο 24% το 2050, το δημοσιονομικό τους βάρος θα αυξηθεί μόλις κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες. Η αγορά εργασίας έγινε ελαφρώς πιο ευέλικτη με αλλαγές στις διαδικασίες διαιτησίας και την παροχή δυνατότητας στις επιχειρήσεις να απέχουν από τις συλλογικές συμβάσεις. Η κυβέρνηση επεδίωξε επίσης να πατάξει τα μονοπώλια, όπως εκείνο του κλάδου των μεταφορών. Αμφισβητείται, όμως, αν αυτές οι μεταρρυθμίσεις ανταποκρίνονται στη σοβαρότητα της κατάστασης...
Η οικονομία βρίσκεται σε φαύλο κύκλο. Αν παραμείνει ασθενική, αυτό θα επηρεάσει την ικανότητα της κυβέρνησης να επιτύχει επιπλέον δημοσιονομικές περικοπές. Αυτό με τη σειρά του θα πυροδοτήσει νέα απώλεια εμπιστοσύνης από πλευράς των αγορών, οι οποίες θα συνεχίσουν να αποκλείουν τις τράπεζες από τις πηγές χρηματοδότησης. Υπάρχει τρόπος εξόδου από την παγίδα;
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η έξοδος είναι ορατή και θα έλθει με την πιστή εφαρμογή του προγράμματος. Οπως το πιο πυκνό σκοτάδι πέφτει πριν από την αυγή, έτσι συμβαίνει με την ελληνική οικονομία. Ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου σημειώνει κάποιες ενθαρρυντικές ενδείξεις: την αύξηση των εξαγωγών τους τελευταίους μήνες, τη σημαντική πτώση του εργατικού κόστους και τα σημάδια πως ο τουρισμός θα ανακάμψει φέτος. Εστω όμως κι αν η Ελλάδα αρχίζει να γίνεται πιο ανταγωνιστική, ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς. Το ΔΝΤ εκτιμούσε τον Μάρτιο ότι το κόστος της χώρας είναι κατά 20%-30% υψηλότερο απ’ όσο θα έπρεπε. Η μείωσή του θα χρειαστεί χρόνο, τον οποίο δεν διαθέτει η Ελλάδα. Ο Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ, φοβάται πως η οικονομία θα συνεχίσει να παραπαίει όσο οι ιδιωτικές επενδύσεις εμποδίζονται από την έλλειψη πιστώσεων και εμπιστοσύνης.
Πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι η αναδιάρθρωση του χρέους είναι η μόνη λύση. Αλλά μια αναβολή εξόδου στις αγορές σίγουρα θα χρειαστεί σαφώς κάτι πιο τολμηρό από μια ελαφρώς πιο αυστηρή έκδοση του ίδιου σχεδίου. Μια επιλογή θα ήταν η μετατροπή της δέσμευσης για συγκέντρωση κεφαλαίων μέσω ιδιωτικοποιήσεων σε ευρύτερο άνοιγμα της ελληνικής οικονομίας. Τον Μάρτιο η κυβέρνηση δεσμεύθηκε να συγκεντρώσει ώς και 50 δισ. ευρώ με πώληση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου. Αλλά αμέσως αμφισβητήθηκε η σοβαρότητα της πρόθεσης, με δεδομένη την αντίδραση εντός της κυβέρνησης και από τα συνδικάτα. Επιπλέον, ο κύριος όγκος των εσόδων θα προέλθει από την πώληση γης, η οποία θα απαιτούσε άλλη μια σημαντική και αργοπορημένη μεταρρύθμιση: το Κτηματολόγιο. «Αυτό και μόνο θα ήταν ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να ξεκινήσει η ανάπτυξη σε όλη την Ελλάδα», λέει ο κ. Παπαλεξόπουλος.
Ολα αυτά απαιτούν σθεναρή ηγεσία ωστόσο, και ο κ. Παπανδρέου, στα μάτια πολλών, αποτυγχάνει σε αυτό. «Οι κωπηλάτες τραβούν κουπί, άλλοι προς τα εμπρός και άλλοι προς τα πίσω», λέει επιχειρηματίας. Οι αισιόδοξοι βλέπουν την Ελλάδα ως μια τεράστια ηλιόλουστη ευκαιρία ανάπτυξης, μια Φλόριντα δίχως τα έλη. Χωρίς αποφασιστική πολιτική δράση, εκείνη που θα επικρατήσει θα είναι η σκληρότερη άποψη των αγορών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου