Του JOHN F. BURNS / THE NEW YORK TIMES
Ενας πίνακας ζωγραφικής, όπως κάθε εικόνα, δεν ισοδυναµεί µόνο µε χίλιες λέξεις αλλά και µε χίλιες σκέψεις. Αυτό ακριβώς είχαν κατά νου οι αξιωµατικοί της MI6, της βρετανικής µυστικής υπηρεσίας, όταν ανέθεσαν στον έµπειρο ζωγράφο Τζέιµς Χαρτ Ντάικ να αποτυπώσει στον καµβά του στιγµές από τον άγνωστο και καλά προστατευµένο κόσµο τους.
Κρίνοντας από το πόσο µοσχοπουλήθηκαν οι πίνακες του Ντάικ, εύκολα συµπεραίνει κανείς το µεγάλο ενδιαφέρον που εξακολουθεί να προκαλεί η ζωή και η δράση των µυστικών κατασκόπων ακόµη και σήµερα παρότι η ΜΙ6 δεν είναι πια η terra incognita που ήταν πριν από 20 χρόνια.
Οι ΠΡΟΒΟΛΕΙς πέφτουν στη µυστηριώδη ελαιογραφία µε τον τίτλο «Περιµένοντας στο δωµάτιο του ξενοδοχείου». Για τον άνδρα µε το µαύρο κοστούµι που κοιτάζει από το παράθυρο πολυτελούς ξενοδοχείου, πίσω από τις διαφανείς κουρτίνες, µε τα χέρια δεµένα σφιχτά και το κεφάλι ελαφρώς γερµένο προς τα δεξιά, ο αγοραστής διέθεσε 20.000 ευρώ για να τον αποκτήσει.
Ο Ντάικ έχει αποσπάσει διθυράµβους για παλαιότερες δουλειές του, ειδικώς για τις τοπιογραφίες του. Τούτοι οι πίνακες όµως κέρδισαν τη διεθνή αναγνώριση, καθώς είναι η πρώτη φορά που ανατίθεται σε καλλιτέχνη να διεισδύσει στα άδυτα των µυστικών υπηρεσιών, µε αφορµή τη συµπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση της υπηρεσίας.
ΤΟ παραςύνθημα για τον Ντάικ όπως και για τον Κιθ Τζέφρι, τον συγγραφέα του 800σέλιδου βιβλίου «ΜΙ6: Η ιστορία των µυστικών υπηρεσιών» που κυκλοφόρησε πέρυσι και περιέχει έγγραφα παλαιότερα του 1949, ήταν «άκρα µυστικότητα». Ετσι κι έγινε. Κανείς δεν αµφιβάλλει πως ο άνδρας στο δωµάτιο του ξενοδοχείου είναι κατάσκοπος. Ωστόσο, τι περιµένει και για ποιον ακριβώς λόγο βρίσκεται εκεί αφήνεται στη φαντασία του θεατή.
Το ίδιο πέπλο µυστηρίου καλύπτει και τα υπόλοιπα έργα του Ντάικ. Στον πίνακα µε τον τίτλο «Πράκτορας δίνει πληροφορία σε αξιωµατούχο της υπηρεσίας», δύο άνδρες, πάλι στο δωµάτιο κάποιου ξενοδοχείου, µελετούν διεξοδικά έναν χάρτη απλωµένο πάνω στο κρεβάτι. Στον «Περαστικό κατάσκοπο», δύο βλοσυροί άνδρες µε γένια και τουρµπάνια κοιτούν αδιάκριτα τον άγνωστο ξένο που περνάει από µπροστά τους, ενώ στον «Υπό παρα κολούθηση, Αφρική», Αφρικανός µε λευκή µπλούζα και τα χέρια στις τσέπες παρακολουθείται από µια γυναίκα. Εξίσου ατµοσφαιρικός και ο «Παγοθραύστης»: νεαρή κοµψή γυναίκα, µε κοντά µαλλιά, κάθεται µε στυλ στο σκαµπό ενός µπαρ. Μπροστά της, το µαρτίνι που δεν έχει προλάβει να πιει και δύο θέσεις παραδίπλα ένας όµορφος ξανθός άνδρας. Το συνοδευτικό σηµείωµα ενηµερώνει τον επισκέπτη της έκθεσης: «Αξιωµατικός σχεδιάζει πώς θα ανοίξει συζήτηση µε τον στόχο της».
Η συνήθης απάντηση του 43χρονου καλλιτέχνη στο ερώτηµα τι κρύβεται πίσω από τους πίνακες δηλοί πως κάτι του έµεινε έπειτα από τόσους µήνες στη Βόξαλ Κρος, το αρχηγείο της υπηρεσίας στο Κεντρικό Λονδίνο, αλλά και από τα ταξίδια του στους σταθµούς της ΜΙ6 στο Αφγανιστάν, την Αφρική και στην Ανατολική Ευρώπη. «∆εν µπορώ να σας πω», λέει χαµογελώντας όταν τον ρωτούν τι ακριβώς κάνει ο άνδρας στο δωµάτιο του ξενοδοχείου. «Λυπάµαι, αλλά έχω γίνει πολύ καλός σε απαντήσεις του τύπου “είναι απόρρητο”».
∆εύτερος απαράβατος κανόνας για τον Ντάικ ήταν τα έργα του να περάσουν από την έγκριση των αξιωµατούχων της ΜΙ6 προτού εκτεθούν. Ο καλλιτέχνης υποχρεώθηκε να αφαιρέσει στο τέλος κάποιες λεπτοµέρειες αφήνοντας αυτό που ο ίδιος περιέγραψε ως τρύπες. «Νοµίζω ότι προσθέτουν στην ίντριγκα», σχολιάζει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου