Εμφύλιος για μια χούφτα... κακάο

Του ΜΠΑΜΠΗ ΜΙΧΑΛΗ

ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ χρειάζονται χρήμα, πολύ χρήμα, ακόμη και όταν αυτό προέρχεται από το πιο γλυκό έδεσμα του πλανήτη, τη... σοκολάτα.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα δαγκώσετε ένα κομμάτι σοκολάτα, θυμηθείτε ότι το βασικό συστατικό της -οι κόκκοι του κακάο- είναι ο κύριος χρηματοδότης της εμφύλιας διαμάχης που ταλανίζει εδώ και περίπου δέκα χρόνια την Ακτή Ελεφαντοστού.

Το τελευταίο επεισόδιο αυτής της διαμάχης παίχτηκε την περασμένη Δευτέρα, όταν ο αμφισβητούμενος από τη διεθνή κοινότητα πρόεδρος της χώρας της Δ. Αφρικής Λοράν Γκμπάγκμπο προχώρησε σε εθνικοποίηση των τοπικών αγορών και των εξαγωγών του κακάο, της σημαντικότερης πηγής πλούτου της χώρας. Στόχος του ήταν να προστατεύσει τα έσοδά του από τους φόρους και τους δασμούς στο κακάο. Εσοδα που του επιτρέπουν να πληρώνει δημόσιους υπαλλήλους, στρατιώτες και μισθοφόρους, να τους εξοπλίζει με ελικόπτερα, κανόνια και πολυβόλα, ώστε να διατηρείται στην εξουσία.

Οι φορολογούμενοι εξαγωγείς κακάο, μεταξύ αυτών και 4 τεράστιες πολυεθνικές εταιρείες (οι αμερικανικές ADM και Cargill, η γαλλική CEMOI και η ελβετική Barry Cellebaut), που απορροφούν το σύνολο της παραγωγής και το μεταφέρουν στους τόπους επεξεργασίας του σε Ευρώπη και ΗΠΑ, λίγο νοιάστηκαν βέβαια για το πού κατευθύνονται τα χρήματα που αποδίδουν στον Γκμπάγκμπο.

Από την άλλη πλευρά βρίσκεται ο Αλασάν Ουατάρα, τον οποίο η διεθνής κοινότητα θεωρεί νικητή των εκλογών του περασμένου Νοεμβρίου (στις οποίες ο Γκμπάγκμπο έστεψε τον εαυτό του νικητή). Τον υποστηρίζει το ελεγχόμενο από τους αντάρτες των «Forces Nouvelles» βόρειο τμήμα της χώρας. Περιοχή, όπου παράγεται το 10% του ιβοριανού κακάο, το οποίο επίσης εξάγεται στη Δύση μέσω των γειτονικών χωρών. Και αυτό φορολογείται βέβαια, προκειμένου να καλυφθούν τα αναγκαία κεφάλαια που απαιτούνται για τον εξοπλισμό και τη συντήρηση των ανταρτών.

Ο Ουατάρα οχυρώθηκε πριν από λίγο καιρό σε ένα φρουρούμενο από δυνάμεις του ΟΗΕ ξενοδοχείο στο Αμπιτζάν -οικονομική πρωτεύουσα της χώρας- και επιχείρησε να ηγηθεί μιας εναλλακτικής κυβέρνησης. Σε μια προσπάθεια επιβολής οικονομικού μποϊκοτάζ προς τον Γκμπάγκμπο, απαίτησε τον περασμένο Ιανουάριο από τους εξαγωγείς κακάο που προαναφέρθηκαν να σταματήσουν τις εξαγωγές. Η κίνηση στέφθηκε με κάποια επιτυχία, αφού τη σιγοντάρισε με τη στάση της η Ευρωπαϊκή Ενωση. Εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι κακάο παρέμειναν δεσμευμένοι στις αποθήκες των λιμανιών της χώρας, με αποτέλεσμα οι διεθνείς τιμές να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα.

Η σύγκρουση των δυο πλευρών δεν είναι βέβαια αναίμακτη. Τουλάχιστον μισό εκατομμύριο πολίτες της χώρας έχουν εκτοπιστεί από τις εστίες τους, δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες πέρασαν σε γειτονικές χώρες, χιλιάδες δολοφονήθηκαν, ενώ η οικονομική ανέχεια βασιλεύει σε μια χώρα που κανονικά θα έπρεπε να ακμάζει και να ευημερεί.

Η Ακτή Ελεφαντοστού άλλωστε είναι σήμερα ο μεγαλύτερος παραγωγός κακάο στον κόσμο, υπεύθυνη για το 40% της παγκόσμιας παραγωγής. Καθώς οι τιμές του κακάο υπερπενταπλασιάστηκαν στα τελευταία 10 χρόνια και χτυπούν αλλεπάλληλα ρεκόρ 32ετίας στο τελευταίο δωδεκάμηνο, ο κοινός νους θα ήθελε το λαό της χώρας να ευημερεί. Αντιθέτως, βυθίζεται στο σπαραγμό και τη φτώχεια.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ