Του Πετρου Παπακωνσταντινου
ΒΕΓΓΑΖΗ. Νέα τροπή παίρνει η σύγκρουση του καθεστώτος Καντάφι με την επαναστατημένη ανατολική Λιβύη ύστερα από την απόφαση της μεγαλύτερης λιβυκής εταιρείας πετρελαίων AGOC να αποχωρήσει από τον εθνικό οργανισμό πετρελαίων, National Oil Companies (NOC).
H AGOC, που έχει έδρα τη Βεγγάζη, ανακοίνωσε ότι μετά τις 18 Μαρτίου, ημερομηνία κατά την οποία εκπνέουν τα παλιά συμβόλαια που έχει υπογράψει, θα διακόψει κάθε σχέση με τον NOC και το καθεστώς της Τρίπολης και θα διαθέτει το σύνολο των εσόδων της «στην υπόθεση της απελευθέρωσης της χώρας».
Η πολύ σημαντική απόφαση της AGOC, η οποία προφανώς ενθαρρύνθηκε από την πολιτική διεύθυνση της επανάστασης, προσφέρει στην ανατολική Λιβύη οικονομική αυτονομία από την Τρίπολη και εξηγεί τη σφοδρότητα των αιματηρών συγκρούσεων στη μικρή πόλη της Μπρέγκα, που αποτελεί σημαντικό πετρελαϊκό κόμβο και καθορίζει, αυτή τη στιγμή, το μέτωπο των επιχειρήσεων στον διαγραφόμενο εμφύλιο πόλεμο. Σε συνδυασμό με τη δημιουργία Εθνικού Λιβυκού Συμβουλίου υπό τον πρώην υπουργό Δικαιοσύνης Μουσταφά Αμπντελτζαλίλ και Στρατιωτικής Επιτροπής υπό τον πρώην υπουργό Εσωτερικών Αμπντελφατάχ Γιούνις, η «ανταρσία» της ΑGOC διαμορφώνει ένα σκηνικό ντε φάκτο αυτονόμησης της ανατολικής Λιβύης, η οποία -μαζί με την απελευθερωμένη Μισράτα, στο δυτικό τμήμα της χώρας- περιλαμβάνει τις τρεις από τις τέσσερις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας.
Πενταμελή επιτροπή διαχείρισης του μάρκετινγκ του πετρελαίου σύστησαν χθες οι επαναστάτες, αποτελούμενη από πέντε Λίβυους τεχνοκράτες, την ώρα που οι δυνάμεις της επανάστασης έδιναν σκληρή μάχη με τα καθεστωτικά στρατεύματα στα περίχωρα της Ρας Λανούφ, με στόχο την κατάληψη του σημαντικού αυτού λιμένα και πετρελαϊκού κόμβου της Μεσογείου.
Το υπόβαθρο για μια ενδεχόμενη ρήξη ανάμεσα στη δυτική Λιβύη με κέντρο την Τρίπολη και την ανατολική με κέντρο τη Βεγγάζη ενυπήρχε εξ αρχής στο εύθραυστο κράτος που δημιουργήθηκε με τη συνένωση τριών ετερογενών πληθυσμιακά και πολιτιστικά επαρχιών, επί ιταλικής αποικιοκρατίας.
Εκτοτε, όπως μας λέει ο Κανάκης Μανδηλιός, πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας στη Βεγγάζη, η ανατολική Λιβύη διατηρούσε πάντα την πικρία ότι έχει πέσει θύμα ιστορικής αδικίας, καθώς έδωσε τον μεγαλύτερο φόρο αίματος στους αγώνες για εθνική αυτοδιάθεση, αλλά ήταν η «ριγμένη» στον τελικό διακανονισμό. Κι αυτό παρότι το μεγαλύτερο μέρος των πετρελαϊκών κοιτασμάτων της χώρας βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα.
Εδώ στη Βεγγάζη γεννήθηκε ο θρυλικός Λίβυος αγωνιστής Ομάρ Μαχτούρ, πρωτεργάτης του αγώνα εναντίον των Ιταλών κατακτητών, από τους οποίους απαγχονίστηκε. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι φυλές της ανατολικής Λιβύης πολέμησαν μαζί με τους Συμμάχους και εναντίον του Αξονα, προσφέροντας δυνάμεις στις μεγάλες μάχες του Τομπρούκ, του Ελ Αλαμέιν κ. ά. Η ανατολική Λιβύη πρωτοστάτησε και στην επανάσταση του 1969 που ανέτρεψε τον βασιλιά Ιντρίς και έφερε στην εξουσία τον Καντάφι.
Αν και σε κυβερνητικό επίπεδο ο Καντάφι φρόντιζε να κρατάει τις ισορροπίες ανάμεσα στο δυτικό και το ανατολικό τμήμα, οι βασικοί μοχλοί της εξουσίας ήταν πάντα άνισα κατανεμημένοι προς όφελος της Τρίπολης, η οποία έλεγχε τους μηχανισμούς ασφαλείας και έπαιρνε το μεγαλύτερο μέρος της πετρελαϊκής προσόδου, όπως μαρτυρούν οι πάμπολλοι χωματόδρομοι της Βεγγάζης και η υπανάπτυξη μεγάλων ανατολικών πόλεων όπως η Αλ Μπάιντα και η Ντέρνα. Η δυσαρέσκεια καλλιέργησε ευνοϊκό έδαφος για την πρώτη, σοβαρή ανταρσία εναντίον του καθεστώτος Καντάφι από την ισχυρή φυλή του Ουάρφαλα, το 1993, προσωπικότητες της οποίας εκτελέστηκαν το 1997. Η Βεγγάζη ήταν το κέντρο των αιματηρών, αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων του 2006 με δεκάδες νεκρούς. Οι παλλαϊκές εξεγέρσεις της Μπέιντα και της Βεγγάζης, των δύο πρώτων πόλεων που απελευθερώθηκαν, σήμαναν την έναρξη της «Επανάστασης της 17ης Φεβρουαρίου» του 2011.
Ωστόσο ο κ. Μανδηλιός -επιχειρηματίας στον κατασκευαστικό τομέα και επί 40 χρόνια στη Λιβύη, που έχει πρωτοστατήσει στη δημιουργία διεθνούς σχολείου στη Βεγγάζη- δεν κρύβει την ανησυχία του.
«Θα πρέπει πάση θυσία να αποφευχθούν βιαστικά βήματα αυτονόμησης, που θα δώσουν πατήματα στον Καντάφι να συσπειρώσει την Τρίπολη και γενικά τη δυτική Λιβύη. Είναι θεμελιώδες να επιμείνει η επανάσταση στην απελευθέρωση ολόκληρης της Λιβύης και να μη δίνει την εντύπωση του αποσχιστικού κινήματος».
Η επιφυλακτικότητα του κ. Μανδηλιού δικαιολογείται απολύτως καθώς το σενάριο της απόσχισης «έπαιξε» τις πρώτες μέρες της επανάστασης, έχοντας κερδίσει την υποστήριξη σημαντικών φυλών, ιδίως στην Αλ Μπάιντα και την Ντέρνα. Στη συνέχεια απορρίφθηκε. Φαίνεται όμως ότι ο πειρασμός αν όχι της απόσχισης, πάντως της ντε φάκτο αυτονόμησης, παραμένει ισχυρός σε ορισμένους κύκλους, αν και η προοπτική δημιουργίας ενιαίας ομοσπονδιακής Λιβύης με πολιτική πρωτεύουσα την Τρίπολη και οικονομική τη Βεγγάζη, μοιάζει να κερδίζει έδαφος.
KAΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου