Δεν φταίει το Μνημόνιο…

Του Αγγελου Σταγκου

Αγνωστο πόσο έχει γίνει γενικότερα αντιληπτό, αλλά το επικαιροποιημένο Μνημόνιο είναι πολύ πιο αυστηρό και συγκεκριμένο από το αρχικό, για ένα βασικό λόγο. Γιατί η πραγματικότητα λέει ότι η κυβέρνηση απέτυχε να πιάσει αρκετούς από τους στόχους που είχαν τεθεί τον Μάιο, ασχέτως των καλών λόγων και των συγχαρητηρίων που δέχεται για τα… επιτεύγματά της από τον εαυτό της και τρίτους. Ειδικά αυτοί οι τρίτοι φροντίζουν να λένε καλά λόγια και να δίνουν συγχαρητήρια αφενός για να συντηρούν την προσπάθεια και αφετέρου για να βρίσκουν δικαιολογία να συνεχίσουν τη χορήγηση των δόσεων από τον μηχανισμό στήριξης.

Κατά καιρούς έχουν αναφερθεί και καταγγελθεί οι αναπηρίες της κυβέρνησης, αλλά δύο εκκρεμότητες είναι εξαιρετικά κρίσιμες. 

Η πρώτη είναι η ανάγκη της πάταξης του καρκινώματος που λέγεται φοροδιαφυγή και η δεύτερη είναι η αναγκαιότητα της βελτίωσης της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, από το Δημόσιο μέχρι τον ιδιωτικό τομέα. Και οι δύο αποτελούσαν και αποτελούν πρωταρχικούς στόχους του Μνημονίου. Ακόμη περισσότερο, είναι απολύτως απαραίτητη η επίτευξή τους για να μπορούμε να ελπίζουμε ότι η τιτάνια προσπάθεια της ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας (και της κοινωνίας) θα στεφθεί από επιτυχία.

Η κυβέρνηση λοιπόν δεν τα έχει καταφέρει στην πάταξη της εκτεταμένης φοροδιαφυγής. Ούτε καν στον περιορισμό της και αυτό διαπιστώθηκε από το γεγονός ότι έπεσε έξω στα έσοδα. Το ξέρουν πολύ καλά στην τρόικα, το αναφέρει η έκθεση της Κομισιόν και το επεσήμαναν, ο καθένας με τον τρόπο του, ο Ντομινίκ Στρος Καν και ο Ολι Ρεν. Τα στελέχη μάλιστα της τρόικας, δεν έχουν παύσει από την αρχή να τονίζουν ότι η φοροδιαφυγή είναι γάγγραινα και οι Ελληνες πρέπει να μάθουν να πληρώνουν τους φόρους τους. Προς το παρόν, όσοι έχουν τη δυνατότητα, αποφεύγουν να πληρώνουν φόρους με διάφορες δικαιολογίες προς τον εαυτό τους, ενώ το χειρότερο είναι ότι πολλοί από αυτούς τους ίδιους, αλλά και άλλους, αποσύρουν τα λεφτά τους από τις ελληνικές τράπεζες και τα διοχετεύουν προς το εξωτερικό…

Η φοροδιαφυγή όμως επικρατούσε και επικρατεί από άκρου εις άκρον της Ελλάδας για ποικίλους λόγους και ένας από τους πιο σημαντικούς είναι η αδυναμία του κράτους να συλλέξει τους φόρους, γιατί οι σχετικοί μηχανισμοί του είναι ανοργάνωτοι, ανίκανοι και διεφθαρμένοι, ενώ παράλληλα αρνητικό ρόλο παίζει και το δικαστικό σύστημα και οι διαδικασίες του. Οι άλλοι κύριοι λόγοι είναι το τεράστιο πλήθος των αυτοαπασχολούμενων και των μικρότατων επιχειρήσεων, το μεγάλο έλλειμμα κοινωνικής ευθύνης και η κυρίαρχη νοοτροπία ότι το κράτος είναι κάτι το άυλο που δεν πειράζει και να το «κλέβουμε».

Χωρίς να παραγνωρίζεται ότι ο περιορισμός της φοροδιαφυγής απαιτεί χρόνο και δεν επιτυγχάνεται με το πάτημα ενός κουμπιού, είναι γεγονός ότι ούτε η σημερινή κυβέρνηση έχει κάνει σπουδαία πράγματα. Ο Γ. Παπακωνσταντίνου έχει ευθύνη για τα πενιχρά αποτελέσματα και είναι φανερό ότι πρέπει οπωσδήποτε να ανασυσταθεί η Καραγιώργη Σερβίας με την έννοια ότι πρέπει να αποκτήσει η κυβέρνηση ξεχωριστό υπουργό Οικονομικών με αποκλειστική αρμοδιότητά του θα είναι το Λογιστήριο του Κράτους και η φροντίδα των εσόδων. Αυτό θα κάνει και από το αποτέλεσμα θα κρίνεται. Αλλιώς, η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να μαζέψει έσοδα, θα πέφτει έξω στους στόχους και στα χρονοδιαγράμματα, οπότε θα ρίχνει νέα βάρη στους απανταχού μισθωτούς και συνταξιούχους.

Δεν γίνεται όμως έτσι δουλειά. Οι αστοχίες της κυβέρνησης λόγω ανικανότητας ή ολιγωρίας καθιστούν συνεχώς αυστηρότερο το Μνημόνιο, καθώς πρόκειται για ένα πρόγραμμα με στόχους που πρέπει να επιτευχθούν σε καθορισμένα χρονικά όρια. Αναμφίβολα, το Μνημόνιο (που πάρα πολλοί καταριούνται) μας έχει βάλει δύσκολα, αλλά δεν φταίει εκείνο ή οι εμπνευστές του, που κυβέρνηση και πολίτες αρνούνται ή αδυνατούν να «συνεργασθούν» για να σωθεί η χώρα (ο περιορισμός της φοροδιαφυγής είναι μέτρο δικαιοσύνης). Και δεν το κάνει…